Kamuda esnek ve güvencesiz çalıştırma hazırlığı
KESK Mali Sekreteri Elif Çuhadar, iktidarın kamuda esnek ve güvencesiz çalışma hazırlıklarına sendikaları payanda yapmak için kamuoyunda nabız yokladığını söyledi.
Ankara | Fotoğraf: Evrensel
Birkan BULUT
Ankara
Kamu Personeli Danışma Kurulunun (KPDK) son toplantısında sözleşmeli personelin sorunları ve görevde yükselme sınavları konuşulmasına rağmen iktidara yakın yayın organlarında esnek çalışmanın masaya yatırıldığı yönündeki haberlere KESK’ten yalanlama geldi. Bu konunun toplantıda gündeme gelmediğini belirten KESK Mali Sekreteri Elif Çuhadar, iktidarın kamuda esnek ve güvencesiz çalışma hazırlıklarına sendikaları payanda yapmak için kamuoyunda nabız yokladığını söyledi. Çuhadar, kamuda uzun süredir uygulanmak istenen ödünç çalıştırma, kısmi çalışma, yıllık iş süreleri, uzaktan çalışma gibi esnek ve güvencesiz çalışma modellerinin pandemi fırsatıyla getirilmek istendiği uyarısında bulundu.
"GÜNDEM SÖZLEŞMELİ PERSONEL VE SINAVLARDI"
Kamu Personeli Danışma Kurulu (KPDK), bakanlığın çağrısıyla 30 Mart’ta toplandı. Bakanlığın sendikalara gönderdiği çağrıda, “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Hususlar” ve “Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” olarak iki gündemin olduğu bildirildi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un başkanlığında toplanan kurulda üç konfederasyonu temsilen Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, Kamu-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci ve KESK Mali Sekreteri Elif Çuhadar yer aldı. Bakan Selçuk’un toplantı başlarken kayıt alınmaması, samimi bir görüşme gerçekleştirmek istedikleri yönünde uyarıda bulunduğu belirtildi. Basın mensuplarının görüntü almasının ardından sadece bakanlık tarafından toplantının kaydı tutuldu.
Toplantıda Memur-Sen, Kamu-Sen ve KESK temsilcileri sözleşmeli personelin kadro sorunu, görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavları gündemlerine ek olarak yaşanan enflasyon karşısında maaşı eriyen kamu emekçilerine ek zam yapılması, 3600 ek gösterge, ek ödemelerin emekliliğe yansıtılması, Kovid-19’un tüm sağlık çalışanları için illiyet bağı aranmaksızın meslek hastalığı olarak kabul edilmesi, yardımcı hizmetler sınıfı personelinin talepleri gibi konuları gündeme getirdi. Toplantının ardından sosyal medyada açıklama yapan Bakan Selçuk da gündemde yer alan iki konuya ilişkin “Konfederasyonlarımızla kamudaki istihdam türlerini değerlendirme çalışma grubu kurulması, görevde yükselme/unvan değişikliği sınavlarının periyodik yapılması konularında hemfikir kaldık” dedi.
ÖDÜNÇ MEMURLUK, KISMİ ÇALIŞMA, YILLIK İŞ SÜRELERİ...
Ancak basına, bakan veya sendikaların açıklamalarından çok farklı bir tablo yansıdı. İktidara yakın yayın organlarında yer alan haberlere göre hükümetin pandemiyle birlikte özel sektörde yaygınlaşan esnek ve uzaktan çalışma modellerinin kamuya da uyarlamak için hazırlıklara başladığı belirtildi.
Toplantıda kurulması kararı alınan “Kamudaki İstihdam Türlerini Değerlendirme Çalışma Grubunun” kamu kurumlarındaki istihdam türleri ve uzaktan çalışma başta olmak üzere yeni çalışma modellerine ilişkin kapsamlı bir çalışma yapacağının iddia edildiği haberlerde, “Kamu görevlilerinin verimliliğini, motivasyonunu artırmak için personelin kariyer ve liyakati esas alınarak yatay ve dikey yükselmesine imkan sağlanacak. Salgın döneminde yaygın şekilde kullanılan evden, uzaktan, vardiyalı, kısmi süreli çalışmayla birlikte kamuda yeni iş modelleri oluşturulacak. Dönüşümlü iş paylaşımı, dağıtılmış iş gücü modeli, ödünç iş ilişkisi (Bir işverenin kendisine iş sözleşmesi ile bağlı olan işçisinin iş görme edimini, onun da rızasını almak koşuluyla belli ve geçici bir süre için bir başka işverenin emrine vermesi), yıllık iş süreleri modeli gibi uygulamalar devreye girecek” denildi.
"PANDEMİ FIRSATA ÇEVRİLMEK İSTENİYOR"
Toplantıya katılan KESK Mali Sekreteri Elif Çuhadar, basında iddia edilen konuların toplantıda hiç konuşulmadığını açıkladı. Evrensel'e konuşan Çuhadar, “KPDK toplantısının kayıtları bakanlıkta mevcuttur. Dolayısıyla Çalışma Bakanlığının bir kısım medyanın toplantıda konuşulmayan konulara ilişkin yaptığı haberleri çoktan yalanlaması gerekiyordu ama hâlâ bir yalanlama gelmedi. Bu durumda hükümetin KPDK toplantısında hiç konuşulmasa da kamuda esnek çalışmayla ilgili bir hazırlığı olması, nabız yoklamak için ise kendisine yakın medya üzerinden KPDK’yi referans vermesi ihtimali artıyor. Esnek ve güvencesiz çalışmaya ilişkin böyle bir hazırlıktan söz edilseydi KPDK toplantısında bulunan emek örgütleri olarak tutumumuzu belirtirdik” dedi.
