Prof. Mustafa Cankurtaran: Sosyal izolasyonda yaşlılarda birçok hastalık görüldü
Pandemi koşullarında yaşlıları korumak adına uygulanan kısıtlamaları, bu dönemde artan yaşlı nüfusun karşılaştıkları sorunları Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran'la konuştuk.
Fotoğraf: DHA
Ramis SAĞLAM
İzmir
Pandemi koşullarında ileri yaşlılığa eşlik eden kronik hastalıklar, sağlık sorunlarının artması, sağlık hizmetlerine ulaşmada yaşanan sıkıntılar ve Kovid-19 bulaş riskiyle 1 yıl geride bırakıldı. TÜİK verilerine göre, ülkemizde 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2015 yılında 6 milyon 495 bin 239 kişi iken son beş yılda yüzde 22,5 artarak 2020 yılında 7 milyon 953 bin 555 kişiye ulaştı. Yaşlı nüfusun hızla yükseldiği bir dönemde pandemi koşullarında yaşlıları korumak adına uygulanan kısıtlamaları, bu dönemde artan yaşlı nüfusun karşılaştıkları sorunları Hacettepe Üniversitesi Geriatri Bölümünden Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran’la konuştuk.
Cankurtaran, bu dönem yaşlıların karşılaştıkları sorunlar hakkında, “Pandemi döneminde şekerler, tansiyonlar yükseldi. Moraller bozuldu. Unutkanlıklar ilerledi. Kalp kontrolleri aksatıldı. Tabii bunlar dünya genelinde bir sorun olarak yaşandı. Bu durum her zaman yaşlılar için bir risk oldu” dedi.
Bu süreçte acil sağlık sorunlarında sağlık kurumlarına gelmelerini tavsiye ettiklerini belirten Cankurtaran, “Şimdi 65 yaş üstü aşıların ikinci doz aşıları bitiyor. İkinci aşıdan bir ay sonra en azından yüzde 70’e yakınında bir koruma olacak. Dolayısıyla daha fazla kontrole gelmeleri iyi olacak. Çünkü kronik rahatsızlıkları kontrolsüz bırakırsak ani şeker yükselmesi, tansiyon yükselmeleri, kalp krizleri ve acil sorunlarla karşılaşacağız” diye konuştu.
YAŞLILARA ETKİLERİ
Cankurtaran, pandemide yaşlıların daha çok vefat etmesi nedeniyle onlar için daha çok önlem alındığını, bu önlemlerin de ilk dönem mantıklı göründüğünü söyleyerek, “Özellikle ikinci dönemde sadece yaşlılara kısıtlamaların getirilmesi çok büyük fayda getirmedi. Çünkü Türk toplumunun yüzde 70-80’i aileyle birlikte yaşıyor. Dolayısıyla ailenin diğer fertleri dışarı çıktığında, işe veya okula gittiğinde herhangi bir sebeple temas kurduğunda aslında yaşlılar da risk altında kalmış oldu. Dolayısıyla bu özgürlük kısıtlamasının aslında mantığı da yoktu. Yavaş yavaş bazı illerde de kaldırılıyor” dedi.
Cankurtaran sözlerini şöyle sürdürdü:
“Eve kapanmanın ve sosyal izolasyonun yaşlılar üzerinde endişe, depresyon, kaygı ve hareketsizlik sebebiyle kilo alma, yine hareketsizlik nedeniyle eklem ağrılarında artış, demans olmayan kişilerde de unutkanlık gelişmesi sık yaşadığımız sorunlar oldu.”
"TOPLUMUN YAŞLIYA BAKIŞI BİR YILDA ÇOK ETKİLENDİ"
Pandemi sürecinde yaşlıların, özellikle hastalığın sebebiymiş gibi gösterilmesi hakkında da konuşan Cankurtaran, “Onları yasaklayarak, evde tutarak, hapsederek bu işin çözülebileceği düşünüldü. Fakat yaşlı ayrımcılıkları, toplum genelinde de yaşlılar dışarı çıktıklarında olumsuz davranışlarla karşılaşmalarına neden oldu. Yasakların bir süre sadece yaşlılara uygulanması bütün bunları yok sayma, ötekileştirme, iyi niyetle bile yapılmış olsa sağlıkları açısından hakikaten çok zordu. Bunlar yaşlıları çok olumsuz etkiledi” dedi.
Pandeminin yayılmasının tek sebebi yaşlılar gibi gösterilmesinin doğru olmadığını, aksine en büyük sebeplerden birinin gençler olduğunu belirten Cankurtaran, “Dışarıdaki insanlar birbirlerine bulaştırıp sonra evdeki yaşlıya götürdüler. Sebepten ziyade sonuç oldu yaşlılık. Aynı aileden bir sürü kişi hasta oluyor. Bakıyorsunuz yaşlı hasta hastaneye yatıyor ve vefat ediyor. Bu endişeyle yaşlıları eve kapatmak, yok saymak, ötekileştirmek, hapsetmek doğru değildi. Bunlar da doğal olarak psikolojik konuları çok etkiledi” diye konuştu.
Toplumun yaşlıya bakış açısının bir yılda çok etkilendiğini dile getiren Cankurtaran, “Herkes ailesiyle, yaşlısıyla daha çok ilgilenmeye çalıştı bir yandan, bir yandan korunma niyetiyle gerek devlet gerek toplum olarak yaşlıları daha çok etkileyecek şeyler yaptık. Aslında herkesin niyeti yaşlıların vefat etmemesi, Kovid-19’dan etkilenmemesiydi. "Ama bir yıl çok uzun bir süre psikolojik ve ekonomik olarak yaşlıları olumsuz etkiledi” dedi.
