GameStop, Reddit, Malvin Capital: İddialar ve gerçekler
Fonun içinde süper zengin insanlar olduğu ve karşı saldırganlar sıradan insanlar olduğu için, bu adım ayrıca bir “sınıf savaşımı” olarak değerlendirildi. Gerçekten böyle mi?
Fotoğraf: Hakan Nural/AA
Ekin Bal
ODTÜ
Hisse ve kripto para piyasalarında büyük hareketlilik yaşanıyor. ABD merkezli finansal hareketi başlatan ise sosyal medya platformu Reddit’te örgütlenen bir grup oldu. GameStop şirketine ilişkin olarak Melvin Capital yatırım fonu şirketin hisselerinin düşeceğini öngörüp “açığa satış” işlemi gerçekleştirdi. Bunu fark eden Reddit kullanıcıları da tam tersi işlem yaparak GameStop hissesini almaya başladılar. Küçük yatırımcılar hisseyi aldıkça fiyatı yükseldi ve Melvin Capital’in açmış olduğu pozisyon büyük kayıplar vermeye başladı.
AÇIĞA SATIŞ NEDİR?
Şimdi daha anlaşılır olması açısından “açığa satış (short selling stock)” işleminin ne olduğuna bakalım. Genel olarak, envanter piyasası ve özellikle de yatırımcı finansmanı ABD ile birlikte, yüzde ücrete güvendikleri grupların hisselerini belirli bir borçlanma ücreti ile düşürmek için satın alır. Finans, envanterin düşeceğine güvendiğinden, sattıkları envanteri yeni ücretiyle tanıtırlar. Örneğin, herhangi bir şirketin iflas edeceğine ve hisse senetlerinin fiyatının sıfır olacağına inanıyorsunuz. Tahmininiz doğrultusunda borçlanma işlemi oluşturma yoluyla şirketin yüz hisse senedini elde ettiniz. Bu noktada 10 $ ödünç aldığınız envanteri elden çıkardığınızı varsayalım. Beklemeye başlıyorsunuz ve tahmininize göre şirketin stok ücretinin 1 $ 'a düştüğünü varsayalım. Bu noktada, sizinle aynı adımda, bu ticari girişimin yüzdesi artık azalmıyor, 1 dolar karşılığında yüz hisse senedi satın alıyor ve hisse senetlerini ödünç aldığınız alana geri veriyorsunuz. Bu noktada aklınıza şu soru gelebilir: “neden böyle bir şey yapılıyor?” Örnekten gidecek olursak şu an kazancınızda bin dolar var. Hisse senetlerini geri alacağınız için, piyasadan 1 dolara düşen hisse senetlerini biriktiriyorsunuz. Örneğimizde, yüzde ücreti 1 dolara düştü. Yüz hisse senedi satılıyor ve yüz hisse senedi için hisse senedi başına yüz dolar ödüyorsunuz. Diyelim ki borçlanma ücretiniz iki yüz dolar. Bu kapsamda önce bin dolar kazandınız, 300 dolar masraf yaptınız ve cebinizde 700 dolar kaldı. Başka bir deyişle, bir ticari işletmenin parçalanacağı veya stoklarının batacağı tahminiyle bir adım attınız ve ayrıca herhangi bir ücret ödemeden 700 dolar kazandınız. Envanter pazarında, bu yaklaşıma “açığa satış” işlemi denir ve “akbaba kapitalizmi” olarak da tanımlanır. Yani bir işletme ölürken, onun ölümünden beslenirsiniz ve ayrıca avantaj elde edersiniz. Bu işlemin elbette riskleri de var. Düşeceğini düşündüğünüz bir hisse, para birimi ya da altın düşmediğinde geri ödemekle yükümlü olduğunuz için işin sonunda zarar da edebiliyorsunuz. Nitekim Malvin Capital’in yaşadığı da bir nevi buydu.
