Esnaf: Devlet sürekli istiyor, bir şey vermiyor
Artan koronavirüs vakaları karşısında önlem almayan hükümet, esnafın derdini de görmezden geliyor. Yıllardır vergi veren esnaf, hükümete “Kredi imkanı sunuyor sözde. Borca mecbur bırakıyor" dedi.
Fotoğraflar: Evrensel
Emre GÖKMEN
İzmir
Koronavirüs vakaları artıyor. Salgının yayılmasını engellemeyen hükümet, ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte hükümet cenahından yasak ve tedbirlere ilişkin yeni açıklamalar yaptı. Mart ayı başında belirli saatler arasında ve yüzde 50 kapasite ile açılan kafe ve restoranlar, rramazan ayı boyunca yalnızca paket servis yapabilecek. Restoran-kafe çalışanlarına ise 1500 TL nakdi destek yapılacak. Bornova Küçükpark’ta bulunan kafe-bar çalışanı ve işletmecilerle son ‘tedbirleri’ konuştuk.7 yıllık Kafe İşletmecisi Bekir, bir mekan işletmecisinin son dönemlerde günlük doğal gaz, elektrik, kira ödemelerinden kaynaklı devlet vergilerine ve mal sahiplerine çalıştığını söyledi. Dükkan kirasının 12 bin lira olduğunu ve kapalı kaldığı sürede ürünler bozulmasın diye çalıştırdığı buzdolabı için 800 lira elektrik faturası ödediğini anlatan Bekir, “Sadece bir çalışanın bana maliyeti; vergisi, stopajı, sigortası en az 900 lira tutuyor. Benim evimin faturaları neredeyse 1000 lirayı buluyor. Hem evi hem kafeyi nasıl idare edeyim” diye sordu.
“1500 LİRA DESTEKLE İNSANLAR NASIL GEÇİNSİN?”
“1500 lira destekle bu insanlar nasıl geçinsin, ben 750 lira kira yardımıyla 12 bin liralık kiramı nasıl karşılayayım” diye tepkisini dile getiren Bekir, “Esnafa zulmediyorlar. Açlıkla terbiye etmeye çalışıyorlar. 20 bin lira maaş alan milletvekilli bana 2 bin 850 lirayla nasıl yaşayacağımı anlatmasın. 1500 lirayla onlar geçinsin de görelim bakalım” diye konuştu.750 liralık kira yardımını almak isterken yaşadıklarını anlatan Bekir, yardımı alabilmek için 1000 liralık dosya masrafı çıktığını ve destek için gerekli şartların ne kadar teferruatlı olduğunu belirtti.Ekonominin yıllardır kötüye gittiğini bugün ise pandeminin bu konuda bahane edildiğini söyleyen Bekir, insanların aldıkları ücretlerle geçinemediğini, artık bir kafede oturup çay kahve içmenin bile lüks sayıldığını ifade etti.
“ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN İNSANLARDAN PARA KAZANAMIYORUZ”
“Asgari ücretle çalışan insanlardan para kazanamıyoruz” diyen Bekir şöyle devam etti: “Temel ihtiyaçlarını zor karşılıyorlar. Ben önceden 1 kilo eti 30 liraya alırdım, şimdi tavuğu o fiyata alıyoruz. Kafeye gelip bir çay içme, bir şeyler yeme imkanları olmuyor. Menüde et yemeğimiz yok, gösterebilirim isterseniz. Hem yiyebilen olmuyor hem de biz o masrafa giremiyoruz artık. Bir de yüzde 50 kapasiteyle mesafe istiyorlar. Benim zaten ikinci masam olmuyor, kimse bir şey yiyemiyor ki kapasite düşüreyim. Bir masa anca müşterim oluyor. Bizim beynimizle, düşüncelerimizle alay ediyorlar.”
ESNAF KREDİYE SÜRÜKLENİYOR
Bekir, “Bakanlar, vekiller gelsin ben onlarla bir alışverişe çıkayım. Asgari ücretle bir alışveriş yapalım. Ben onlara İzmir’de en ucuz kiralı eve yerleştireyim. 1500 lirayı geçtim 3 bin lira vereyim. Faturalar, alışveriş, temel ihtiyaçlarını karşılayarak bırak aile geçindirmeyi tek başlarına geçinebilirlerse ben bir şey bilmiyorum” diye konuştu.
Son olarak yapılan nakdi yardımların hiçbir işe yaramadığını ifade eden Bekir, “Bana kredi imkanı sunuyor sözde. Düşük faizli, geç ödemeli. Ama beni mecbur bırakıp daha çok borca sürüklüyor. Koskoca Türkiye Cumhuriyeti’nin hazinesinden bizim faturalarımız, giderlerimiz karşılansın. Yıllardır vergi veriyoruz. Ben, babam, dedem bu ülkeye vergi vermişiz” diyerek tepkisini dile getirdi.
