01 Şubat 2021 08:18

Pandemide evden çalışmayla masraflar arttı, iş ve iş dışı sınırları ortadan kalktı

Politeknik'in "Mühendis, Mimar, Şehir Plancılarının Çalışma Hayatında Covid-19 Araştırması"nın sonuçlarına göre evden çalışmayla birlikte ev masrafları arttı, iş ve iş dışı sınırları ortadan kalktı.

Görsel: Politeknik

İŞÇİ-SENDİKA YAŞAM

Paylaş

Politeknik Mühendis Mimar Şehir Plancıları Dayanışma Derneği, Şubat 2021 tarihli "Mühendis, Mimar, Şehir Plancılarının Çalışma Hayatında Covid-19 Araştırması"nın sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı.

Araştırmanın sonuçlarına göre pandemide evden çalışma yaygınlaştı. Bununla birlikte ev masraflar, ev işleri ve bakım yükü ile çalışma saatleri arttı. Hastayken çalışmak zorunda kalanlar oldu, iş ve iş dışı sınırları ortadan kalktı, birçok kişi çalışma saatleri dışında iş için arandı… Araştırma, karantina ve sonrası dönemde çalışma hayatıyla ilgili olumsuz sonuçları kadın mühendis, mimar ve plancıların erkek meslektaşlarına göre daha yüksek oranlarda yaşadığını da ortaya koydu.

Özel sektörde ya da kamuda sözleşmeli/taşeron çalışan 25 yaş üstü mühendis, mimar ve şehir plancıları arasında yapılan araştırma, pandeminin ikinci dalgası olarak kabul edilen Eylül 2020 sonrası, 4 Kasım-16 Aralık 2020 tarihlerinde gerçekleştirildi. Olasılık dışı örneklem seçme yöntemiyle kotalı örneklem seçilerek gerçekleştirilen araştırmada 345 katılımcının 56 soruluk ankete verdikleri yanıtlar değerlendiremeye alındı. Katılımcıların yüzde 43'ü kadınlardan, yüzde 57'si erkeklerden oluştu. Katılımcıların yüzde 49'u İstanbul, yüzde 16'sı Ankara, yüzde 6'sı İzmir, yüzde 6'sı Bursa, yüzde 3'ü Kocaeli ve yüzde 20'si diğer illerde yaşadığını bildirdi.

Katılımcıların bölümleri ve sektörleri ise şöyle:

Politeknik'in Şubat 2021 tarihli 'Mühendis, Mimar, Şehir Plancılarının Çalışma Hayatında Covid-19 Araştırması' — İnfografik: Politeknik

Araştırmanın çarpıcı sonuçlarından öne çıkanlar şöyle:

YÜZDE 65, MAAŞINI İYİ BULMUYOR

Katılımcıların yüzde 65'i maaş, yüzde 53'ü de görev tanımının belirli olması kategorilerinde çalıştıkları işyerlini iyi bulmadıklarını ya da hiç iyi bulmadıklarını bildirdi.

YÜZDE 14, PANDEMİ SÜRECİNDE İŞSİZ KALDI

Katılımcıların yüzde 14''ü "Pandemi sırasında işsiz kaldınız mı" soruna "evet" yanıtını verdi. Pandemi sürecinde işsiz kalanların yüzde 23'ü işten çıkarıldığı için, yüzde 36'sı işyeri kapandığı, işler durduğu, projesi bittiği için işsiz kaldığını bildirdi. Yüzde 9'u ise işyeri sağlık açısından riskli olduğu için istifa ettiğini aktardı.

İşsiz kalanların yüzde 60'ı maddi anlamda sıkıntı yaşadığını, yüzde 49'u kaygılı hissediğini bildirdi.

KATANTİNADA EVDEN ÇALIŞMA ORANI YÜZDE 67 OLDU

Pandeminin Mart-Haziran 2020’de gerçekleşen karantina döneminde katılımcıların çalışma hayatında en yüksek oranla görülen önlem evden çalışma oldu.