TEORİDEKİ RİSK PRATİĞE DÖNŞÜYOR
Şimdi gelin, ne olduğunu inceleyelim. Yaklaşık on üç milyar dolarlık bir maliyetle Melvin Capital finansman fonu, 16 ila 17 dolar arasında seyreden GameStop olarak adlandırılan çevrimiçi oyun hisselerinin dibe vuracağını düşünerek hisselerini ödünç aldı. Melvin Capital, Game Stop hisselerinin dibe vuracağını ve gelir elde edeceğini düşünüyordu. Bununla birlikte, Melvin Capital’in adımı, küçük müşteriler ve normal insanlar için sosyal medya platformu olan Reddit’te gözlemlendi. Bu noktada kurumdan organize olan insanlar GameStop hisselerini hızlı bir şekilde satın almaya başladı. Talepteki patlama nedeniyle, hisse fiyatları düşünülenin aksine arttı. Olayın duyulmasıyla birlikte Elon Musk’tan Kongre Üyesi Alexandria Ocasio-Cortez’e birçok isim Reddit’teki insanlara destek verdi. Hatırlanacağı gibi, 28 Ocak 2021 itibariyle GameStop hisseleri 340 $ ‘a yükseldi. Melvin Capital ödünç alınan hisse senetlerini geri almak zorunda. Ancak 16 dolardan sattığı hisseleri geri almak istediğinde hisse başına neredeyse 330 dolar fazla ödeme yapmak zorunda, yani daha önce 16 dolardan sattığı hisseyi şimdi en az 340 dolar ödeyerek almak zorunda. Aslında olay bilinen bir olay, yeni değil. Hatta ekonomik piyasalarda istikrar sağlayıcı bir adım olarak görülebilir. Böyle hazırlanmış bir karşı saldırı daha önce olmadığı için, risk bugüne kadar bir nevi teoride kalmıştı. Ancak, bu sefer on üç milyar dolarlık bir fonun ve süper zenginlerin mali yıkımına neden oldu. Fonun içinde süper zengin insanlar olduğu ve karşı saldırganlar sıradan insanlar olduğu için, bu adım ayrıca bir “sınıf savaşımı” olarak değerlendirildi.
YÜZDE BİRE TOKAT MI?
Reddit'teki bir web sayfası, genellikle müşterilerin kendilerini “yatırımcılar” olarak pazarlayan milyarderleri ve “finansal dâhileri” kasten ödüllendirdiği bir “mizah” web sayfasını geçemeyen bir karşılıklı finansman önerisi ağı. Ancak, web sayfasında düzenleme yoluyla başlatılan manipülasyon, farklı büyük yatırımcıların dikkatini çekecek şekilde güçlü hale getirildi. Bu web sayfasındaki “yüzde bire tokat” GameStop’un orantı değerlerinde basit bir spekülatif yükselişten başka bir şey değildi, iflas yönünde ilerlemeye devam ediyor. Beklenebileceği gibi, bu sıçrama azaldı. Günümüzde bu düşüş devam ediyor ve Reddit platformu web sayfasındaki “küçük yatırımcılar”, hisselerdeki patlamayı korumak için herkesi teşvik etmeye devam ediyor. Hisse senetleri 400 doların üzerine çıktı ve bu noktada değişikliğin çıkmasıyla, pek çok insan belli ki hisse senetlerini satın aldı. Sonuç olarak hisse senetleri bir saat gibi düşük bir sürede 126 dolara düştü. Stoklarını korumaya devam edenler artık satıcıları amaçlarına ihanet etmekle suçluyor.
Olayın en şaşırtıcı kısmı ise müdahalenin Elon Musk’tan da destek almasıydı. Bu envanter pazarı manipülasyonu “yüzde bire tokat” olmaktan çok uzak. “Darbe vurulduğu” iddia edilen “yüzde 1”in belki de en tepesinde yer alan Musk, GameStop hisselerinin kısa sürede yüzde 60’ın üzerinde artmasına ön ayak olan bir paylaşımda bulundu. Bu mesele şüphesiz tartışma konusu olmaya devam edecektir. Ancak “fakir” ile “zengin” arasındaki her çatışmayı direkt olarak sınıf savaşımı olarak değerlendirmenin neden yanlış olduğuna dair bu olay çok fazla kanıt sunuyor.