Biden yönetiminin Prens Selman sınavı

ABD’de Joe Biden yönetiminin, Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı, Gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu ilan etmesine rağmen yaptırım uygulamaması tartışma yarattı.

ABD’nin, örneğin, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro hakkında “Ülkesinde otoriter bir rejim kurmaya yönelik girişimleri” iddiasıyla yaptırım uygularken, dünyanın en otoriter rejimlerinden biri olan Suudi Arabistan’ın açıkça cinayetle suçladığı veliaht prensine yaptırım uygulamaması dikkat çekiyor.

Riyad’ın İstanbul Konsolosluğunda öldürülen Kaşıkçı’nın yazarı olduğu Washington Post gazetesi de Biden yönetimine tepki gösterdi. Bazı milletvekilleri de “Prens Selman’a yaptırım tasarısı” hazırladı.

ABD Dışişleri Bakanı Blinken ise cuma günü, “ABD’nin Suudi Arabistan’la ilişkileri herhangi bir bireyden büyüktür” demişti.

WP: DESPOTLARA GEÇİŞ İZNİ

Washington Post gazetesi, ABD istihbaratının 26 Şubat’ta açıkladığı Gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti raporu konusunda Başkan Joe Biden’ı eleştirdi. Gazetenin Üst Yöneticisi, Yayıncı Fred Ryan tarafından kaleme alınan makalede, Biden’ın, 3 Kasım 2020 başkanlık seçimi vaatlerinden birisinin Kaşıkçı cinayeti sorumlularının hesap vereceği sözü olduğu, ancak bu sözünü yerine getirmede başarısız kaldığı belirtildi.

“Görünüşe göre Biden yönetimi altında, ABD’ye geçici olarak stratejik önem atfeden despotlara ‘bir cinayetten’ dolayı geçiş izni verilebilir” denilen makalede, yönetime “Başka bir ülkeden hesap verilebilirlik talep ederken, bir diğerini görmezden gelirsek nasıl güvenilir bir insan hakları savunucusu olabiliriz?​” sorusu yöneltildi.

Makalede, esas suçluya ceza verilmezken, emirleri uygulayan alt düzey kişilere yaptırım uygulamanın yasal, ahlaki ve mantıksal olmadığı belirtilerek, “Bin Selman’ın, acımasız davranışının sonucundan kaçması sadece onun elini güçlendirmeyecek, diğer zorbalara da cesaret verecek” ifadeleri kullanıldı.

VEKİLLERDEN YAPTIRIM TASARISI

Öte yandan ABD Temsilciler Meclisinin Demokrat Partili Üyeleri Tom Malinowski, James McGovern ve Andy Kim, Meclis Genel Kuruluna “Suudi Arabistan Ağır İnsan Hakları İhlalleri Sorumluluk Yasası” başlıklı bir tasarı sunduklarını açıkladı. Tasarıda, Ulusal İstihbarat Direktörlüğünün (DNI) açıkladığı raporda Kaşıkçı cinayetinden açık bir şekilde veliaht presin sorumlu olduğunun belirtildiği, dolayısıyla onun da yaptırım listesine alınması gerektiği vurgulandı. Vekillerin tasarısında, sorumlu herkesin aynı yaptırımlara tabii olması gerektiği, bu bağlamda veliaht prensin de ABD vizesi almasının engellenmesi gerektiği kaydedildi. Tasarıda ayrıca, ABD’nin Suudi Arabistan’a sattığı silahların kullanımının ABD yasalarına uygun olup olmadığı konusunda düzenli olarak Kongrenin bilgilendirilmesi gerektiği maddesi de yer aldı. Söz konusu tasarının yasalaşabilmesi için ise önce Temsilciler Meclisinde oylanarak kabul edilmesi, ardından aynı şekilde Senatoda onaylanması ve Başkan Biden’ın imzalaması gerekiyor.

BIDEN’IN SÖZCÜSÜ: ÇIKARIMIZA TERS

Bu arada Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Prens Selman’a yaptırım uygulamamanın “doğru karar” olduğunu savundu. Psaki, “Tarihimizde, Demokrat ve Cumhuriyetçi başkanların yönetimlerinde diplomatik ilişki içinde olduğumuz ülkelerin liderlerine yönelik yaptırım getirilmemiştir. Biden, ulusal güvenlik ekibinin tavsiyesine göre hareket ediyor ve bunun uzun vadeli çıkarlarımız için doğru yaklaşım olduğunu düşünüyor” ifadelerini kullandı.

BAKAN: RİYAD’LA İLİŞKİMİZ HERHANGİ BİR BİREYDEN BÜYÜK

Geçtiğimiz cuma günü basın toplantısında bir gazetecinin Veliaht Prens Muhammed bir Selman’ı kastederek, “ABD, onunla hala iş yapabilir mi?​” sorusunu yanıtlayan ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, “Daha önce de söylediğim gibi, Suudi Arabistan ile ilişkiler herhangi bir bireyden daha büyük” sözlerini kullanarak yeni ABD yönetiminin de insan haklarına verdiği değerin sınırlarını çizmişti.

ABD RAPORU NE DİYOR?

2018 yılında hazırlanan ancak Eski Başkan Donald Trump yönetiminin kamuya açıklamadığı, Ulusal İstihbarat Direktörlüğünün (DNI) “Kaşıkçı istihbarat değerlendirme raporu”, 26 Şubat’ta yayımlanmıştı. Raporda, “Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın, Suudi Arabistanlı Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Türkiye’nin İstanbul kentinde yakalanması ya da öldürülmesine yönelik operasyonu onayladığı sonucuna ulaştık” ifadesine yer verilmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı, aynı gün, Kaşıkçı cinayetinin yanı sıra Suud yönetimine muhalif kişileri tehdit ettikleri gerekçesiyle ismi açıklanmayan 76 Suudi Arabistan vatandaşına, vize kısıtlaması yaptırımı uyguladıklarını açıklamıştı. 

RAPORDAN 3 İSMİ GİZLİCE SİLMİŞLER

CNN’de yer alan habere göre; ABD Ulusal İstihbarat Direktörlüğünün (DNI), cuma günü internet sitesine koyduğu 4 sayfalık raporu aynı gece kaldırdı ve yerine yenisini koydu. Metin bölümünde herhangi bir değişikliğin olmadığı ikinci versiyonda, ilk raporda yer alan Abdulla Mohammed Alhoeriny, Yasir Khalid Alsalem ve İbrahim al-Salim adlı kişilerin isimlerinin silindiği ortaya çıktı.

Haberde, Abdulla Mohammed Alhoeriny’nin, Riyad’da istihbarat işlerinden sorumlu üst düzey bir generalin kardeşi olduğu bildirilirken, diğer iki ismin belirsiz olduğu kaydedildi.

DNI ve Beyaz Saray’ın ise konuyla ilgili yöneltilen sorulara yanıt vermedikleri kaydedildi.

Raporun ilk versiyonunda Kaşıkçı cinayetiyle bağlantılı olduğu bildirilen 21 isim yer alırken, 2. versiyonundaki isim sayısı 18’e inmiş oldu. (DIŞ HABERLER)