Hollanda Suriyeli sığınmacıları geri gönderme planları yapıyor

Hasan AYHAN
Amsterdam

Danimarka'nın sığınmacı politikasının genelde oldukça sert olması, hükümetin Suriyelileri geri gönderme politikasının da daha sert olmasını kolaylaştırıyor. Bu nedenle, Danimarka Suriyeli sığınmacıları kolaylıkla geri gönderen ilk Avrupa Birliği ülkesi oldu. Hükümet sığınmacıların geri gönderilmesini kolaylaştırmak üzere  oturum hakkını çok kısa bir zaman içinde iptal eden ve ailelerin bölünmesini kolaylaştıran bir yasayı meclisten geçirmeyi başardı. Bugüne kadar 189 sığınmacının geçici oturum belgeleri uzatılmayarak iptal edildi, 500 sığınmacının ise durumlarına yeniden bakılmaya başlandı.

Diğer yandan, geri gönderilmek istenen sığınmacılar, Danimarka'nın Suriye devleti ile özel bir geri dönüş anlaşması olmadığından, Şam'a doğrudan uçakla gönderilemiyorlar. Bu yüzden, oturumu iptal edilen sığınmacılar gönüllü olarak geri dönmeyi kabul edene ya da Suriye devletiyle bir anlaşma yapılana kadar, özel geri gönderme kamplarında, bir çeşit toplama kamplarında tutulacaklar. Bu kamplarda kaldıkları süre boyunca, her türlü sığınmacı hakkından yoksun olacaklar.

Hükümet partisi SD milletvekili Rasmus Stoklund, bu durum için bile, “Bu geri gönderme kamplarında kalan sığınmacılar yine de hallerine şükretmeli ve durumlarından şikayet etmemeliler, çünkü bu kamplarda dahi bizim sağlık ve eğitim sistemimizden yararlanmaya devam edecekler” diyebiliyor.

SURİYE GÜVENLİ BİR ÜLKE OLDU MU?

Bu konuda farklı görüşler olmakla birlikte hükümet, “Suriye artık güvenli. En azından Şam civarında savaş yok ve bu yüzden Şam'dan gelenlerin oturum haklarını iptal edebiliriz” diyor. Ancak bu karar çeşitli tepkiler de aldı. Örneğin Avrupa Komisyonu, Suriye'nin henüz yeterince güvenli olmadığı ve geri gönderme kararının kabul edilemez olduğu görüşünde. Avrupa Komiseri Ylva Johansson'a göre “Danimarka hükümetinin karar uygulanamaz ve Suriyelilerin geri gönderilmesine  izin verilemez”

SURİYELİLERİN GERİ DÖNÜŞÜ HOLLANDA´DA DA GÜNDEM OLMAYA BAŞLADI

Şimdilik benzer görüşte olan Hollanda hükümeti, Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan Suriye'nin hâlâ güvensiz olduğu raporlarına dayandığını söylemekle birlikte, diğer yandan da durumun yaz aylarından itibaren yeniden değerlendirileceği görüşünde. Hollanda, Suriye'yi güvenli ilan ederse, bir dizi mülteci geri gönderilebilir. Bu, henüz kalıcı oturma iznine sahip olmayan, beş yıldan daha az bir süredir Hollanda'da bulunanlar ya da uyum sınavını henüz geçmemiş olan kişileri ilgilendiriyor. 2011'den beri Hollanda'ya sığınan 90 bin Suriyeliden kaçının bu gruba gireceği henüz belli değil. Ancak pratikte bu gruba giren sığınmacıların resmi yollardan şimdilik Hollanda'dan sınırdışı edilmeleri zor, çünkü Suriye devleti ile diplomatik bağlar 2012'den beri koparılmış durumda. Buna rağmen, çeşitli kanallardan yayılan Suriyeli sığınmacı karşıtı propagandalar ve "Toplumda mültecilere daha sert bir yaklaşım çağrısının giderek artıyor olması" nedeniyle, Hollanda hükümetinin de Danimarka gibi davranmasından kaygı duyuluyor.

Hollanda'da, Suriyelilerin geri dönüşü konusunu güncel tartışma alanına çekmek için başlatılan bu konuda, şu soru da öne çıkarılmaya başlandı: Eğer Suriye güvenli bir ülke ise, bu sığınmacılar kendi rızalarıyla geri dönmek istiyorlar mı? Kimler gönüllü olarak geri döndü ve sayıları ne kadar?

Bazı rakamlar ifade ediliyor. Örneğin son 10 yılda bütün dünyaya yayılmış olan toplam 6,6 milyon Suriyelinin, BMMYK (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) rakamlarına göre, 2019´da 100 bini, 2020'de ise 38 bini ülkelerine döndü. Yani çok cılız ve yavaş yavaş da olsa bir kısım Suriyeli geri gidiyor.

Hollanda'da, Mayıs 2019'da Sosyal Kültürel Planlama Ofisi tarafından yapılan geniş çaplı bir araştırmaya göre, ülkesine geri dönme arzusu çoğunlukla yüksek eğitimli Suriyeliler arasında görülüyor. Sayıları çok az da olsa, son iki yılda, Geri Gönderme ve Ayrılma Servisi, uçak bileti rezervasyonu yaparak yaklaşık 20 Suriyelinin seyahat etmesine yardımcı oldu. Suriyeliler gönüllü olarak geri dönmek istiyorlarsa Hollanda'dan mali destek alıyorlar. Ancak, aynı zamanda, Suriye'ye dönen herkes Hollanda'da oturma iznini kaybedecek.