24 Mart 2021 00:25

Harmandalı’da çöp dağı kente akıyor!

Harmandalı çöplüğünde son haftalarda derin çatlaklar ve toprak kayması meydana geldi. Durumdan tedirgin olan yurttaşlar İzmir’in katı atıklarının depolandığı dağın adeta kente doğru aktığını söylüyor.

Fotoğraf: Ufuktan Öden

GÜNCEL Ege Sayfaları

Paylaş

Özer AKDEMİR
İzmir

İzmir’in çöplerinin döküldüğü Harmandalı çöplüğünde son haftalarda derin çatlaklar ve toprak kayması meydana geldi. Durumdan tedirgin olan yurttaşlar, İzmir’in katı atıklarının depolandığı dağın adeta kente doğru aktığını söylüyor. Yurttaşlar çatlaklardan, Harmandalı çöplüğünün metan gazını çekmesi için 2019 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından bölgeye kurulan biyogaz elektrik üretim tesisini sorumlu tutuyor. Bölgenin yapılaşmaya açılmasını eleştiren 9 Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Enver Yaser Küçükgül, çatlakların nedeninin bir an önce araştırılması gerektiğini söyledi.

İZMİR’İN ÇÖPÜ HARMANDALI’NIN ÇİLESİ

İzmir’in Çiğli ilçesi Harmandalı Köseler Mevkii 1992 yılında İBB tarafından açık çöp döküm alanı olarak kullanılmaya başlandı. Uzun yıllar bu bölgeye İzmir’in evsel awtıkları, sanayi atıkları, hastane atıkları, arıtma çamurları, hayvan ölüleri, pil vb. türden atıklar döküldü. Öte yandan çöplüğün çevresi de her geçen yıl yeni yerleşmeler ve toplu konutlarla dolmaya başladı. Yıllar içerisinde biriken çöplerin kokusu çöplük çevresindeki mahallelerin yanı sıra Menemen Ovası’na kadar yayılarak toplum sağlığını tehdit eder bir noktaya geldi. Bölgede yaşayan yurttaşlar yıllarca birçok eylem ve etkinliklerle çöplüğün kapatılmasını talep ettiler.

İBB’DEN İDDİALI PROJE

Son yerel seçimlerden sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB) kentin en önemli sorunları arasındaki çöp sorunu ile ilgili Harmandalı’da yeni bir projeyi yaşama geçirdi. Belediyenin 2019 mayıs ayında başladığı proje de alana bir biyogaz enerji üretim tesisinin yanı sıra, ağaçlandırma, çöp sızıntı sularının tahliyesi, arazilerin teraslanması ve sıkıştırılması, yeniden şekillendirilerek peyzaj kotuna göre tasfiye gibi aşamaları içeriyordu. İBB’nin “Harmandalı yeniden doğuyor” diye iddialı bir söylemle başladığı çöp alanındaki metan gazından elektrik üretim tesisinde yıllık yaklaşık olarak 80 milyon metreküp metan gazı bertaraf edilerek yine yaklaşık 160 bin MW elektrik enerjisi üretilmesi planlanıyordu.

Bu projenin yaşama geçirilmesinin ardından Harmandalı’nın sorunları sona ermedi başka sorunlar kendisini göstermeye başladı. Çöplüğün kapladığı geniş alanda derinliği 4-5 metreyi bulan derin yarıklar çöplüğün çevresindeki konutlara kadar uzanırken, bazı konutlar boşaltılmak durumunda kaldı.

