Savunma Bakanları görüşmesi başladı: NATO’nun Afganistan’dan çekilme niyeti yok

Yücel ÖZDEMİR
Köln

ABD’de 11 Eylül 2001 tarihinde İkiz Kuleler’e yönelik El Kaide tarafından gerçekleştirilen terör saldırısının ardından NATO’nun Afganistan’a saldırı ve işgalinin üzerinden 20 yıl geçti. 20 yıllık savaş ve işgalin ülke halkına bedeli ağır olurken, terörü bitirme adına “Sonsuz Özgürlük Operasyonu” adıyla işgal harekatı düzenleyen NATO’nun Afganistan’dan çekilmeye niyeti görünmüyor. İşgal ile iktidardan devrilen Taliban ve ortağı El Kaide de yıllardır Afganistan’da saldırılarını sürdürüyor.

İşgale rağmen Taliban’ın yok edilemeyeceğini fark eden ABD ve müttefikleri, örgütü sisteme entegre etme kapsamında barış görüşmelerinin başlatılması yönünde atılan adımlar çerçevesinde geçtiğimiz yıl Doha Anlaşması imzalanmıştı. Anlaşmada Taliban’ın NATO, yerel güvenlik güçleri ve sivillere yönelik saldırılarına son vermesi durumunda yabancı askerlerin 30 Nisan 2021’de ülkeden çekileceği vadedilmişti. Ancak çekilme tarihi yaklaştıkça NATO’nun çekilmeye niyetli olmadığı giderek belirginlik kazanmaya başlıyor.

ABD’nin önceki başkanı Donald Trump çekilme planının devam ettiğini söylerken, yeni yönetimin bu niyette olmadığı değişik düzeylerde açıklandı. Yeni başkan Joe Biden, daha önce Doha Anlaşması’nın gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etmişti. Ayrıca, son günlerde Taliban’ın anlaşmaya uymadığı NATO yetkilileri tarafından sıkça ifade edilmeye başlandı.

Keza başından itibaren Afganistan’da en fazla asker bulunduran ülkeler arasında yer alan Almanya da Afganistan’dan kısa sürede çekilmeye niyetli değil.

SAVUNMA BAKANLARI TOPLANIYOR

Geri çekilme tarihi olarak ilan edilen 30 Nisan’ın yaklaşmasıyla birlikte NATO’nun nasıl bir karar vereceğini görüşmek üzere NATO üyesi ülkelerin savunma bakanları videokonferans yönetimiyle bir araya geldi. İki gün sürecek toplantıda çekilme konusunda üye ülkelerin tavrı sorulacak. Türkiye'yi Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın temsil ettiği iki günlük toplantıya ABD'nin yeni Savunma Bakanı Lloyd Austin de ilk kez katılıyor.

Türkiye de Afganistan’da asker bulunduran ülkeler arasında. NATO tarafından verilen bilgilere göre hali hazırda Afganistan’da yaklaşık 10 bin yabancı asker bulunuyor.

Görüşme öncesinde NATO yetkilileri, Taliban’a Afganistan’daki hükümetle ciddi bir şekilde barış müzakerelerini sürdürme çağrısı yaptı. NATO, Doha Anlaşması’ndan bu yana ülkede saldırıların son bulmadığını belirterek bunlardan Taliban’ı sorumlu tutuyor. Taliban ise 30 Nisan’a kadar yabancı askerlerin çekilmemesi durumunda savaşın yeniden kızışacağı tehdidinde bulunuyor. Ayrıca anlaşmadan bu yana NATO güçlerine saldırıların düzenlenmediğini savunuyor.

NATO’nın alacağı kararda ABD’nin tutumunun belirleyici olacağı ifade ediliyor.

UZATMA EĞİLİMİ GÜÇLÜ

NATO Savunma Bakanları toplantısından nasıl bir kararın çıkacağı henüz netleşmediği ifade edilirken başta Almanya olmak üzere bazı ülkeler “terör sorunun çözülmediğini” ifade ederek NATO’nun Afganistan’da kalması gerektiğini savunuyorlar. 

Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, Süddeutsche gazetesine yaptığı açıklamada “Bütün ihtimalleri göz önünde bulundurarak hazırlanıyoruz” dedi. Koalisyon ortağı SPD’nin Meclis Savunma Komisyonu Başkanı Wolfgang Hellmilch ise kısa sürede Afganistan’dan Alman askerlerinin çekileceğine ihtimal vermediğini söyledi.

Federal Dışişleri Bakanı Heiko Maas da, 30 Mart’ta Afganistan’da görev süresi dolacak Alman askerleri için ek bir iznin meclisten çıkması gerektiğini gündeme getirdi. Almanya’da yurtdışına giden askerler için parlamentonun onay vermesi gerekiyor. Daha önce Afganistan’da 5 bine yakın asker bulunduran Almanya, sayıyı aşamalı olarak 1100’e kadar düşürdü. Afgan güvenlik güçlerinin eğitiminde de Almanya büyük bir rol oynadı.

Almanya, SPD-Yeşiller koalisyon hükümetinin işbaşında olduğu bir dönemde Afganistan’daki işgalin parçası olmuştu.

Yücel Özdemir

‘Beyin ölümü’ gerçekleşen NATO reformla kurtarılabilir mi?