Van’da kuraklık üzerine çalışan Faruk Görünüş: Bilinçsiz su kullanımı engellenmeli

Furkan TUNÇDEMİR
Van

Kuraklık riski üzerine Van’da çalışan İnşaat Mühendisi Faruk Görünüş, önlem alınmazsa tarımsal kuraklığın başlayacağını belirterek, asıl felaketin bu olduğunu söyledi. Görünüş, hep birlikte bilinçsizce su tüketiminin önüne geçmek zorunda olduklarını dile getirdi.

Van’da ikamet eden ve 17 yıldır inşaat mühendisliği yapan Faruk Görünüş, aynı zamanda kuraklık riskleri konusunda bilimsel araştırmaları ile tanınıyor. İklim değişikliği süreci ve küresel ısınmanın etkisiyle Türkiye ve birçok dünya ülkesinin kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirten Görünüş, bunun etkilerini barajlardaki doluluk oranları, yer altı su seviyelerindeki azalmalar ve meteorolojik verilerde görünen yıllık ortalama yağış miktarlarındaki azalmaya bakarak gözlemlemenin mümkün olduğunu söyledi.

ÖNLEM ALINMAZSA TARIMSAL FELAKET BAŞLAR

Kuraklığın evreleri olduğunu belirten Görünüş, şu an içinde bulunduğumuz evrenin meteorolojik kuraklık olduğunu söyledi. Yağışların azalması veya hiç yağmaması olarak tanımlanan meteorolojik kuraklıktan sonraki evrenin hidrolojik kuraklık olduğunu belirten Görünüş,  “Bu evrede toprak nemini kaybeder ve yer altı suları tükenir. Önlem alınmazsa asıl felaket bunun devamında gelen tarımsal kuraklık evresi ile başlar. Bu en tehlikelisidir” dedi. Toprağı ve yer altı sularını korumak için, yağış olmaması ihtimalinin her zaman hesaba katılması gerektiğini dile getiren Görünüş, devamında şunları söyledi: “Mevcut yağışlardan hem yer altında hem de yer üstünde stok yapmalıyız. Bunun için atılması gereken en büyük adım gereksiz su tüketiminin önüne geçmektir. Su bütün canlıları ilgilendiren, hepimizin ortak yaşam kaynağıdır. El yıkamak için 10 litre su, duş almak için 500 litre su, araç yıkamak için 2 bin litre su kullanmaya devam ettiğimiz takdirde, yapılan veya yapılacak hiçbir baraj ve gölet kapasitesi insanlara yetmeyecektir. Öncelikli olarak herkes bireysel sorumluluğunu yerine getirmeli ve suyu özenle kullanmalıdır. Bilmeliler ki su tükendiğinde, yaşam da tükenecektir.”

BARAJ VE GÖLET SULARI YETMEYEBİLİR

Ülke genelinde barajlardaki su seviyelerinin yüzde 30’ların altına düşmesi ile küresel ısınmanın ne derece tehlikeli boyuta ulaştığının ortaya çıktığını belirten Görünüş, Van yereli ile ilgili bilgiler verdi. Van özelinde kişi başı su tüketim miktarının günlük yaklaşık 150 litre olduğunu belirten Görünüş, “Ortalama 1 milyon nüfuslu şehir için bu değer, yıllık ortalama 60 milyon metreküp civarındadır. Tarım, hayvancılık ve sanayi kullanım suyu hesaba katıldığında bu değer neredeyse 2 ve belki de 3 katına çıkacaktır. Van, ikinci evre olan hidrolojik kuraklığa geçerse, bu durumda baraj ve gölet gibi düzenli depolama alanlarından kullanmaya başlamak zorunda kalabiliriz. Halihazırda bulunan ve genellikle enerji üretimi ile sulama amaçlı faaliyet gösteren mevcut baraj ve göletler olası bir kuraklıkta tarım, hayvancılık ve kullanım suyu için yetmeyebilir. Kuraklık şiddetine bağlı olarak yeni baraj, gölet ve düzenli su depolama alanlarına ihtiyaç olacağı gibi, suyu idareli kullanmayı öğrenmediğimiz ve israf etmekten vazgeçmediğimiz takdirde, bu sular da bize asla yetmeyecektir” dedi. Pandemiden kaynaklı su tüketim miktarının günlük ortalama 150 litreden 200 litrelere yaklaştığını söyleyen Görünüş sözlerine şöyle devam etti: “Dezenfekte artık zaruri bir ihtiyaç olduğundan, su tüketim miktarlarımız da doğal olarak artmaya devam edecektir. Kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya kaldığımız bu dönemlerde yaşadığımız bu yağışlardaki düşüşler, doğal olarak bir an evvel tedbir almamızı zorunlu kılmaktadır.”

