Milyonlarca ton gıda çöpte, milyonlarca insan açlıkta

Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı (UNEP) ile Birleşik Krallık Merkezi çevreci kuruluş WRAP ortaklığıyla hazırlanan gıda israfı endeks raporuna göre, 2019 yılında 690 milyon insan açlıktan etkilenirken, 931 milyon ton gıda çöpe gitti. Uluslararası kuruluşlar hane bazında alınacak önlemlere dikkat çekmesine karşın, dünya nüfusunun yüzde 1'i olan kapitalistin elindeki servet, dünya nüfusunun elindeki servetin iki katından fazla. Açlık yaşayan insan sayısının Kovid-19 salgını ile birlikte artması bekleniyor.

Bugüne kadar en kapsamlı gıda atığı veri toplama, analizi ve modellemesini içeren rapor, ülkelerin gıda atıklarını ölçmek için geliştirilen yöntem ile hazırlandı. Rapor için, 54 ülkede 152 gıda atığı veri noktası belirlendi.

KÜRESEL BİR SORUN: GIDA İSRAFI

Gıda atığının önemli çevresel, sosyal ve ekonomik etkileri olduğu vurgulanan raporda, iklim eyleminin geciktiği bir zamanda, tüketici seviyesinden önceki kayıplar hesaba katıldığında, küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 8-10’unun tüketilmeyen gıdalarla ilişkili olduğu ifade ediliyor.

Gıda israfının sadece gelişmiş ülkelerin değil, küresel bir sorun olduğunu ortaya koyan rapora göre, 2019 yılında hanelere, perakendecilere, restoran ve diğer gıda hizmet noktalarına satılan yaklaşık 931 milyon ton gıda israf edildi.

İsrafın yüzde 61’i hane halkı düzeyinde, yüzde 26’sı gıda hizmetlerinde ve yüzde 13’ü ise perakende aşamasında gerçekleşti.

Bu durum, küresel çapta perakende satış noktaları, evler ve restoranlarda tüketime hazır gıdanın yüzde 17’sinin doğrudan çöpe gitmesi anlamına geliyor.

KAMYONLARA KOYUNCA UZUNLUĞU DÜNYAYI 7 KERE DOLAŞIYOR

Rapora göre, küresel düzeyde, her yıl kişi başına ortalama 121 kilogram gıda israf ediliyor. Bunun 74 kilogramının hanelerde olduğu belirtiliyor.

Toplam israf edilen gıda miktarının ise kabaca 23 milyon tam yüklü 40 tonluk kamyonun ağırlığına eşit olduğu, bu kamyonların tampon tampona dünyayı 7 kez dönmeye yetecek kadar bir uzunluğa erişeceği ifade ediliyor.

TÜRKİYE İSRAFTA ÜÇÜNCÜ SIRADA

Türkiye’de ise her yıl kişi başına 93 kilogram, toplamda ise 7,7 milyon ton yiyeceok çöpe atılıyor.

Türkiye dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında.

Demkratik Kongo Cumhuriyeti gıda israfında birinci sıradayken, ikinci sırada Meksika ve üçüncü sırada Türkiye yer alıyor.

2019’DA 690 MİLYON İNSAN AÇLIKTAN ETKİLENDİ

Rapora göre, 2019’da 690 milyon açlıktan etkilenen insan sayısının Kovid-19 ile artması bekleniyor.

Gıda krizlerine karşı BM (Birleşmiş Milletler), FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) ve WFP (Dünya Gıda Programı)’nın oluşturduğu küresel ağın sunduğu Küresel Gıda Krizleri 2020 raporu kapsamında ise 55 ülke incelendi.

Bu rapora göre, 2019 yılında 135 milyon insan gıda güvencesizliği yaşadı.

183 milyon insan açlığın eşiğinde stresli koşullar altındaydı.

17 milyon çocuk yetersiz beslenme nedeniyle aşırı zayıfladı.

Gıda güvencesizliğinin en çok yaşandığı yer 73 milyon insan ile Afrika olurken, 43 milyon insan ile onu Ortadoğu ve Asya ülkeleri izliyor.

Gıda krizi yaşayan veya daha kötü durumdaki gıda güvencesi olmamanın başlıca sebeplerinin çatışma ortamı (77 milyon insan) (savaş, can güvenliğinin olmaması vs.), iklim değişikliği (34 milyon insan) ve ekonomik krizler (24 milyon insan) olduğu belirtiliyor.

5 BİN YIL BİRİKTİRSEN EN ZENGİNLERİ GEÇEMİYORSUN

Raporda, israfa karşı mücadele için özellikle evlerde alınacak önlemlere dikkat çekiliyor. Ancak dünya çapında gelir adaletsizliğine ilişkin yapılan araştırmalar çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor.

İngiltere merkezli uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’ın bir yıl önce yayımladığı gelir adaletsizliğine ilişkin raporuna göre,dünyanın en zenginlerini oluşturan yüzde 1’lik kesimin serveti, 6,9 milyar insanın (Neredeyse geriye kalan herkes) servetinin iki katından fazlasına denk geliyor.

Bu uçuruma ilişkin raporda piramitlerin yapıldığı dönemden yapılan bir benzetmeye göre, 5 bin yıl önce günde 10 bin dolar biriktiren bir kişinin toplam servetinin dahi en zengin beş kişinin servetinden yüzde 80 düşük olacağı vurgulanıyor. (Ankara/EVRENSEL)