KÇÖ’nün bitmesi TEMSA işçisini tedirgin ediyor

Adnan KARATAŞ
Adana

Kısa çalışma ödeneğinin (KÇÖ) son bulması, Sabancı-Skoda ortaklığına ait otobüs üretiminin yapıldığı Adana’daki TEMSA işçilerini tedirgin ediyor. Bant hızının düşük seyrettiğini belirten işçiler KÇÖ’nün son bulmasıyla işten çıkarmaların veya ücretsiz izinlerin gündeme gelebileceğini düşünüyor.

Pandemiyle birlikte kapsamı genişletilen KÇÖ’nün 31 Mart tarihi itibariyle son bulacağı, ücretsiz iznin süresinin ise 2 ay daha uzatıldığı açıklandı. Çalışma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre 1 yıllık süre içerisinde iki kez süresi uzatılan KÇÖ’nün kapsadığı işçi sayısı 3 milyon 700 bini buldu. Pandeminin ilk aylarında salgının Türkiye’de görülüp artmasıyla bazı firmaların üretime ara vermesiyle yararlanıldığı KÇÖ, üretimin başladığı dönemlerde de patronlara daha fazla teşvik uygulamasına dönüşerek devam etti. KÇÖ’de işçilere ücretlerinin yüzde 60’ı İşsizlik Sigortası Fonundan verilirken bu süreçte işçilerin emeklilik primleri de yatmadı, yalnızca sağlık sigorta primleri yatırıldı. Kısa çalışma ödenekleri İşsizlik Sigortası Fonundan karşılandığı için, işçilerin işsiz kaldıkları durumda işsizlik ödeneği haklarına da el konuldu.

PATRONLARA TEŞVİK, İŞÇİLERE BELİRSİZLİK

Salgınla birlikte KÇÖ’nün uygulandığı fabrikalardan biri olan Sabancı-Skoda ortaklığına ait ulaşım araçları üretimi yapan TEMSA işçileri ise nisandan itibaren nelerle karşılaşacakları konusunda tedirgin. Kalan ücretin fabrika tarafından karşılandığı fabrikada işçiler, MESS sözleşmesi gereği son altı aylık dilimde yüzde 9.6 olarak açıklanan enflasyon farkının ücretlerine yansıtılacağını söyledi. Enflasyon oranının da gerçeği yansıtmadığını belirten işçiler, KÇÖ’nün son bulmasıyla işten çıkarmalar veya ücretsiz izinlerin gündeme gelebileceğini düşünüyor. Bant hızının henüz düşük seyrettiği fabrika mevcut kapasitenin yarısı kadar işçiyle üretim devam ederken, fabrika Otomotiv Sanayi Derneği verilerine göre ocak ve şubat aylarında 78 kamyon, 77 otobüs ve 90 midibüs üretimi yaptı. Üretimin düşük hızda olduğunda dahi onlarca milyon dolara tekabül eden üretimin yapıldığını belirten işçiler, krizin faturasını ödemek istemediklerini dile getirdi. Öte yandan fabrikada beyaz yakada yeni işçi alımları gerçekleşirken, fabrika içerisinde yeni inşaat alanları gibi yatırımlar da devam ediyor.

GELECEĞİ GÖRMEK ZOR

“Üretim düşük, haziran ayına kadar da tam kapasite görünmüyor” diyen bir işçi, “Küçük otobüsün, büyüğün, kamyonun her birinin sayısı var. Tam kapasite varsa üstü de var, mesai de oluyor ama şu an bütün bölümlerde yüzde 50 kapasite ile çalışılıyor. Korona vs. olunca değiş-tokuş oluyor” dedi.

Geçen hafta yeni genel müdürün bölüm bölüm gezdiğini ve 1 haftada herkesi bilgilendirdiğini dile getiren işçi, müdürün ‘Birinci 6 ayda Sabancı olarak kendi işimizi devir teslim ediyoruz. İkinci 6 aydan sonra da Skoda’nın etkisini göreceğiz’ dediğini aktardı.

İşsizlikteki artışa dikkat çeken bir işçi, “İşsizlik birçok yerde var. Büyük şirketler Amerika’dan Çin’e gidiyor. KÇÖ’nün bitmesi mevcut üretimle bizi etkiler. 1000’i aşkın kişilik yerde 500-600 kişilik iş var. Geri kalan ne olacak? Bu durumda geleceğimizi göremiyoruz. Ya holding ya devlet parayı verecek ya da işçi çıkarılacak. Biz faturanın işçilere çıkarılmasını istemiyoruz” diye konuştu.

YILLIK İZİNLERE GÖZ DİKEBİLİRLER

Ücretsiz izin uygulamasını sorduğumuz bir işçi ise “Bence ücretsiz izne gitmezler. Yıllık izinlerden kullandırılabilir diye düşünüyorum ama bu da işçinin yararına olmaz. Eski dönemlerle birlikte kimi -40’ta, kimi +10’da. Devrecilik artabilir bu yüzden. Bunun önüne geçmemiz lazım” dedi. Dünya ölçeğinde bir krizin yaşandığını dile getiren işçi, “Kimse para basıyoruz demez. Fırsata çevirmek derdine düşer herkes. Krizin faturası işçiye çıkarılmak isteniyor ama şirketin her tarafına da devasa yatırımlarda yapılıyor” dedi. Sözleşme sürecine de vurgu yapan işçi, “Bu pandemi süreci de bahane edilmek istenecektir” dedi.

PATRONLAR KÇÖ’YÜ SUİSTİMAL ETTİ

KÇÖ uygulamasını patronların suistimal ettiğini dile getiren başka bir TEMSA işçisi de “Artık patronların kendileri ödemesi lazım maaşları ama TEMSA’da yıllık izinlerden kullandırabilirler” dedi. İşçi, üretimin seyrine ilişkin de Skoda’yı işaret ederken “Kazanmayacakları bir işe girmezlerdir diye düşünüyorum” dedi.