Harmandalı çöplüğünden kaynaklı olaşan çatlaklar. — Fotoğraf: Ufuktan Öden

"ÇATLAKLAR KONUTLARA KADAR GELDİ"

Harmandalı Cumhuriyet Mahallesi Muhtarı Dursun Ali Kazar, dağın adeta şehre doğru aktığını belirterek, “Son derece tehlikeli bu gelişme karşısında, ne yazık ki şu ana kadar bir tedbir alınmış değil” dedi. Bölgede 4-5 metrelik yarıkların bulunduğu alanlarda halen insanların hayvan otlattığını aktaran Kazar, dağın eteğindeki bir evin yarılmalar ve toprak kaymaları yüzünden yıkılacak duruma gelmesi üzerine muhtarlığın girişimleri ile boşaltıldığını dile getirdi. Alanda GDZ Elektirk AŞ’nin iki adet yüksek gerilim direğinin bulunduğunu söyleyen Kazar, bu direklerden birisinin çevresinde de toprak kayması başlayınca GDZ Elektirk AŞ'nin direğin yerini değiştirdiğini aktardı. Şu an bu dikilen direklerin bulunduğu alanda da toprakta yarılmalar ve kaymaların meydana geldiğini belirten Kazar, çöp alanından yerleşim bölgesine doğru çöp sularının derecikler oluşturarak aşağıya doğru akmaya devam ettiğini ileri sürdü.

"İLLA BİR FELAKET YAŞANMASI MI GEREKİYOR?"

Muhtarı olduğu Cumhuriyet Mahallesi ile birlikte beş mahallenin daha bu sorundan etkilendiğini kaydeden Kazar, “Konuyla ilgili Kaymakamlık ve belediyeler nezdinde girişimlerde bulunduk. Alana Kaymakam ve Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin gelmesini sağladık. Bizim tek isteğimiz burada doğru düzgün bir bilimsel çalışma yapılması. Bu dağ üzerimize doğru akıyor. Neden? Alanda, içine insan düşecek büyüklükte devasa yarıklar oluştu. Belediye yukarıda, eski çöp alanında meydana gelen yarıklara taş basarak kapatmaya çalışıyor. Ancak, toprak başka yerlerden yarılıyor. Doğru düzgün alınan hiçbir önlem yok. Aşağıda evler var, hatta yeni inşaatlar yapılıyor. Ne zaman bir önlem alınacak. İlla bir felaket yaşanması mı gerekiyor?” diye tepki gösteriyor.

"GEREKİRSE YENİDEN EYLEMLERE BAŞLAYACAĞIZ"

Yetkililerden duyarlılık ve sorunlarına gerçekçi bir çözüm üretilmesini beklediklerini söyleyen Kazar, “Gerekirse yine bölge halkı olarak birleşerek mücadele edeceğiz. Nasıl, uzun yıllar mücadele ederek de olsa açık alana çöp dökülmesini engelleyip, çöp tesisi yapılmasını sağladıysak, elbette bu soruna bir çözüm bulunana kadar mücadele etmekten de geri durmayacağız. İstiyoruz ki, kimsenin başı ağrımadan ve bir felaket yaşanmadan sorunumuza bir çare bulunsun” dedi.

Konuyla ilgili aradığımız İBB'den ise yanıt gelmedi.

ENVER YASER KÜÇÜKGÜL: ÇATLAKLARIN NEDENİ ARAŞTIRILSIN

Bölgede oluşan çatlaklıkları değerlendiren 9 Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Enver Yaser Küçükgül, bölgede yapılaşmaya izin vermenin akıl tutulması olduğunu söyledi. Konutların olduğu alanda jeolojik etüt yapılıp yapılmadığını soran Küçükgül şunları söyledi: “Buralara insanlar hangi nedenlerle gelip yerleşmişler ve bu konutlara nasıl izin verilmiş. Ortada bu anlamda ciddi bir suç var ve bu suç maalesef kamuya mal edilmiş durumda. Orası bir çöplük ve çöplerin atık suları sürekli sızıyor. Bu suların kirletici özelliğinin yanı sıra çözücü özelliği de var. Yani yörenin jeolojik yapısında da çözücü bir etki yapıyor.

Dünyanın hemen hemen her yerinde bu tür çöp döküm alanlarında gaz çıkışı olur ve bu gazlardan enerji elde edilmesi olumlu bir şeydir. O kütlenin altında biriken gaz çekilmese idi Ümraniye çöplüğü benzeri bir felaket de yaşanabilirdi. Yalnız bu oluşan çatlak ve toprak kaymalarında bu çekilen gazın etkisinin yüzde 5-10 oranında da olsa olabileceğini düşünüyorum.”