Ramazan'da uygulanacak koronavirüs tedbirleri ve esnafın isyanı
Artan koronavirüs vakalarına karşı Ramazan'da hangi tedbirler alındı, alınan tedbirler yeterli olacak mı, bu tedbirlere esnaf ne diyor? Detaylar haberimizde...
Ramazan davulcuları | Fotoğraf: Hüseyin Demirci /AA
Ramazan ayı başlıyor. Müslümanlar bugün ilk iftarını yapacak. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ramazan ayında koronavirüs kısıtlamaları uygulanacak.
58 ilde uygulanan hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması ramazan ayının başlamasıyla birlikte Türkiye geneline yayılacak. Yine tüm Türkiye’de hafta içi 21.00 ile 05.00 saatleri arasında sokağa çıkılamayacak.
Restoran, lokanta, kafeler kapalı olacak. Bu gibi işletmeler sadece paket servis hizmeti verecek.
Hafta sonu market, kasap, manav, kuruyemişçiler 10.00 ile 17.00 arasında satış yapacak
Fırın, ekmek ve unlu mamuller satan yerler açık olacak.
TERAVİH NAMAZLARI CAMİLERDE KILINMAYACAK
İçişleri Bakanlığı valiliklere "Ramazan Tedbirleri" genelgesi gönderdi. Genelgeye göre;
- Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da teravih namazlarının evde kılınmaya devam edilecek. Salgının oluşturduğu riskin artırılmaması açısından teravih namazı nedeniyle evler başta olmak üzere çeşitli yerlerde bir araya gelinmemesi gerektiği konusu vatandaşlara sık sık duyurulacak.
- Ülke genelinde toplu sahur ve iftarlar da yapılamayacak.
- Tahminlere göre sayısı 100 bine yakın evsiz ve milyonlarca yoksul için bir öğünü ücretsiz karşılamak anlamına gelen iftar çadırları da kaldırıldı. İftar çadırları yerine alternatif sunulmadı. Bu durum, sosyal yardımlara en çok ihtiyaç duyulan dönemde yeni bir sorun doğuruyor.
- Sahur saatinde vatandaşları uyandırmak için dolaşan davulcular da koronavirüs önlemleri kapsamında apartmanlara bahşiş almaya giremeyecek.
ESNAF ÖFKELİ
10 Mart 2020’den itibaren önce 76 gün, sonra da 102 gün olmak üzere tüm kafe, kıraathane ve lokantalar kapatıldı. Barlar ve gece kulüpleri ise 16 Mart 2020’den bu yana kapalı.
Restoran, lokanta, kafeler Ramazan boyunca sadece paket servis yapacak olma kararına adeta öfkeli. Esnaf, pandeminin bütün yükünün kendilerine ve çalışanlara yüklendiğini söylüyor.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre kısıtlamalardan yaklaşık 2 milyon esnaf ve milyonlarca aile doğrudan etkilendi. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi verilerine göre 2020 yılında en az 99 bin 588 esnaf kepenk kapattı.
HÜKÜMETE ESNAFIN İTİRAZI VAR
Ramazan ayındaki kapanmanın en güçlü dayanaklarından birini kalabalık iftarlar olabileceği öngörüsü. Ancak restoran işletmecileri iftar saatine dikkat çekiyor. Var olan kısıtlamaya göre kafeler ve restoranlar 19.00’da kapanıyor. İlk iftar ise saat 19.49'da yapılıyor. Bu haliyle zaten iftar saatinde kapalı olan işletmelerin tedbir adı altında kapatılıyor söylemi de başka bir tartışmaya neden oldu.
İşletmeleri sadece Ramazan ayında kapatmanın ideolojik bir yaklaşım olduğu en çok konuşulan konular arasında.
Restoran, kafe ve bar çalışanları kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin nakdi desteği ve işten çıkarma yasağının yıl sonuna kadar uzatılmasını, işyerlerinin 2020 yılındaki vergi ödemelerinin iptal edilmesini, SGK ödemelerinin de yıl sonuna kadar uzatılmasını talep ediyor.
Ramazan kısıtlamalarından bir gün önce konuştuğumuz esnaf bir ay boyunca kapatmaya öfkeli.
1 senelik pandemi boyunca sadece bir kez 1500 lira destek aldığını hatırlatan esnaf, belediyeden de herhangi bir destek alamadığını söylüyor. Paket servisi deneyeceğini söyleyen esnaf, bundan çok umutlu değil.
