Kültürpark bir yangının küllerinden doğan vahadır...

Cengiz KAYGISIZ*

Kültürpark 1930'lu yıllarda dönemin İzmir Belediye Başkanı Behçet Uz öncülüğünde bir "Halk Okulu", "Halk Üniversitesi" olarak kurulmuş. Günümüze kadar gelen süreç içerisinde doğal/ekolojik dokusuyla "2. derece tarihi ve doğal sit alanı" olarak tescillenmiş bir Kentpark işlevi görüyor.

İzmir'in merkezinde 420 bin metrekarelik alanı ile Kültürpark; çocuk, genç, yaşlı her kesimden insanların tarihi ve doğal yaşam ile iç içe olabileceği toplumsal, kültürel, sanatsal, sportif vb. olanaklarıyla şehrin gürültü ve kalabalığından kurtulup bir nebze de olsa rahat nefes alabildiği bir vaha durumunda.

Kültürpark'ın yaşlı ve yorgun yapısı, kentin yoğun göç alması ve artan nüfus ile birlikte bu yoğunluğu kaldırmakta güçlük çeker duruma geldi. İzmir Enternasyonal Fuarı ve yine ara ara yapılmakta olan ticari etkinlikler ve fuarlarla beraber yıpranmakta, doğal/ekolojik yapısı zarar görmekte.

Son dönemde İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nden oy birliği ile geçen Kültürpark'ı "Koruma Amaçlı İmar Planı" (KAİP), 'mutabakata varıldı', 'ortak aklın ürünü', 'Kültürpark Anayasası' denilerek kamuoyuna deklare edildi.

KAİP ile Kültürpark'ta (hangarların sökülmesi, Odalar Birliği Pavyonu ile Celâl Atık Spor Salonu'nun yıkılma kararı ile birlikte) yaklaşık 18 bin metrekarelik alana inşaat öngörülmektedir.

Bu açıklamanın hemen ardından TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şubesi, Mimarlar Odası İzmir Şubesi, Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, Kültürpark Platformu gibi meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları ayrı ayrı açıklama yaparak mutabık olmadıklarını bildirdiler. Son olarak "Kültürpark Platformu" ve bileşenleri olarak bu yanlıştan dönülmesi, kamu yararına ortak aklın hayata geçirilmesi adına İzmir I. Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na kurumsal ve bireysel dilekçeler verildi.

KARŞI ÇIKILAN NOKTALAR

• Kültürpark'ın doğal, tarihi, toplumsal, kültürel değerleri ile kamu yararına kullanımının sağlanmasının yanında ekonomik değerinin bir öneminin olmadığı,
• Kültürpark'ın ekolojik dengesini olumsuz etkide bulunacak tüm inşaat faaliyetlerinden kaçınılması gerektiği,
• Kültürpark’ta yapılacak çalışmaların yaşlı ve yorgun yapısına ekstra yük getireceği, yapılaşma oranın yapılaşma gereksinimi için ihtiyaç duyulan büyüklük belirlenmeden saptandığı,
• Belediyenin Kültürpark'taki alanı sürekli inşaat alanı hesaplamasına indirgediği
• Kültürpark'ın flora ve faunasına yönelik iyileştirme çalışmalarının yapılarak, parka fazladan yük getiren tüm adımlardan vazgeçilmesi gerektiği...

SONUÇ OLARAK

• Kültürpark aynı zamanda kentin tarihi ve kültürel belleği olduğu gerçeğinden hareketle dünü bugünü ve çevresiyle birlikte değerlendirilmelidir.
• Tarihi ve doğal sit alanı olan Kültürpark ekolojik bir park özelliğindedir ve rehabilite edilmelidir.
• Kentte ikamet eden/etmeyen herkesin zaman geçirebileceği, gerekirse sosyo/kültürel/sanatsal/sportif etkinliklerde bulunabileceği güvenli bir alan olmalıdır.
• Kültürpark'ın doğal ve ekolojik yapısına zarar verecek her türlü ticari etkinlikler ile fuarların yapılmasına son verilmelidir. Kültürpark ile simgeleşen İzmir Enternasyonal Fuarı'nın (İEF'nin) ancak sembolik nitelikte yapılması, asıl olarak Gaziemir'de bu amaçla kurulan Fuar alanına taşınması gerekir.
• İzmir'in deprem bölgesi gerçeğinden hareketle, en son İzmir Bayraklı'da yıkıma neden olan deprem göstermiştir ki, park niteliğindeki açık ve yeşil alanlar tüm canlılar için yaşamsal öneme sahiptir. Bu nedenle Kültürpark'ın her türlü yapısal dengesine olumsuz etkide bulunacak büyük ölçekli tüm inşaat faaliyetlerinden kaçınılmalıdır.
• Kültürpark ile ilgili kararların kentteki tüm paydaşları kapsayacak katılımcılıkla oluşturulması, parka ilişkin söz ve kararlarda şeffaf ve özerk bir yapılanma olmalıdır.
• Unutulmamalıdır ki Kültürpark bir yangının küllerinden yaratılmış vahadır ve sahip çıkılmalıdır.

*EGEÇEP YK üyesi