AB ile Rusya arasında yeni tansiyon: Üç ülkenin elçilik çalışanlarına sınır dışı 

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Avupa Birliği (AB) ülkelerinin, Rus muhalifi Aleksey Navalnıy üzerinden Rusya’yı istikrarsızlaştırarak bir rejim değişikliğine gitme planına Moskova’da sert karşılandı. AB Dışişleri Yüksek Komiseri Josep Borrell, Moskova’da temaslarda bulunduğu sırada Almanya, Polonya ve İsveç büyükelçiliği çalışanları, protesto gösterilerine katıldığı gerekçesiyle sınır dışı edildi.

BORRELL: İLİŞKİLER ‘DİP NOKTADA’

Navalnıy’nin Moskova’daki bir mahkeme tarafından 3,5 yıl hapse mahkum edilerek cezaevine gönderilmesine başta Almanya olmak üzere bir çok AB ülkesi sert tepki göstermişti. Bunun üzerine Borrell, Moskova’ya giderek Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir görüşmede bulundu. Borrell, görüşme sonrasında yaptığı açıklamada AB-Rusya ilişkilerini “Dip noktada” olarak tanımladı. Lavrov ise AB’nin eylemlere verdiği destekle Rusya’nın içişlerine karıştığını vurguladı. Buna rağmen AB ile diyalogdan yana olduklarını da ekledi. 

AB ile Rusya arasındaki ilişkiler 2014 yılında Kırım’ın Ukrayna’dan koparılarak Rusya’ya dahil edilmesinden bu yana gerilim üzerinden sürüyor.

ÜÇ AB’Lİ DİPLOMAT SINIR DIŞI EDİLDİ

Öte yandan Rusya’da tutuklu bulunan muhalif Navalnıy için yapılan protestolar da AB-Rusya arasında yeni bir gerilime neden oldu.

Rus istihbaratı tarafından zehirlendiği iddiasıyla Berlin’de gördüğü tedaviden sonra 17 Ocak günü Almanya’da Rusya’da giderken havaalanında tutuklanan Navalnıy için ülke genelindeki kitlesel protestoların Rusya’daki AB ülkeleri temsilcilikleri tarafından da desteklendiği ileri sürülüyor. Rusya, bu gerekçeyle 5 Şubat günü Almanya, Polonya ve İsveç konsolosluklarında çalışan üç diplomatı sınır dışı ederek, AB’ye ciddi bir mesaj vermiş oldu.

Rusya Dışişleri Bakanlığının konuyla ilgili açıklamasında, St. Petersburg’daki İsveç ve Polonya konsoloslukları ile Moskova’da Alman Büyükelçiliği’nde görevli diplomatların 23 Ocak’taki “izinsiz protestolara” katıldığının tespit edildiği belirtildi. Bunun “diplomatik statü ile bağdaşmayan ve kabul edilemez” bir tutum olduğu belirtildi.

ÜLKELER DİKKAT ÇEKİLİYOR

Sınır dışı edilen diplomatların ülkeleri de dikkat çekiyor. Almanya, Navalnıy’i iyileştirdikten sonra devlet başkanı Vladimir Putin’e yeni bir hareketin oluşmasını sağlayan ülke durumunda. Zira Navalnıy’i iltica hakkı teklifi sunarak kalmasını sağlayabileceği de ileri sürülüyor.

Polonya ise AB ülkeleri arasında Rusya düşmanlığında başı çekiyor. Sürekli Rusya’nın Doğu Avrupa’yı işgal edebileceğinin propagandasını yapıyor. Bu nedenle özellikle NATO’nun Rusya sınırına askeri yığınak yapmasını isteyen ülkelerin başında yer alıyor.

İsveç ise şu şıralar Rusya’nın da üyesi olduğu Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı (AGİT) dönem başkanı. AB ülkelerinin Navalnıy üzerinden Rusya’nın içişlerine müdahale edilmesi karşısında sessizliğini korumaya devam ediyor. Bu nedenle Moskova tarafından eleştiriliyor. AB temsilcileri ve AB ülkeleri konsolosluk diplomatlarının sınır dışı edilmesini protesto etti.

AB RUSYA’YA YAPTIRIMLARI SERTLEŞTİRMEYE HAZIRLANIYOR

Navalnıy’e verilen ceza, protesto gösterilerine müdahale ve AB ülkelerinin diplomatlarının sınırdışı edilmesine karşı AB’nin Mart ayında yapılacak zirvede Rusya’ya karşı yaptırımları sertleştirebileceği şimdiden konuşulmaya başlandı. Alman basınında yer alan haberlere göre yaptırımlar ilk olarak 22 Şubat’ta yapılacak AB Dışişleri Bakanları toplantısında ele alınacağı ifade edildi. Rusya üzerinde baskıları artırmak için mart ayında yapılacak AB Zirvesi’nde bir dizi önerinin yapılması planlanıyor. Bunların neler olabileceği ise henüz belli değil. Aynı AB Zirvesi’nde Akdeniz’deki gelişmelere bağlı olarak Türkiye’ye karşı da yaptırım kararlarının çıkabileceği daha önceki zirvede kararlaştırılmıştı.

KUZEY AKIMI 2 DEVAM EDECEK

AB ile Rusya arasında ilişkilerin siyasi açıdan gerilmesinin şimdilik ekonomik ilişkilere yansıması ise beklenmiyor. Zira tartışma ve yaptırım tehditlerine rağmen Rusya ile Almanya arasında doğrudan doğal gaz akışını sağlayacak olan Kuzey Akımı 2 hattının yapımı ise devam edecek. ABD’nin yaptırım kararları nedeniyle durma aşamasına gelen hattın inşaatının bundan sonra Rus “Fortuna” gemisi tarafından üstlenileceği belirtildi. Rusya’dan AB ülkelerinde yılda 55 milyar metreküp doğal gaz aktarması beklenen Kuzey Akımı 2’nin yüzde 94’ü tamamlanmış durumda. İnşaat, ABD’nin yağtırım kararları nedeniyle yaklaşık bir yıl önce durdurulmuştu.

Rusya'da neler oluyor?