İran nükleer anlaşması için Viyana'da toplantı yapıldı, haftaya yeniden buluşulacak

Avusturya’nın başkenti Viyana’da "Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP)" olarak adlandırılan İran nükleer görüşmeleri sonrasında yaptırımların kaldırılması ve anlaşmanın tam anlamıyla uygulanmasını sağlamak için oluşturulan uzmanlar grubu ve taraf ülke temsilcileri, gelecek hafta yeniden bir araya gelecek.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi adına AB Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Direktörü Enrique Mora'nın başkanlık yaptığı toplantıya İran, Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin’den üst düzey diplomatlar katıldı.

ABD’nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı toplantının ardından AB’den yapılan yazılı açıklamada, yaptırımların kaldırılması ve nükleer anlaşmanın uygulanması konusunda oluşturulan iki uzman grubun çalışmalarıyla ilgili KOEP Ortak Komisyonuna bilgi verildiği ve katılımcıların yapıcı, sonuç odaklı fikir alışverişinde bulunduklarına işaret edildi.

Açıklamada, toplantının koordinatörlüğünü yürüten Mora’nın, ABD’nin yanı sıra anlaşmaya taraf bütün ülke temsilcileriyle ayrı ayrı görüştüğü belirtildi.

Ortak Komisyonun uzman gruplarını çalışmalarına devam etmeleri için görevlendirdiği kaydedilen açıklamada, "(KOEP Ortak Komisyonu) gelecek hafta içinde Viyana'da yeniden bir araya gelmeyi kabul etti." ifadesi kullanıldı.

Çin’in Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Wang Qun, basına yaptığı açıklamada, toplantının olumlu bir atmosferde geçtiğini ve doğru yönde ilerlediğini söyledi.

Wang, tarafların ABD ve İran’ın anlaşmanın tam anlamıyla uygulanmasına dönmeleri için gerekli olan metotlara odaklandığını anlattı.

"YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI KİLİT ÖNEM TAŞIYOR"

Yaptırımların kaldırılmasının kilit rol oynadığına işaret eden Wang, "Bu, sadece Çin için değil, İran ve ABD’nin başarılı bir şekilde tam uyum sağlamaları (anlaşmaya dönmeleri) için de kilit önem taşıyor. KOEP’le ilişkili bütün yaptırımların gayrimeşru olduğu görüşündeyiz. Yaptırımlar birincil, ikincil şekilde değil, bir kere de ABD tarafından kaldırılmalıdır." dedi.

Wang, ABD tarafından olumlu mesajlar geldiğini, temennilerinin hızlı bir şekilde harekete geçilmesi yönünde olduğunu kaydederek, yapılacak çok daha fazla çalışmanın olduğunu, bu nedenle haftaya hem oluşturulan iki uzman grubunun hem de KOEP Ortak Komisyonunun bir araya geleceğini bildirdi.

"ANLAŞMAYA DÖNÜLMESİ İÇİN EYLEME GEÇİLDİ"

Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mikhail Olyanov da Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, uzun zamandır anlaşmaya geri dönülmesi hususunda açıklamalarda bulunulduğunu ancak şimdi bu doğrultuda eyleme geçilmeye başlandığını ifade etti.

Olyanov, görüşmelerin başarılı olması durumunda nükleer silahların yayılmasını önleme çabalarının güçlendirileceği, İran halkının yaptırımlardan ötürü yaşadığı sorunların hafifleyeceği ve Basra Körfezi’nde yaşanan gerginliğin azaltılacağı değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan görüşmelerin yapıldığı Grand Otel karşısında İran’a yönelik protesto gösterisi yapıldı.

NÜKLEER ANLAŞMA

Ortak Kapsamlı Eylem Planı, İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin'in yanı sıra Almanya ve AB ile İran arasında 2015'te imzalanmıştı.

ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlardan AB'li yatırımcıların etkilenmemesi ve bu ülkeyle ticari ilişkilerin sürdürülmesi için Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından INSTEX adı verilen bir mekanizma 2019'da hayata geçirilmiş ve bu kapsamda ilk para transferi ve ticari faaliyetler de gerçekleştirilmişti.

Anlaşmayla ilgili görüşmelerin yapıldığı Viyana'da mevcut katılımcıların son yüz yüze toplantısı Şubat 2020'de düzenlenmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı, 3 Nisan'da anlaşmanın taraflarının "ABD'nin nükleer anlaşmaya dönmesi konusunda" İranlı yetkililerle yaptığı toplantıdan memnuniyet duyduğunu açıklamıştı. (Viyana/AA)