Karantina döneminde evden çalışan oranı yüzde 67 oranında gerçekleşti. Haziran 2020'de başlayan normalleşme sürecinde bu oran yüzde 39’a gerilese de, evden çalışma pandemi öncesi döneme göre yaygın hale gelmiş durumda.

Karantinada toplantıların online yapılması işyerlerinde yüzde 65 ile en sık rastlanan bir başka önlem. Karantina sonrası bu oran yüzde 49’a gerilemiş durumda.

YASAL ZORUNLULUK OLAN ÖNLEMLER BİLE ALINMAMIŞ

Karantina döneminde işçi sağlığı ve iş güvenliği kapsamında alınması zorunlu olan önlemlerden işyerlerinin düzenli dezenfekte edilmesi yüzde 54, Kovid-19 bilgilendirme eğitimi yüzde 40 ve pandemi acil eylem planı yüzde 35 oranlarıyla gerçekleşmiş.

Bu oranlar yasal zorunlukların bile düşük oranlarda hayata geçirilmiş olduğunu ve işyerlerinin pandemiye karşı patronların insafına bırakıldığını gösteriyor.

METROPOL DIŞI KENTLERDE İŞYERLERİNDE PANDEMİ ÖNLEMLERİ OLDUKÇA ZAYIF

İşyerlerinde alınan önlemlere ilişkin bir başka çarpıcı veri ise İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli gibi işçi nüfusunun yoğun olduğu kentler dışında yaşayan katılımcıların işyerlerindeki pandemi önlemlerinin oldukça zayıf olması.

karantina döneminde metropolde evden çalışma oranı yüzde 74, metropol dışında yüzde 33; toplantıların online yapılması metropolde yüzde 71, metropol dışında yüzde 33 oranlarıyla gerçekleşmiş.

Ofis saatlerinin azaltılması, kronik hastalığı olanlara izin, toplu ulaşımdan kaçınılması, seyahatlerin azaltılması gibi diğer pandemi önlemlerinin tümünde metropol dışında daha düşük oranlarda önlem alındığını görmek mümkün.

HAK İHLALLERİ

Araştırma sonuçlarına göre pandemi çalışma hayatında pek çok hak ihlali için fırsat oldu. Hak ihlalleri arasında en sık yaşananlar yüzde 28 oranıyla senelik izinden kullanmaya zorlama ve yüzde 26 oranıyla kısa çalışma ödeneği ile sigorta priminin düşmesi oldu. Yemek haklarında kısıtlama da yüde 22 gibi yüksek bir orana sahip.

Ücret, sosyal güvence ve yan haklarla ilgili ihlallerin yanı sıra mühendis ve mimarlar iş yoğunluğunun artması (%36), işyerinde pozitif vaka görülmesine rağmen çalışmaya zorlanma (%21) gibi ihlallerle de karşı karşıya kaldı.

EVDEN ÇALIŞMAYLA BİRLİKTE EV MASRAFLARI ARTTI, İŞ VE İŞ DIŞI SINIRLARI ORTADAN KALKTI

Araştırmada pandemide birlikte yaygın şekilde uygulanan evden çalışmayla ilgili mühendis ve mimarların deneyimleri ayrıntılı bir şekilde incelendi.

Evden çalışmayla ilgili negatif durumlarda başı çeken yüzde 52’lik oranla ev masraflarının artması oldu.

İş ve iş dışı sınırlarının kalmaması yüzde 51 ile, ev işleri ve bakım yükünün artması yüzde 40 ile, ofis sandalyesinin olmaması da yüzde 40 ile yüksek oranlarla ifade edilen olumsuzluklar arasında yer aldı.

Katılımcıların yüzde 11'i hastayken çalışmak zorunda kaldığını, yüzde 29'u çalışma saatleri dışında iş için arandığını, yüzde 36'sı çalışma saatlerinin arttığını, yüzde 38'i de iş saati dışında daha sık iş yapmaya başladığını bildirdi.

