Almanya’da eyalet seçimleri değişim isteğini işaret ediyor

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Pazar günü Almanya’nın Baden-Württemberg ve Rheinland-Pflaz eyaletlerinde yapılan parlamento seçimlerinden sonra ortaya çıkan tablo, eylül ayında yapılacak genel seçimlerde federal hükümetin değişebileceği şeklinde değerlendirilmeye başlandı. Her iki eyalette özellikle Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partisinin uğradığı oy kaybı dikkate değer.

Pandemi nedeniyle her iki eyalette de seçimlere katılım oranı beş yıl öncesine göre azalırken yüzde 63-64 seviyesinde kaldı. Mektupla oy kullananların sayısı arttı. CDU milletvekillerinin maske satışından komisyon elde ettiğinin açığa çıktığı geçen haftaki gelişmeler ise oyların çoğu mektupla kullanıldığı için sonuçlar üzerinde fazla etkili olmadı. Ancak seçmenler arasında maske skandalı nedeniyle CDU’ya tepkinin yüksek olduğu ifade ediliyor. Bu nedenle seçimlerin normal koşullarda olması durumunda oy kaybının daha fazla olacağı tahmin ediliyor.

BADEN-WÜRTTEMBRG: YEŞİLLER AÇIK ARAYLA BİRİNCİ

İlk olarak 2011’deki seçimlerde birinci olan ve ilk kez bir eyalette başbakan çıkaran Yeşiller Partisi, bir kez daha en fazla oy alan parti oldu. Böylece üç dönem arka arkaya hükümeti kurmaya hak kazanmış oldular. Kesin olmayan seçim sonuçlarına göre Yeşiller Partisi beş yıl öncesine göre oylarını %2,3 artırarak %32,6’ya çıkardı. Son beş yıldır Yeşiller’in koalisyon ortağı olan CDU’nun oyları ise %27’den %24’e düştü. Bu CDU’nun eyalette aldığı en düşük oy oranı. CDU’nun oylarını Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’ye (FDP) kaptırdığı tahmin ediliyor. FDP olarını az da olsa artırarak %10,5’e çıkarırken Sosyal Demokrat Parti (SPD) de oy kaybına uğradı ve ancak %11 oy alabildi.

Beş yıl önce eyalette %15,1 ile büyük bir çıkış yapan aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) bu sefer ancak %9,7 oy alabildi. Sol Parti ise oylarını az da olsa artırarak %3,6’ya çıkarırken meclis dışında kaldı.

Bu seçimlere göre, eyalette işbaşında olan Yeşiller-CDU koalisyon hükümeti bir dönem daha gerekli olan çoğunluğa sahip. Ancak, eyalet Başbakanı Winfried Kretschmann’ın (Yeşiller) FDP ve SPD ile birlikte rengini trafik ışıklarından alan “ampül” koalisyonunun kuraya yönelebileceği tahmin ediliyor. Zira, dünden beri Alman basınında yer alan değerlendirmelerde, böylesine bir adımın eylül ayında yapılacak genel seçimlerde ortaya çıkacak sonuçlar için bir model olabileceği ifade ediliyor. Daha önce Yeşiller ile ortaklığa pek sıcak bakmayan FDP yöneticileri bu sefer kapıyı hemen kapatmamayı tercih ediyor.

RHEINLAD-PFALZ: SPD KALESİNİ KORUMAYA DEVAM EDİYOR

Baden-Württemberg’den daha küçük olan Rheinlad-Pfalz eyaletinde ise SPD açık arayla seçimlerin kazananı oldu. Ülke genelinde oy oranı %15 civarında seyreden SPD bu eyalette %35,7 oy aldı. Bunda birkaç dönemdir eyalet başbakanlığı koltuğuna oturan Malu Dreyer’in rolü büyük. Ülke genelinde tanınan SPD’li kadın siyasetçinin rakibi CDU’lu siyasetçi ise tanımayan bir sima idi. Bu nedenle CDU bu eyalette beş yıl öncesinde göre %4,1 oy kaybederek ancak %27,7 oy alabildi. CDU bu eyalette de bugüne kadarki en düşük oyu aldı. Mektupla oy kullanma Rheinland-Pfalz’da Baden-Württemberg’den daha fazla oldu. Bu nedenle “maske skandalı”nın etkisi daha düşük oldu.

Kesin olmayan seçim sonuçlarına göre diğer partilerin aldığı oy oranları ise şöyle:
• Yeşiller: %9,3
• AfD: %8,3
• FDP: %5,5
• Hür Seçmenler (FW): %5,4

Sol Parti bu eyalette de yüzde 5 barajının altında kaldı. AfD, bu eyalette de beş yıl öncesine göre oy kaybına uğradı ve dolayısıyla genel seçimlerde daha az oy alacağı tahmin ediliyor.

Seçim sonuçlarına göre, eyalette SPD öncülüğünde ve Yeşiller ile FDP’nin katıldığı “ampül koalisyonu” beş yıl daha görev yapmaya devam edecek.

BAŞBAKAN ADAYI TARTIŞMASI

Pek çok seçimin yapılacağı, bu nedenle “süper seçim yılı” olarak adlandırılan 2021’de Baden-Württemberg ve Rheinland-Pfalz ile açılan perdenin ülke siyaseti üzerinde nasıl etkiler yaratacağı ise ancak 26 Eylül’de yapılacak genel seçimlerde görülebilecek. Pandemiyle mücadelede ve aşı konusunda parlak bir karnesi olmayan Angela Merkel’in başbakanlığındaki hükümetin faturayı bir şekilde ödemesi bekleniyor.

Pandeminin ilk dalgasında açıkladığı yardım paketleri sayesinde oyunu arttıran CDU’nun önümüzdeki aylarda oy kaybetmeye devam edeceği tahmin ediliyor. Merkel çizgisini takip eden yeni genel başkan Armin Laschet’in süreci nasıl tersine çevireceği ise belirsiz. En önemlisi de CDU ve Bavyera’daki kardeş partisi Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) adına kimin genel seçimlerde başbakan adayı olacağı. CSU başkanı ve Bavyera Başbakanı Markus Söder, her iki partinin başbakan adayı olmak istediğinin mesajını vermişti. Ancak, en büyük eyalet olan Kuzey Ren Vestfalya’nın da başbakanı olan Laschet, başbakanlık adaylığından geri kalmayacağını söylemişti. Yapılacak görüşmeler ve pazarlıkların ardından başbakan adayının Paskalya Bayramı’ndan sonra açıklanması bekleniyor. Ekonomik ve siyasi gelişmeler muhafazakarların işinin Merkel sonrası dönemde kolay olmayacağını gösteriyor.

Yükseliş içinde olan Yeşiller Partisi ise “hükümet değişikliği” talebini sık sık dile getirmeye başladı. SPD’nin Başbakan adayı Federal Maliye Bakanı Olaf Scholz da önceki akşam katıldığı bir televizyon programında CDU/CSU’suz bir koalisyon hükümetinden yana olduğunu açık olarak ifade etti. Bu nedenle sandıktan her iki eyalette olduğu gibi Yeşiller-SPD-FDP seçeneğinin çıkması durumunda her üç partinin de buna kapıları kapatmayacağı anlaşılıyor. En azından pazar günü yapılan seçimlerden sonra verilen mesajlar bu yönde.

Almanya Sol Parti kongresinin gösterdikleri

Almanya Sol Partide yeni dönem

Yücel Özdemir

Pandeminin ortasında Almanya solunun hali