"ÖNCE GEDİK AÇILIYOR, SONRA BÜYÜTÜLÜYOR"
Türkiye’de emekçilerin, çalışanların yıllardır mücadele ederek kazandıkları hakların tek tek ellerinden alındığını belirten Çuhadar, önce söz konusu hakların düzenlediği yasalarda küçük küçük gedikler açıldığını ardından emekçilerin cephesinden ciddi bir karşı koyuş gerçekleşmezse bu gediklerin genişletildiğini kaydetti.
Çuhadar, “Bu durumun en tipik örneği sözleşmeli istihdamın bugün ulaştığı boyuttur. 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın sözleşmeli personel istihdamını düzenleyen maddesi yıllar içinde yapılan değişliklerle adeta delik deşik edildi. İlk başta zaruri hallerde çalıştırılmak üzere özel bir meslek bilgisine ve tecrübesine ihtiyaç duyulan personelle sınırlanan sözleşmeli istihdam bugün eğitim ve sağlık başta olmak üzere tüm asli ve sürekli hizmetleri de kapsar hale geldi” dedi. 2013 yılında her 100 kamu emekçisinden 4’ü sözleşmeliyken, 2020 yılı aralık ayı itibariyle her 100 kamu emekçisinden 15’i sözleşmeli. KPDK toplantısında bu rakamları verdiğimde Çalışma Bakanı ‘Ama 85’i kadrolu’ diye yanıt verdi. Şaka gibi ama gerçek” diye konuştu.
Hükümetin esnek ve güvencesiz çalışma konusunda bugüne kadar önemli adımlar attığını belirten Çuhadar, kamudaki mevcut güvencesiz ve esnek çalışmanın daha da yaygın ve kalıcı hale getirilmesi için pandemi koşullarının fırsatına dönüştürülmesinin hedeflendiğini kaydetti.
ESNEK ÇALIŞMANIN TEMELİ 10 YIL ÖNCE ATILDI
Çuhadar, “Özellikle 2011 yılında çıkarılan 6111 sayılı torba yasa ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yapılan değişiklikler esnek çalışma, performans, ödünç memurluk gibi konularda önemli rol oynadı. Söz konusu torba yasa ile 657 sayılı Kanun’da ‘Çalışma saat ve süreleri ile görev yerlerine bağlı olmaksızın çalışabilmesi mümkündür’ denildi. Böylece kamu emekçilerinin hem çalışma saatleri ve sürelerinin hem de görev yerlerinin değiştirilmesinin, esnetilmesinin önü açıldı. Bu düzenleme öncesinde yaşanan bir olay çokça konuşulmuştu. 2010 yılında Kayseri’nin Sarız kaymakamı, cezaevinde kadın gardiyan olmadığı için İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden kadın öğretmenlerin cezaevinde kadın mahkumların üzerini araması için görevlendirilmesini istemişti. O dönem başta kamu emekçileri olmak üzere kamuoyunda tepki ile karşılanmıştı. Ancak bu torba yasa ile birlikte mümkün oldu. Daha sonra 2016 yılında çıkarılan 6663 sayılı torba yasa, eylül 2018’de açıklanan yeni ekonomi programı, 11. kalkınma planı gibi pek çok planda, programda hedef hep kamuda esnek-güvencesiz istihdamın yaygınlaştırılması oldu. Tüm bunlara rağmen mevcut durumda hem esnek çalışmada hem de geçici görevlendirmede çeşitli sınırlandırmalar bulunuyor. Ancak iktidar pandemide vefa gruplarında, filyasyon ekiplerinde, dönüşümlü ve evden çalışmada esnek çalışma modellerini uygulama imkanı buldu. Biz KESK olarak en başından beri bu tarz çalıştırmanın sadece pandemi şartları nedeni ile zaruri olarak uygulanan çalışma biçimleri olduğunun, kalıcı hale getirilmesinin pek çok hak kaybını da beraberinde getireceğinin altını çiziyoruz. Ancak bir kısım medya aracılığı ile son bir haftadır servis edilen haberlerden iktidarın mevcut sınırlamaları tamamen kaldırarak kamuda esnek ve güvencesiz istihdamı yaygın ve kalıcı hale getirmeyi hedeflediği anlaşılıyor” diye konuştu.
Geçtiğimiz hafta TBMM’de kabul edilen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yasasının da hem esnek ve güvencesiz çalışan hem de iktidara biat eden bir memur düzeni yaratma hedefinin bir parçası olduğuna dikkat çeken Çuhadar, kamu emekçilerinin kazanılmış haklarının yok edilmesinden örgütsüzleştirmeye kadar geniş bir alanı kapsayan saldırılarla karşı kaşıya olduğunu ifade etti. Çuhadar, “Yaşanan saldırıları püskürtmenin tek yolu insanca bir çalışma yaşamı için tüm kamu emekçilerinin ortak mücadeleyi yükseltmesinden geçiyor” dedi.
