Biden'in Filistin politikası | ABD, İsrail’in savaş suçlarının soruşturulmasına karşı

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Fatou Bensouda, Filistin topraklarındaki savaş suçlarıyla ilgili resmi soruşturmanın başladığını duyurdu. Karara İsrail’den sonra ilk karşı çıkan ülke, Joe Biden başkanlığındaki ABD oldu.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu mahkemeye “Antisemitizm” suçlaması yöneltirken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) işgal altındaki Filistin topraklarında işlenen suçlara yönelik soruşturma kararına karşı olduklarını açıkladı.

Blinken, UCM’nin dün açtığını duyurduğu soruşturmaya ilişkin yazılı bir açıklama yaptı ve kararı kabul etmediklerini bildirdi. Blinken, açıklamasında, “ABD bu karara kesinlikle karşıdır ve karardan dolayı derin hayal kırıklığı içindedir. UCM’nin bu konu üzerinde hiçbir yargı yetkisi yoktur. İsrail UCM’nin tarafı değildir ve mahkemenin yargı yetkisine razı değildir” ifadelerini kullandı.

“Filistin’in egemen bir devlet olma vasıflarına haiz olmadığını” ve dolayısıyla UCM üyeliği hakkına da sahip olmadığını savunan Blinken, mahkeme kararının kabul edilemez olduğunu söyledi.

UCM’NİN FİLİSTİN KARARI

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Fatou Bensouda, işgal altındaki Doğu Kudüs ile Batı Şeria’nın yanı sıra abluka altındaki Gazze Şeridi’nde işlendiği öne sürülen savaş suçlarıyla ilgili soruşturma başlatıldığını duyurmuştu. Bensouda, soruşturmanın “bağımsız, tarafsız ve nesnel, korku veya kayırmasız” yürütüleceğini söyledi.

Açıklamalara göre UCM’nin soruşturması sadece İsrail’i kapsamıyor, Filistin topraklarındaki “tüm savaş suçlarını” içermeyi hedefliyor.

UCM, ilk olarak 16 Ocak 2015’te konuyla ilgili ön inceleme açılması kararı aldı. Başsavcı Fatou Bensouda, bu incelemenin, Filistin’in, 2 Ocak 2015’te mahkemenin kuruluşuna kaynaklık eden Roma Anlaşması’nı imzalaması ve 1 Ocak 2015’te UCM’ye verdiği, Filistin topraklarında işlenen suçlarla ilgili mahkemenin otoritesini 13 Haziran 2014 itibarıyla kabul ettiğine dair beyanı üzerine açıldığını açıkladı.

İsrail’in UCM’ye üye olmadığına işaret eden Bensouda, soruşturma açılması yönünde hakimlerden soruşturmanın coğrafi kapsamını belirlemelerini istedi.

UCM İlk Derece Dairesi 5 Şubat 2021’de verdiği kararda Mahkemenin Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs ve diğer Filistin topraklarında işlenen suçları soruşturmak için yargı yetkisine sahip olduğuna ve Filistin’in Mahkemeye taraf devlet olduğuna hükmetti.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

UCM soruşturmasının ilk aşamasında iddia edilen suçlara ilişkin ifade toplanması gerekiyor. Ancak İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin haberine göre, İsrail’in UCM temsilcilerinin ülkeye girmesine izin vermesi beklenmiyor. UCM savcılığı ayrıca, insan hakları gruplarından, uzmanlardan ve eski İsrail askerlerinden tanıklık isteyecek. Soruşturmanın “tutuklama emirleri”nin çıkarılabileceği noktaya ulaşmasının ise yıllar alabileceği tartışılıyor.

Öte yandan Başsavcı Bensouda’nun görev süresi haziran ayında sona eriyor. Kendisinden sonra görevi alacak savcının da soruşturmayı aynı kararlılıkla sürdürmesi gerekiyor.

ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ NEDİR?

ULUSLARARASI Ceza Mahkemesinin (UCM) kuruluş anlaşması olan “Roma Anlaşması”, 15 Haziran-17 Temmuz 1998 tarihlerinde İtalya’nın başkenti Roma’da yapılan Birleşmiş Milletler Konferansıyla kabul edildi.

UCM, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkeme olarak 1 Temmuz 2002 tarihinde kuruldu ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başladı. Binası Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan mahkeme, sadece 1 Temmuz 2002’den sonraki suçları yargılayabiliyor.

Sadece “kişileri” yargılama yetkisi olan UCM, devletleri yargılama yetkisine sahip değil. Taraf ülkelerin devlet sınırları içinde veya bir taraf ülke vatandaşı tarafından işlenen, Anlaşma’da belirtilen suçlar UCM yetkisine giriyor.

ABD-UCM İLİŞKİSİ

Bill Clinton yönetimi döneminde UCM’nin temelini oluşturan Roma Anlaşması’nı imzalayan ABD, George Bush döneminde ve 2002 tarihinde imzasını çekti. ABD, ülkelerde İkili Dokunulmazlık Anlaşmaları (İDA) imzalayarak ve UCM’yi destekleyen müttefiklerine yaptırımlar öngören yasalar çıkararak ABD vatandaşlarının UCM’de yargılanmasını önleyici önlemler almayı sürdürüyor. (DIŞ HABERLER)

Biden yönetimi geçici ulusal güvenlik stratejisini yayınladı

Hediye Levent

Biden'ı beklerken Rusya-İsrail yakınlaşması mı?