SGK, DİSK-AR'ın Kod-29'a dair bilgi edinme başvurusunu reddetti

Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK), DİSK Araştırma Merkezinin (DİSK-AR) Kod-29 ile ilgili çalışmalarında kullanmak üzere yaptığı bilgi edinme başvurusunu reddetti. Kurum, işten çıkarma nedenlerine ve sayılarına "ticari sır" muamelesi yaptı.

"Kod-29” olarak bilinen, pandemi sürecindeki "işten çıkarma yasağında" patronların elinde acımasız bir silaha dönüşen, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II. maddesindeki "ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” halleri kapsayan fesih gerekçesine dair şeffaf veri açıklanmıyor.

İşverenler tarafından sıklıkla kıdem tazminatı ödememek, sendikal örgütlenmeyi engellemek ve işçiler üzerinde baskı kurmak amacıyla kötüye kullanılan Kod-29, işçileri büyük mağduriyetlerle yüz yüze bırakıyor.

İLK BAŞVURU YANITLANDI VE RAPORLAŞTIRILDI

DİSK-AR, Kod-29'un ayrıntılarına ulaşmak için bir dizi girişimde bulundu. İlk olarak 17 Mart'ta CİMER aracılığıyla Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında SGK'ye başvurdu ve 2019 ile 2020 yıllarında Kod-29 gerekçesiyle işten çıkarılan işçilerin cinsiyete göre sayılarını istedi.

SGK, 2 Nisan'da bu verilri paylaşarak başvuruyu cevapladı. DİSK-AR, bu verilerle 6 Nisan'da "2020'de Kod-29 kıyımı: 143 bini erkek, 34 bini kadın toplam 177 bin işçi” başlıklı bir bülten yayımladı.

KOD-29'DA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ

SGK, 1 Nisan'da yayımladığı 2013/11 sayılı genelgeyle Kod-29 ile ilgili değişikliğe gitti, "ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” hallerin tamamı için ayrı kodlar belirlendi. Ancak bu biçimsel değişiklik hiçbir şekilde işçilerin taleplerini karşılamadı, derde deva olmadı.

DİSK-AR ORANSAL VERİLERİ TALEP ETTİ, SGK REDDETTİ

DİSK-AR, Kod-29 uygulamasının tüm işten çıkarmalar içindeki payını öğrenmek amacıyla 6 Nisan'da CİMER aracılığıyla SGK'ye yeni bir başvuru yaptı.

Başvuruda 2015-2019 yılları arasında tüm işten çıkarma kodlarına göre işten çıkarılan işçilerin sayısı soruldu.

Başvurunun amacı İş Kanunu 25/II. madde (eski Kod-29 yeni Kod 42-50) kapsamında yapılan işten çıkarmaların, tüm işten çıkarmalar içindeki payını öğrenmek ve keyfi işten çıkarmaların oranını net biçimde ortaya çıkarmaktı.

Ancak SGK 14 Nisan tarihli cevabında istenen bilgilerin özel bir çalışma, araştırma ve analiz gerektirdiğini ileri sürdü. Ayrıca talep edilen bilgileri "kişisel veri ile ticari sır niteliğinde olan veri” kapsamında değerlendirdi. Bilgi vermeyi reddetti.

DİSK-AR: BUNLAR SGK'NİN VEREBİLECEĞİ HAZIR BİLGİLERDİR

İstenen bilgiler ayrı bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın SGK'nin verebileceği hazır bilgiler olduğunun altını çizen DİSK-AR, "İşten çıkarma sayıları SGK'nin elektronik ortamda derlediği bilgilerdir ve zaten hazırda bulunuyor. Nitekim SGK 2018, 2019 ve 2020 yıllarına ait bilgileri kendisi de açıkladı" dedi.

Kod-29'a göre son üç yıla göre zaten açıklanan bilgilerin diğer kodlara ve yıllara göre açıklanmamasının bilgi saklamaktan öte bir anlam taşımadığını vurgulayan DİSK-AR, "Öte yandan talep ettiğimiz bilgiler anonim ve genel nitelikli olup kişisel ya da ticari sır olarak nitelenmeleri akıl ve hukuk dışıdır" diye ekledi.

Kararın kabul edilemez olduğunu söyleyen DİSK-AR, şu soruları yöneltti:

• SGK işçilerden ve kamuoyundan bilgi saklayarak ne yapmak istiyor?
• SGK'nin elinde hazır olarak bulunan bilgiler kamuoyu ile neden paylaşılmıyor?
• SGK Kod-29'un vahametini mi örtmek istiyor?
• Bunu neden yapıyor? İşverenleri mi koruyor?

SGK'yi şeffaf davranmaya çağrıtan DİSK-AR, iktidara da şu çağrıda bulundu:

"Göreviniz Kod-29 ile ilgili gerçekleri gizlemek değil bu zulme son vermektir. İşverenlerin tek taraflı beyanı ile hiçbir işçi damgalanarak işinden olmamalıdır. İşten çıkarma yasağındaki tüm istisnalar derhal kaldırılmalı, işverene kanıtlama yükümlülüğü ve etkin denetim getirilmelidir. Aksi halde yaşanacak yeni mağduriyetlerin sorumlusu ülkeyi yönetenler olmaya devam edecektir." (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)

SGK'nin duyurduğu Kod 29 düzenlemesi, işçinin derdine deva değil

Bakanlıktan Kod-29’a yeni düzenleme: Ayrı ayrı kodlar belirlendi