Norveç’te 2020 ve 2021 de işsiz kalanlar izin parasını alabilecek

Mahmut ALGÜNERHAN

Norveç’te Meclis, 2020 ve 2021 yılında işsiz kalanların, tatil parasını almasına karar verdi. Yabancı karşıtı olarak bilinen FrP, 11 Şubat Perşembe günü koalisyon hükümetiyle birlikte Mecliste bu kararı aldılar. Bu karara göre, sosyal sigortalar kapsamında verilen gündelik işsizlik parasının yüzde 10,2’si tatil parası olarak alına bilecek. 

Muhalefetteki “sol ve sosyal demokrat partiler” ise bunu utanç verici ve iflas belirtisi olarak değerlendiriyorlar. Kendilerini sol ve sosyal demokrat olarak gösteren bu partiler, 2015’te yaşananları asla unutamayacaklarını, işten çıkartılanların tatil parasını almamaları kararının FrP nin o dönem hükümet ortağı olduğu Sağ Parti tarafınan 1015’te alındığını belirtiyorlar.

Sol ve sosyal demokrat partiler bunu uzun zamandır istediklerini, ancak yine de bu burjuva partilerine öfkeli olduklarını söylüyorlar. 

Sosyal demokrat olan İşçi Partisi (AP)’inden Rigmor Aasrud “Sağ Parti sadece birkaç ay önce bunu saçma bulmuştu. Saçma olan, bu konunun ciddiyetinin farkına vardıklarını söylemelerine rağmen, sadece geçici olarak dönüş yapmalarıdır. Bu adil olmayan politikayı kalıcı olarak düzeltmek için Mecliste yeni bir çoğunluğa ihtiyacımız vardır” diyor. 

SOSYALİST SOL PARTİ (SV) VE KIZIL PARTİ (RØDT) İSE KIZGIN 

SV’den Kari Elisabeth Kaski alınan kararı, “doğru yönde atılmış küçük bir adım, ancak işsizlik ödeneği için tatil parasını kaldıran Başbakan Erna Solberg hükümeti ve FRP'nin geçici de olsa yeniden uygulamaya koyması utanç verici olmalıdır” diyor.  İşten çıkarmalar için tatil parası kalıcı olarak yeniden uygulamaya konulmasını isteyen Kaski, “FRP ve iktidar taraflarının üzerinde anlaştığı önlem yalnızca 2020 ve 2021 kriz yılları için geçerli. Şu anda gördüğümüz şey, çaresizlik içinde seçmenlere ulaşmaya çalışan bir FRP, ancak aynı zamanda kriz boyunca tatil parası teklifimizi reddeden hükümetin bir iflas ilanıdır” diyor. 

Rødt genel başkanı Bjørnar Moxnes de bugün hükümeti ve FrP'yi alkışlamanın tarihsizlik olduğunu belirtiyor ve “FrP hükümetteyken, işsizlerden izin parasını aldı. FrP ve iktidar partileri, korona krizinin ortaya çıkmasından bu yana sürekli olarak izin ücretinin uygulanmasına karşı oy kullandılar. İşini kaybedenler için büyük mali sorunlar yarattıklarının nihayet farkına varmaları güzel. Ancak bu, sadece korona altındaki olağanüstü bir sorun değil. Rødt işsiz kalanların para hesabının, bu yaz güvenliğini sağlayacak, ancak bunun gelecekte tüm işsizler için geçerli olmasını sağlamak için de çalışacak” ifadelerini kullanıyor.

Ülkede yapılan anketlerin, büyük oranda güç kaybettiği görülen FrP, alınan bu kararla siyasi bir zaferi kutlarken, Sağ Parti, hükümetin önerdiği gibi, işten çıkarma planlarının 1 Temmuz'da sona ermesi konusunda ısrar ediyor ve 2015'teki tatil parası kaldırma kararının doğru bir karar olduğu konusunda ısrar ediyor.

Mecliste Çalışma ve Sosyal İşler Komitesi'ne başkanlık eden FrP'li politikacı Erlend Wiborg yaşananlardan daha önce sorumlu değilmişler gibi “Şu anda 200 binden fazla işsiz var, pek çok insan pandemiyi cüzdanlarında oldukça sert bir şekilde hissetti. Birçoğu işsiz kaldı veya uzun süredir işten çıkarıldı. Şimdi yeni bir iş bulmanın zor olduğu bir durumdayız. İnsanların büyük bir kısmını bu yaz sıfır gelir elde edeceği riskine attık. Gelirini kaybetmiş ve birikimi bitmiş insanlardan bahsediyoruz. Artık toplumda gerçekten iş/ticaret hayatı ve güvenli şirketler için ayağa kalktık. Ama şimdi ekonomik olarak mücadele eden çoğu insan için bunu yapmanın zamanı gelmiştir” diyor.

İŞSİZLİK SAYISI HIZLA YÜKSELDİ

Norveç’te koronavirüsü ülkeyi etkilediğinde işsizlik sayısı hızla yükselerek iki katını aştı ve 400 bin olarak kaydedildi. Fakat daha sonra bu sayı giderek azalmaya başlandı ve 200 binlerin altına düştü. Koronavirüs dalgasının yaz tatilinden sonra yeniden gelişmesiyle birlikte, ülkede işsizlik sayısı tekrar yükselmeye başlayarak 200 binin üstüne çıktı.  

Devlet kanalı NRK’un 9 Şubat tarihinde, Çalışma ve Refah Kurumuna (NAV) dayanarak verdiği habere göre ülkede en son olarak bir önceki haftaya oranla 2 bin kişi daha artarak, kısmen veya tam olarak işsiz olanların sayısı 209 bin 300’oldu. NAV rakamlarına göre 2 Şubat tarihinden bir önceki haftada ise 5 bin 900 kişi artarak, bu sayı 207 bin 300 olmuştu.  

Ülkede en fazla işsizlik başkent Oslo'da oldu. Devlet İstatistik Merkez Bürosunun (SSB) rakamlarına göre, 2020 yılının dördüncü çeyreğinde Oslo yüzde 11,3 ile göçmenler arasında en yüksek işsizliğin arttığı il oldu. Oslo aynı zamanda göçmen olmayan yerli halk arasında da yüzde 3,5 ile en yüksek işsizlik oranının yaşandığı il oldu. 

SSB’nun rakamlarına göre göçmenler arasında işsizlik 2019'un dördüncü çeyreğinde yüzde 5,0'ten, 2020'nin dördüncü çeyreğinde yüzde 9,2'ye yükseldi. Göçmenler arasında kadın ve erkekler arasındaki işsizlik oranı fazla bir fark göstermedi. Erkeklerde yüzde 9, kadınlarda ise yüzde 9,3 oldu. Geri kalan nüfusta ise işsizlik yüzde 1,5'ten yüzde 2,7'ye yükseldi. Bu durumda da erkeklerde işsizlik oranı yüze 3,1, kadınlarda ise yüzde 2,3 oranında. 

Ülkede geçen yıl giyim mağazaları çalışanları, otel ve restoran çalışanları ile birlikte en büyük işsizliği taksi sektörü de yaşadı. Ülkede geçen yıl 3 bin taksi şoförü işini kaybetti.