Avrupa Konseyi, Türkiye hakkında hazırlanan karar tasarısını onayladı

47 üyeli Avrupa Konseyi'ne bağlı Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde yapılan "Türkiye'deki demokratik kurumların işleyişi" başlıklı acil oturumda hazırlanan karar tasarısı 16’ya karşı 89 oyla kabul edildi, oylamada 23 parlamenter çekimser kaldı. AKPM’nin Türk ve Azeri üyeleri karara karşı oy kullanırken, Rus ve Sırp üyeler çekimser kalmayı tercih etti.

AKPM Türkiye raportörleri, İsveçli parlamenter Thomas Hammerberg ve İngiliz parlamenter John Howell tarafından hazırlanan rapor ve karar tasarısı metninde Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, parlamenter dokunulmazlığı, yargı bağımsızlığı ve ifade özgürlüğü konuları ön plana çıkarıldı. Ankara’ya Avrupa Konseyi üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri bir kez daha hatırlatıldı.

Genel kurul oturumunun Türkiye'deki son gelişmeler nedeniyle düzenlendiğini belirten raportör Thomas Hammerberg, HDP’nin kapatılmasına yönelik girişimin "kaygı verici" olduğunu belirtti. 

İfade özgürlüğü alanındaki sorunlar, sivil toplum kuruluşlarının serbestçe çalışabilmesi ve gazetecilerin sorunlarının gündeme taşındığı oturumda, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ve yargı bağımsızlığı sorununa değinildi. Sözleşmeden çekilmenin "kötü bir karar" olarak değerlendirildiği  oturumda, "Ankara’nın bu kararı yeniden değerlendirmesinin umulduğu” belirtildi. 

KARAR TASARISINDA NELER VAR? 

Tasarıda, Türkiye’nin "İstanbul Sözleşmesi" olarak bilinen "Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi"nden çekilme kararı Türkiye için "gerileme", Avrupa Konseyi için ise "çok taraflı işbirliğinin zayıflaması" olarak değerlendirildi. Türkiye’nin bundan böyle sözleşmeye taraf ülkeler arasındaki uluslararası işbirliğinden yararlanamayacağı ve sözleşmede tanımlanan suçlara ilişkin konularda cezai işbirliği talebinde bulunamayacağı hatırlatıldı.

Avrupa Konseyi tarihinde bir ilk olan bu yeni gelişmenin "demokratik toplumlarda uluslararası antlaşmaların feshedilmesini düzenleyen normlarla ilgili düşünsel bir çalışma gerektirdiği” vurgulanan kararda AKPM olarak, Avrupa Konseyi’nin anayasal konularla ilgili uzman organı Venedik Komisyonu’ndan "Avrupa Konseyi sözleşmelerinin onaylanma ve feshedilmelerini düzenleyecek koşullar hakkında karşılaştırmalı bir çalışma ve yönlendirici ilkeler hazırlaması” istendi.

PARLAMENTER DOKUNULMAZLIĞI 

Siyasi partiler ve parlamenter yaşamın demokrasi için önemine dikkat çekilen kararda, özellikle HDP’li milletvekilleri ve belediye başkanlarının dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin girişimlere değinildi, Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarının birinci derece mahkeme kararlarının üstünde olduğu hatırlatıldı. AYM’nin parti kapatma davalarında AİHM içtihadı ışığında karar vermesi istendi. 

DOKUNULMAZLIKLAR TEHDİT ALTINDA 

Türkiye’de muhalefet partilerindeki parlamenterlerin "yazılı veya sözlü ifadeleri nedeniyle dokunulmazlıklarının kaldırılacağı tehdidi altında yaşadığı" kaygısının dile getirildiği kararda, bu duruma son verilmesi için terörle mücadeleye ilişkin yasal mevzuatta AİHM kararları temelinde değişiklik yapılması ve "Türk yargı sistemindeki bağımsızlık ve tarafsızlık sorunuyla başa çıkılması" istendi. (MA)