Aslında kapatılanın sadece bir dükkan olmadığını söyleyen esnaf, mal alımlarının durmasından çalışanların işsiz kalmasına kadar birden fazla sektörün ve çalışanın etkilendiğini anlatıyor.
Çoğu restoran ve lokanta ise yasağın başlamasından bir gün önce dükkanlarını kapatmış.
Meyhanelerde ise isyan daha fazla. Pandemiden önce de her Ramazan’da işlerinin belli oranda azaldığından bahseden esnaf, fiziki mesafeye uymada bir sıkıntı yaşamayacaklarını bu yüzden tam kapatmanın kendilerini çok zora sokacağını belirtiyor. Paket servis imkanı da sunamayacak olan meyhaneler, Ramazan’da kapatmanın ideolojik olduğunu düşünüyor.
ESNAFTAN 7 ÖNLEM ÖNERİSİ
Öte yandan TESK Başkanı Bendevi Palandöken kapanmaya karşı 7 önlem sıraladı:
- Esnafımız gelir vergisi, stopaj gibi tüm vergilerden muaf olmalı.
- Elektrik, su, doğal gaz gibi enerji girdileri devlet tarafından karşılanmalı.
- İşverene ve çalışanlara ekonomik destek verilmeli.
- SGK primleri devlet tarafından karşılanmalı.
- Esnafın borçları süresiz ve faizsiz olarak ertelenmeli.
- Ödenemeyen vergi borçları, geçmiş kredi borçları ve bankalara olan tüm borçlar faizsiz ertelenmeli.
- Salgın sona erip piyasa normalleşene kadar destekler sürdürülmeli.
RAMAZAN AYINDA TAM KAPANMA OLACAK MI?
“Ramazan ayında tam kapanma olacak mı” sorusunun cevabı henüz net değil.
Kamuda, özel sektörde uzaktan çalışma, bazı kapatma kararlarının düşünüldüğü kulislere yansıyor.
AKP Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısında konuşan AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Biz ramazan ayındaki tedbirlerimizle vaka sayılarını birkaç binli rakamlara düşürebilirsek, mayısla birlikte başlayacağı anlaşılan turizm sezonu ve bunun içeride açacağı hareketliliği yakalayabiliriz. Aksi takdirde turizmde bir sezonu kaçırmakla kalmayacak, yurt dışına yapılacak iş ve aile ziyaretlerinde de çok ciddi sıkıntılar yaşayacağız. Ramazan ayının manevi ikliminde tuttuğumuz oruçlar kıldığımız namazlar ve diğer ibadetlerimiz ruhumuzu zenginleştirirken, salgının boynunu da Allah'ın izniyle kıracağız” ifadelerini kullanmıştı.
Dün yapılan Bilim Kurulu toplantısında Sağlık Bakanı Koca, "Ramazan ayını özellikle tedbirler noktasında çok önemli bir dönem olarak görmeliyiz. Bulaşıcılığın daha arttığı yeni bir pik dönemi yaşıyoruz. Yakın temas ve hareketliliği azaltıcı bir döneme girmek durumundayız. Yarın Kabine Toplantısı'nda kapsayıcı, alternatifli önerileri sunacağız. O çerçevede Sayın Cumhurbaşkanımız alınan kararları açıklar" dedi.
Ramazanda tam kapanma olup olmayacağının 14 Nisan 2021 Salı günü yapılması planlanan Cumhurbaşkanlığı Kabine toplantısında belli olması bekleniyor.
TURİZM ETKİSİ: HEDEF VAKAYI DÜŞÜRÜP TURİZMİ AÇMAK
Tam kapanma iddialarını güçlendiren bir diğer unsur ise her yıl cari açık veren ekonomiye pansuman olan turizm gelirleri. Ramazan ayında virüsün yayılım hızının düşürülerek turizm gelirlerinin 2021 yılında artırılması hedefleniyor.
Zira pandeminin ilk yılı olan 2020’de turizm gelirleri 22 milyar dolar düşüş göstermişti. 2019 yılında turizm geliri, 34 milyar 520 milyon 332 bin dolar iken, 2020 yılında 12 milyar 59 milyon 320 bin dolara kadar geriledi.
NE YAPMALI? NASIL BİR TAM KAPANMA UYGULANMALI? TTB NE DİYOR?
