Haiti’de devlet başkanına ‘istifa’ çağrıları 

Karayip Denizi’nde bir ada ülkesi olan Haiti’nin başkenti Port-au-Prince’de, Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin istifasını isteyen binlerce kişi protesto yürüyüşü yaptı. Muhalefet, başkanlık görevi 7 Şubat’ta dolan Moise’yi koltuğu bırakmayarak anayasal suç işlemekle suçluyor.

Ellerinde, “Meclis yoksa, yüksek mahkeme yoksa, diktatörlük var”, “Haiti’de kan banyosuna son”, “BM, Haiti’de yeni bir Ruanda hazırlıyor” gibi dövizler ve Haiti Anayasası kitapçıkları taşıyan binlerce kişi, barışçıl olduklarını göstermek içinse polis kalkanlarına çiçek bıraktı.

Prensa Latina’nın haberine göre sendikaların da çağrı yaptığı protestoda “Kahrolsun diktatörlük”, “Haiti egemendir” sloganları atıldı. Habere göre, yürüyüşte ABD’nin ülkeye giderek artan müdahalesi de protesto edildi.

NE OLMUŞTU?

Haiti’de Devlet Başkanı Moise ise 2016’daki tartışmalı başkanlık seçimleri nedeniyle görevini bir yıl geçici olarak yürüttüğünü, başkanlık görevine ise resmen Şubat 2017’de başladığı için 5 yıl olan başkanlık görev süresinin Şubat 2022’de dolacağını öne sürüyor. Muhalefet partileri ise geçtiğimiz 7 Şubat’a görevi bırakması gerektiğini belirterek bir süredir protesto eylemleri düzenliyor.

Görev süresi dolan parlamento da seçimler yapılmadığı için feshedilmiş durumda ve Devlet Başkanı Moise ülkeyi kararnamelerle yönetiyor.

2010 yılında 7 büyüklüğün bir depremle yıkılan Haiti, özellikle depremden sonra ekonomik ve siyasal olarak krizler yaşıyor. (DIŞ HABERLER)

Hayatlarımıza müdahale yeter!

Alan MACLEOD*

Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin son derece tartışmalı beş yıllık görev süresini şubat ayı başlarında bitirmesi programlanmıştı. Ancak, (en azından) bir yıl daha görevde kalacağını açıklaması, 2018'den bu yana neredeyse kesintisiz süren ülke çapındaki protestolara yeni bir ivme kazandırdı. Protestolar yüzlerce ölüme yol açtı, ancak Moise, Amerika Birleşik Devletleri’nin sadık bir müttefiki olarak kaldığı için Batı’da çok az ilgi gördü.

Her gün binlerce insan Port-au-Prince sokaklarında barikatlar kuruyor, lastikler yakıyor ve başkanın istifasını talep ediyor. Çoğu Moise’nin kuvvetlerinden atılan plastik mermiler ve hatta gerçek mühimmatlarla karşı karşıya kaldı.

Artan bir şekilde öfke ve hayal kırıklığı ABD’ye ve özellikle de Amerikan büyükelçisi Michele Jeanne Sison'a yöneliyor. “Kahrolsun Sison”, ABD Dışişleri Bakanlığının Moise’nin önümüzdeki yıla kadar iktidarda kalmasını desteklemesinin ardından, protesto hareketi için bir mücadele çığlığı haline geldi.

ABD, ülkenin 200 yıllık varlığı boyunca Haiti siyasetine müdahale etmeyi sürdürüyor. Toussaint L'Ouverture ve Jean Jacques Dessalines önderliğindeki köle ayaklanmasının, kendi köleleştirilmiş siyah nüfusunun isyan etmesine ilham vereceği korkusuyla, onlarca yıl boyunca yeni cumhuriyeti tanımayı reddetmişti. Ayrıca, Haiti’nin 1947’ye kadar tamamlayamadığı, Fransa’ya zorla ödenmesi gereken büyük tazminatları da destekledi.

ABD, 20. yüzyılın büyük bir bölümünde, 1915 ile 1934 yılları arasında, Haiti’yi art arda 19 yıl boyunca doğrudan işgal etti. Diğer zamanlarda, acımasız diktatörlükleri destekledi. Bunlardan en öne çıkanları François “Papa Doc” ve Jean-Claude “Baby Doc” Duvalie rejimleri oldu.

Baby Doc, 1986’da bir halk isyanıyla devrildi ve bu, ülkenin ilk halk destekli lideri Jean-Bertrand Aristid’in (önemli Amerikan baskısına rağmen) 1990’da seçilmesinin yolunu açtı.

Aristide, ABD’nin yardımıyla çabucak devrildi ve yeniden seçildikten sonra ABD, 2004 yılında, Güney Afrika’da sürgüne gitmesine yol açan bir darbe daha düzenledi. Washington, Aristide’nin sürgününden bu yana, Karayip ülkesini yağmalamak için birbirini izleyen yöneticilerle ortaklık kurdu. Bu süreç, yıkıcı 2010 depremiyle hızlandı ve Haiti’yi o kadar kötü bir durumda kaldı ki ABD ile BM’nin adayı ele geçirmesine engel olamadı.

Moise, geçen yıl parlamentoyu feshetmesinin ardından ülkeyi kararname ile yönetiyor. Etkili Katolik Kilisesi de dahil olmak üzere toplumun birçok önemli kesiminden desteğini kaybetmiş olsa da, Washington’dan devam eden destek görev süresini en az bir yıl daha uzatmak için hayati önemde. Protesto hareketinin yönünü Başkan Biden ve ABD büyükelçiliğine döndürmesinin bir nedeni de bu.

* elsaltodiario.com’dan kısaltılarak çevrilmiştir.