Dünyanın ilk Lazca edebiyat dergisi: "Uncire"
Dünyanın ilk Lazca edebiyat dergisi "Uncire"nin yazarlarından İsmail Güney Yılmaz: "Tehlike altında olan bir dili yaşatmamız için o dilde yazmak gerekiyor"
Görsel: Uncire
“Uncire” adıyla çıkan Lazca dergisi kaybolmaya yüz tutmuş dili yaşatmaya çalışıyor. Derginin yazarlarından İsmail Güney Yılmaz, dilin varlığını sürdürüp, gelecek nesillere aktarılabilmesi için kendi dillerinde okuyup yazacak Lazların sayısını arttırmayı amaçladıklarını söyledi.
Rize’nin Pazar ilçesinden Gürcistan sınırına kadar uzanan coğrafyada yaşayan Lazlar, Lazcanın gelişmesi için onlarca yıldır mücadele içerisinde. Bu yönde atılan ilk adımlardan biri 1993 yılında Ogni dergisinin çıkarılması oldu. Bölgede savaşın yükseldiği bir dönemde çıkarılan dergiye, içerisindeki yazılardan kaynaklı ‘ayrılıkçılık’ iddiasıyla Devlet Güvenlik Mahkemesinde (DGM) dava açıldı ve dergi toplatıldı. Sadece 6 sayısı basılan bu yayının ardından 2000 yılında Mjora (Güneş) adlı bir dergi çıkarıldı. Bu yayında künyesi olmadığı gerekçesiyle ikinci sayıdan sonra toplatıldı.
Son olarak 2020 yılında Uncire (Uykusuz) adlı edebiyat dergisini çıkarmaya başlayan Lazlar, bunun yanı sıra çevirilerle de Lazca okur-yazar sayısını arttırmayı hedefliyor.
Uncire dergisinin yazarlarından İsmail Güney Yılmaz, Lazca edebiyatın gelişimini ve Uncire'yi MA'dan Tolga Güney'e anlattı.
UNCİRE: UYKUSUZ
Uncire’nin Lazca ‘uykusuz’ anlamına geldiğini paylaşan Yılmaz, “Buradaki metaforsa; ölmekte olan bir dili yaşatmak için bir avuç insan çalışıyor. Bunu yaparken gecelerini gündüzlerine katarak yapıyorlar. Bu yüzden bu ismi uygun gördük. Tehlike altında olan bir dili yaşatmamız için o dilde yazmak gerekiyor. Biz de bunun için ne yapabiliriz diye düşündüğümüzde, bu dergiyi çıkardık. Lazca edebiyat alanında yayım yapan dünyada ilk dergiyiz ve bugüne kadar iki sayı yayımlandı” dedi. ’90’lı yıllardan itibaren çıkarılan Lazca edebiyat ürünlerinin çok az sayıda basıldığını kaydeden Yılmaz, sembolik olarak çıkan bu ürünler ile dilin gelecek nesillere aktarılacağının altını çizdi.
"YAZMAK İÇİN CESARETLENDİRMEK GEREKİYOR"
Laz edebiyatının gelişmesi için insanları Lazca yazma konusunda cesaretlendirmek gerektiğinin altını çizen Yılmaz, “Uncire dergisi çoğu kadın olan 30’dan fazla imza ile çıkıyor. Bu sayı ne kadar artarsa, dilin gelecek nesillere aktarılması daha kolay olur. Laz halkında Lazcaya karşı bir ilgi var. Önemli olan bu ilgiyi nitelikli bir ilgiye dönüştürebilmektir” dedi. (KÜLTÜR SERVİSİ)
