İngiltere’de "gazetecileri korumak" için ulusal eylem planı

Özden DİNÇ 
Londra

İngiltere’de hükümet, “gazetecileri kötü muamele ve şiddetten korumak amaçlı” ilk ulusal eylem planını yayımladı. Eylem planı ile ülkede faaliyet gösteren gazetecilerin mümkün olduğunca güvenli koşullarda çalışabilmesinin hedeflendiği ifade ediliyor. 

Ulusal planın giriş bölümünde, İngiltere’deki mevcut koşulların başka ülkelere nazaran daha iyi olmasına karşın yine de gazetecilik mesleği için risklerin ciddiyet arz ettiği belirtiliyor. Gazetecilerin meslekten uzaklaşmasının, haber yapmaya devam etmekle birlikte otosansür uygulamak zorunda kalmasının, mesleğin cazibesinin giderek azalmasının ve haberlerin kaygı duyularak yapılmasının gazetecilik pratikleri konusunda ana sorunlar olduğu ifade ediliyor. Bu durumun iktidarların faaliyetlerinin daha az sorgulanması ve dolayısıyla demokrasinin zayıflamasını beraberinde getirdiği vurgulanıyor.

İngiltere’de yerleşik bulunan gazetecilerin tecrübeleri doğrultusunda hazırlanan eylem planı ile ülkede faaliyet gösteren gazetecilerin mümkün olduğunca güvenli koşullarda çalışabilmesi, gazetecilere yönelik saldırıların ve tehditlerin azaltılması ve bu saldırılardan sorumlu kişilerin süratle adaletin karşısına çıkarılabilmesinin hedeflendiği ifade ediliyor. 

Planın hedefleri doğrultusunda yayıncılara -haberlerini paylaştıkları serbest gazeteciler de dahil olmak üzere- tüm çalışanlarını daha fazla destekleme çağrısı yapılıyor. Planın en önemli parçalarından birisini adli ceza sistemi uygulamaları oluşturuyor. Bu bağlamda gazetecilere şiddet uygulayan veya şiddet tehdidinde bulunan kişilerle ilgili adli süreçlerin daha işler hale gelmesi hedefleniyor. Ayrıca sosyal medya platformlarının gazetecilere yönelik çevrimiçi saldırılarla daha etkin mücadele edebilmesi de planın hedefleri arasında yer alıyor.   

Eylem planının amaçları şu şekilde sıralanıyor:

• Gazetecilerin yaşadıkları sorunların kapsamlı şekilde ele alınması; 
• Gazetecilere yönelik şiddet karşısında adli sistemin daha hızlı çalışması; 
• Gazetecilerin, kişisel güvenliklerini sağlamalarını mümkün kılacak şekilde desteklenmesi; 
• Çevrimiçi taciz ve saldırılarla mücadele için sosyal medya platformlarına yardımcı olunması; 
• Gazetecilerin toplumsal yaşam için arz ettiği önem konusunda kamuoyunda farkındalığın artırılması.   

Konuyla ilgili yapılan basın açıklamasında eylem planının geliştirilmeye açık bir belge olduğu ve ilerleyen süreçte gazetecilerden gelecek katkılarla güncellemelerin yapılacağı vurgulandı. 

Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) ve Ulusal Gazeteciler Sendikası (NUJ) ve Editörler Birliği (Society of Editors) eylem planını memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.

IFJ Genel Sekreteri Anthony Bellanger, gazetecilere yönelik saldırıların ve tehditlerin artmakta olduğu bir dönemde, gazetecilerin örgütlü olduğu sendikanın da hazırlanmasına büyük katkı sunduğu gazetecileri korumaya yönelik eylem planından memnuniyet duyduklarını söyledi. Bellanger ayrıca “siyasi irade ve kararlılık gösterilmesi halinde” bunun bir dönüm noktası oluşturabileceğini ve gazetecilerin vatandaşları bilgilendirmek konusunda görevlerini daha iyi ifa edebileceklerini belirtti.

NUJ Genel Sekreteri ve Gazetecilerin Güvenliği Ulusal Komitesi üyesi Michelle Stanistreet ise gazetecilere yönelik saldırıların “halkın haber alma hakkını korumak için çalışanların sesini kısmak ve sindirmek amaçlı” olduğunu söyledi. Stainstreet ayrıca eylem planının gazetecilerin büyük önem arz eden işlerine, tacize uğramadan veya kötü muameleye maruz kalmadan devam etmelerini sağlamak için önemli bir adım olduğunu vurguladı.

NUJ’nin kısa süre önce gazetecilerle yaptığı bir anket çalışmasında katılımcıların yarısından fazlası bir şekilde taciz veya kötü muameleye maruz kaldığını ifade etmişti.

İngiltere Medya ve Veri Bakanı ve aynı zamanda Gazetecilerin Güvenliği Ulusal Komitesi Başkanı John Whittingdale ise “Gazetecilerin korkutma veya sansür yoluyla susturulduğu bir dünyaya müsamaha gösteremeyiz” dedi ve bu bağlamda İngiltere’yi uluslararası alanda bir örnek haline getirmek istediklerini sözlerine ekledi.