Çalışma saatleri dışında iş için arandığını, çalışma saatlerinin arttığını, iş dışında daha sık iş yapmaya başladığını ve ofis sandalyesinin olmadığını söyleyenlerin oranı kadınlar arasında daha yüksek.

Evden çalışmanın beraberinde getirdiği pozitif durumlar ise yüzde 58 ile işe giderken yolda vakit harcamama ve yüzde 41 ile iş kıyafetleri giymek zorunda olmama olarak ifade edildi.

YÜZDE 66, PANDEMİ SONRASI HİBRİT ÇALIŞMA BİÇİMİNDEN YANA

Evden çalışma deneyimlerinin sonucu olarak pandemi sonrası evden çalışmak isteyen mühendis, mimar, plancı oranı yalnızca yüzde 11’de kaldı. Katılımcıların yüzde 66'sı bazı günler ofisten bazı günler evden bir hibrit biçimden yana.

YÜZDE 94, EVDEN ÇALIŞMANIN YARATTIĞI GİDERLER İÇİN EK ÜCRET İSTİYOR

Mühendis ve mimarların yüzde 94’ü evden çalışmayla birlikte artan masraflar için işveren desteği olması gerektiğini düşünüyor. Katılımcıların yüzde 86’sı ise işten bağlantısızlık hakkından yana fikirlerini dile getirmekte ve işverenlerin çalışanlara mesai dışı erişememelerinin yasal olarak düzenlenmesi gerektiği fikrine katılmakta. Yüzde 82, evden çaışanları için mahalle bazlı kreşler olması gerektiğini düşüyor. Yüzde 88 de çalışma saatlerinin kalıcı olarak azaltılmasını istiyor.

KADINLAR PANDEMİYİ DAHA KÖTÜ YAŞIYOR

Karantina ve sonrası dönemde çalışma hayatıyla ilgili olumsuz sonuçları kadın mühendisler, mimarlar, plancılar erkek meslektaşlarına göre daha yüksek oranlarda yaşıyor.

Kadınlar için kısa çalışma ödeneği ile sigorta priminin düşmesi yüzde 35 (toplamda yüzde 26), iş yoğunluğunun artması yüzde 46 (toplamda yüzde 35) oranlarıyla genelden daha sıklıkla gerçekleşmiş.

Ankete göre kadın mühendis, mimar ve plancıların yüzde 48’i pandemide ev içi bakım işleri için harcadığı zamanın arttığını ifade ediyor. Kadınların yüzde 25’i Kovid-19’a karşı hijyen önlemlerini daha çok kendilerinin aldığını belirtiyor.

KAYGILAR YÜKSEK

Kovid-19 pandemisi yaşamla, gelecekle ilgili kaygıları da yüksek seviyelere çıkarmış durumda.

Araştırmanın sonuçları katılımcıların yüzde 83’ünde yüksek kaygı seviyelerinin olduğunu gösteriyor. Hane bireylerine hastalık taşımak (yüzde 69), işsiz kalmak (yüzde 69), temel ihtiyaçları karşılayamamak (yüzde 53) kaygının nedenleri arasında yer alıyor.

EN FAZLA GÜVENİLEN KURUM TTB

Araştırma mimar, mühendis ve plancıların pandemi sürecinin yönetimiyle ilgili düşüncelerini de açığa çıkardı. Katılımcılar pandemiyle ilgili önlem almada birinci sorumlunun Sağlık Bakanlığı olduğunu düşünüyor. Çalışma Bakanlığı 2’inci, işverenler 3’üncü sırada yer alıyor.

Mimar, mühendis ve plancıların yüzde 89’u Türkiye’nin pandemiyle mücadelede kötü yolda olduğunu düşünüyor.

Anket sonuçlarına göre TTB yüzde 85’lik bir oranla bu süreçte en fazla güvenilen kurum. Bilim insanları, doktorlar vb. uzmanlara güven yüzde 81 oranıyla karşımıza çıkıyor. Pandemide oluşturulan Bilim Kurulu’na güven yüzde 19’da kalırken sağlık bakanına katılımcıların yalnızca yüzde 10’u güveniyor. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)