VAN GÖLÜ’NDE 250, 300 METRELİK ÇEKİLME VAR

Van Gölü’nde özellikle geçtiğimiz yıl sonuna doğru su seviyesinin ciddi anlamda düştüğüne dikkat çeken Görünüş, küresel ısınma ve iklim değişikliğini gözler önüne seren bu gelişmenin Van Gölü’nde meydana gelen 250-300 metrelik yatay çekilmeye neden olduğuna vurgu yaptı. Yağışların devam etmemesi veya azalması durumunda göl seviyesinin düşmeye devam edeceğini söyleyen Görünüş, su seviyesinin düşmesinin başlıca sebebi yağış miktarlarındaki düşüşler ve buharlaşma olduğunu söyledi. Görünüş, “Buharlaşmanın önüne geçilebilecek, dünyada uygulanan birçok yöntem mevcuttur. Özellikle barajlarda buharlaşmayı yüzde 20 - yüzde 40 civarında azalttığı tespit edilen bazı fiziksel, kimyasal ve yapısal yöntemler, kısmen de olsa Van Gölü için düşünülebilir. Tabii bu konuda esas yapılması gereken bilimsel araştırmaların hız kazanmasıdır” dedi.

BİREYSEL ÖNLEMLER ÖNEMLİ YER TUTUYOR

Alınacak önlemlerde en önemli dilimi bireylerin oluşturmakta olduğunu belirten Görünüş, bir bardak su içmek için üç bardak su tüketmenin, kuraklıkla mücadelede yapılacak en büyük hata olduğunu belirtti. Görünüş, “Bilinçsiz su kullananların önüne geçmek için yöntemler geliştirilebilir. Bunun en basit örneği musluklara takılabilen tasarruf aparatlarıdır. Bu aparatlar 5-10 TL gibi çok düşük maliyeti olan fakat yüzde 50’nin üzerinde tasarruf sağlayan aparatlardır. Bu aparatlar dahi yıllık yüz binlerce ton su tasarrufu sağlayabilir. Bunun dışında kontörlü su sayaçları da vardır. Örneğin altı kişilik bir ailenin aylık ortalama normal su tüketimi 27 ton ise, bu aile 27 tondan fazla su kullandığında sistem otomatik olarak bu aileyi uyarır. Her aile bu şekilde suyu idareli kullanmak zorunda kalır ve bu şekilde ihtiyaç fazlası su boşa akmamış olur. Hep birlikte önlemler alarak ve yöntemler geliştirerek, bilinçsizce su tüketiminin önüne geçmek zorundayız” dedi.

Yerel yönetimlerin su tasarrufu için yeni yöntemler geliştirebileceğini söyleyen Görünüş, STK’lerin ise bu yöntemleri halka aktarma noktasında aktif görev alabileceklerini belirtti.

Billboard, afiş ve bilgilendirme yazıları hazırlanarak suyun önemi konusunda insanların bilinçlendirilmeleri gerektiğini belirten Görünüş, “Van’ın reel su kullanım miktarını tespit çalışmaları yapılmalı, olası bir kuraklık durumunda ihtiyaç duyulacak suyun nereden tedarik edileceği senaryoları hazırlanmalıdır. Alınacak tedbirlerle ve israfın önlenmesiyle, olası bir kuraklıkta insanların talep edeceği su miktarı doğal olarak düşecektir” dedi.