“TAM KAPANMA OLMADAN VAKALAR DÜŞMEZ”
Ege Üniversitesi Kimya Bölümü mezunu olduğunu ancak iş bulamadığı için barlarda çalıştığını söyleyen Mevlüt evli ve bir çocuk babası. Mevlüt, “Benim aylık giderim 5 bin 500 lirayı buluyor. 1500 lira kimseye yetmez. Zaten açsınız, boşa gitmesin oruç tutun diyorlar” diyerek hükümetin 1500 liralık yardımı yapacağı açıklamasını eleştirdi.
Yasakların düzensizliğine tepki gösteren Mevlüt, “Bu şekilde fatura sürekli bize kesiliyor. Biz kapatılıyoruz vakalar yine düşmüyor, açılıyoruz yine düşmüyor. Biz sürekli kapalı kalsak da vakalar yine düşmez. Tam kapatma olması gerekiyor” dedi.
“BİRÇOK İŞLETME KAPATTI”
Başka bir işletmenin müdürü olarak çalışan Soner de “Bu dönemde çalışanlar sigortadan ayrılmış gözükmesin, işsizlik oranları artmasın diye kısa çalışma ödeneğini çıkarıp verdiler. Ama onu da İşsizlik Fonundan verdiler. Sorunlar bu şekilde geçiştiriliyor. Şimdi 1500 lira, zaten yeterli bir şey değil. İşletme sahipleri de mal sahiplerinin insafına göre hareket edebiliyor” dedi.
Soner, “Zaten birçok işletme kapattı, Süvari’de Sevgi Yolu’nda çoğu kapandı. Vergi borçları ötelenip, faizleriyle alınıyor. Resmen birikimlerinizi bize harcayın diyorlar. Sürekli istemeye devam edip karşılığında bir şey vermiyorlar. Kira desteği hem düşük hem de alabilmek için ne teferruatlar gerekiyor. Burada kiralar 10 ile 25 bin lira arasında değişiyor. Ama 750 lira kira yardımı yapılıyor” diye konuştu. İnsanların alım gücünün düştüğünü söyleyen Soner, insanların artık kaygılarıyla hareket ettiğini ve bu kaygıların da işletmelere yansıdığını dile getirdi.
“HİÇBİR ZAMAN ASGARİ ÜCRETİ TAM YATIRMADILAR”
Ege Üniversitesi BESYO Öğrencisi Barış ise bir barda servis elemanı olarak çalışıyor. Kafeler ve barların ilk kapandığı dönemde bir mağazada çalışmaya devam ettiğini söyleyen Barış, “Ben öğrenciyim, ailem İzmir’de değil. Burada çalışmazsam geçinme şansım yok. O yüzden bar kapanır kapanmaz başka bir işe devam etmek zorunda kaldım. Ama orada da iş koşulları çok zordu, müdürleri falan çok kötüydü. 8 saat de çalışsak 12 saat de çalışsak aynı parayı alıyorduk. Hiçbir zaman asgari ücreti tam yatırmadılar, zaten zamlı halinden değil eski halinden veriyorlardı. Sonra da beni işten çıkardılar” diye konuştu.
“GÜNLÜK 45-50 LİRA KAZANIYORUM”
Çalışmak zorunda olduğu için geçen dönemden beri derslerine katılamadığını söyleyen Barış, “1500 liralık nakdi desteğin verileceğine çok inanmıyorum. Yarın evimin kontratı bitiyor. Ev arkadaşlarım memleketine döndü. Tek başıma eve çıkmak zorundayım ve İzmir’de ev kiraları çok uçuk. Bu dönemde günlük 45-50 lira kazanabiliyorum. Bir de geri ödemeli bursum var. Giderlerimi böyle karşılamaya çalışıyorum. Dışarıda hiçbir şey yapmazsam bu giderlerimi ucu ucuna karşılayabiliyorum” dedi.
Hükümetin salgın politikalarına dair “İnsanlar artık güvenmiyor. Ama korktukları için de ses çıkaramıyorlar. 10 bin lira para vereceğim herkese dese insanlar bunun altında kesin bir şey vardır diye düşünür artık. Halkta yarattıkları bu his, huzursuzluk hep kalacak” diyen Barış, “İnsanlara sokaktan başka çare kalmadı bence. Meclis önceden işlevseldi ama şimdi o da yok. Herkes kendi hakkını aramalı, mücadele etmeli. Sandıkta bu işi çözmek, çok büyük bir örgütlenme gerektirir” diye ekledi.
Evrensel'i Takip Et