Türk Tabipleri Birliği (TTB) acil uyarısını tam kapanma üzerinde yapıyor.
TTB’nin kapanma önerisi şöyle: “Çalışanlar sosyal ve ekonomik hiçbir kayba uğratılmadan; AVM, fabrika, lokanta, atölye, şantiye gibi kalabalık ve kapalı alanlar derhal kapatılmalıdır. En az 14 gün tercihen 28 gün zorunlu üretim alanları dışında çalışanlar hiçbir şekilde mağdur edilmeden çarklar durdurulmalıdır. Zorunlu üretim alanlarında çalışanlar için işyerine ulaşmada ve işyerlerinde fiziksel önlemler alınmalı, dönüşümlü çalışma modelleri ile çalışma ortamlarında bulunan sayısı azaltılmalıdır.”
İstanbul Tabip Odası (İTO) Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu, “Önlem alınmadığı sürece her gün rekor kırmaya devam edeceğiz. En az 4 hafta kapanma şart” dedi. Küçükosmanoğlu, “Salgınla mücadelede bu duruma gelinmesinde en önemli etken kontrolsüz açılma kararı oldu. Bir an önce seyahat kısıtlaması, yüz yüze eğitime ara, ibadethanelerin kapatılması gibi tedbirler alınmalı. Çarklar dönsün diye işyerleri açık kaldı. Bizim önerimiz ise acilen tam kapanma” ifadelerini kullandı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Faruk Aydın da verdiği bir röportajda yaklaşan ramazan ayının vakaların düşürülmesi açısından ‘fırsat’ olabileceğini belirtti. Ramazan ayında tüm ülkede tam kapanma uygulanması gerektiğini vurgulayan Prof. Aydın, Bizi daha kötü günler bekliyor. Ölüm sayısı da günlük 211 gibi ciddi bir sayıya ulaştı. Önlem alınmaması durumunda bu sayıların kendiliğinden aşağı inme şansı yok” dedi.
OLASI BİR TAM KAPANMADA EKONOMİ NE OLACAK?
Koronavirüs tedbirleri kapsamında zorunlu üretim alanları dışında yapılan üretimin ‘ücretsiz izin’ yöntemiyle durdurulması yeni sosyal sorunları beraberinde getirecek. Üretim alanlarında yayılan pandemide virüsün yayılım hızı kesilse de milyonlar açlık ile yüz yüze kalacak. Uzmanlar tam kapanmanın ücretli izin ve doğrudan gelir desteği ile yapılması konusunda ısrarcı.
2020’DE RAMAZANA HANGİ TABLO İLE GİRİLMİŞTİ?
- 22 Nisan 2020 Türkiye günlük koronavirüs tablosunda toplam vaka sayısı 98 bin 674 iken, Toplam vefat sayısı 2 bin 376, toplam yoğun bakım hasta sayısı 1814, toplam entübe hasta sayısı 985, toplam iyileşen hasta sayısı 16 bin 477 idi.
- 22 Nisan 2020'de 117 vatandaş hayatını kaybetmiş, 1559 vatandaş ise iyileşmişti. Toplam 37 bin 535 test yapılmış, 3 bin 83 yeni vaka tanısı konulmuştu.
- 11 Nisan 2021 verilerine göre ise 294 bin 274 Kovid-19 testi yapıldı, 50 bin 678 kişinin testi pozitif çıktı, 2 bin 548 hasta tespit edildi, 237 kişi hayatını kaybetti.
RAMAZAN TEDBİRLERİ 2020 İLE BENZER
Geçen sene 24 Nisan’da başlayan ramazan için benzer uygulamalar hayata geçirilmişti.
İçişleri Bakanlığı genelgesine göre vatandaşların toplu katılım gösterdiği iftar, sahur gibi kalabalık grupları bir araya getiren her türlü etkinliğe ve iftar çadırlarına müsaade edilmemişti.
Türbe ziyaretleri ise kısıtlanmıştı.
Oluşabilecek pide kuyruklarını önlemek için pide ve ekmek üretimi ile özel siparişeler iftardan 2 saat önce sonlandırılmıştı. Ramazan davulcularının tek tek vatandaşları, haneleri dolaşarak bahşiş toplamasına müsaade edilmemişti.
İftar saatinin en az 3 saat öncesinden itibaren toplu taşımada kullanılan araç ve sefer sayıları artırılmıştı. (İstanbul/EVRENSEL)
