Son 23 ayın en yüksek enflasyonu: Nisan ayında yüzde 17,14'e yükseldi
Tüketici fiyat endeksi nisan ayında yıllık yüzde 17,14, aylık yüzde 1,68 arttı. En çok zamlanan ürün domates oldu.
Fotoğraf: MA
Resmi enflasyon nisanda aylık bazda yüzde 1,68 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 17,14’e yükseldi. Resmi enflasyon mayıs 2019’dan sonra görülen en büyük enflasyon oranına tırmandı. Türkiye son 23 ayın en yüksek enflasyon oranını gördü.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre, tüketici fiyatları yılın ilk dört ayında yüzde 5,45 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 13,70 yükseldi.
Nisan 2021’de, endekste kapsanan 415 maddeden, 281 maddenin ortalama fiyatı yükseldi.
TÜİK verilerine göre aylık bazda, en yüksek fiyat artışları yüzde 7,57 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 2,13 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 2,09 ile eğitimde oldu. Fiyatlarında aylık düşüş olan gruplar yüzde 0,28 ile haberleşme ve yüzde 0,03 ile ev eşyası oldu. Fiyatları an az artan ana gruplar ise yüzde 0,56 ile sağlık ve yüzde 0,73 ile alkollü içecekler ve tütün oldu.
Yıllık bazda fiyat artışlarının yüksek olduğu ana gruplar, yüzde 29,31 ile ulaştırma, yüzde 22,27 ile ev eşyası ve yüzde 19,20 ile sağlık oldu. Yıllık en düşük artış yüzde 3,60 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşirken, artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 9,05 ile haberleşme, yüzde 10,21 ile eğitim ve yüzde 11,03 ile giyim ve ayakkabı oldu.
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2021 yılı nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1,65, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 5,44, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,11 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 13,82 artış gerçekleşti.
GIDA ENFLASYONU AYLIK YÜZDE 2,13 OLDU
Nisanda aylık bazda ise gıda enflasyonu genel enflasyonun üzerinde gerçekleşti. Tüketici fiyat endeksi nisan 2021’de yüzde1,68 oranında artarken gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 2,13 oranında artış oldu.
NİSANDA FİYATI EN ÇOK ARTAN DOMATES, EN ÇOK DÜŞEN PATLICAN
Nisanda fiyatı en çok artan ürünler arasında ilk sırada yüzde 24,91 ile domates yer aldı. Fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 24,71 ile patlıcan oldu. Nisan ayında fiyatı en çok artan ilk 20 ürün arasında 5 gıda ürünü var. Bunlar domates, kıvırcık, limon, muz ve dondurma.
Aynı dönemde fiyatı en çok düşen 20 üründen 12’si gıda ürünü oldu. Bunlar da sırasıyla patlıcan, salatalık, çarliston biber, sarımsak, yumurta, dolmalık biber, soğan, kahve, patates, tuz, pekmez ve süt. (EKONOMİ SERVİSİ)
ÜRETİCİ ENFLASYONU YÜZDE 35
Yıllık bazda üretici artış oranı yüzde 35,17 ile tüketici enflasyonunu ikiye katladı. Açıklanan sektörel PMI verileri de girdi maliyetlerindeki keskin artışların devamına işaret etti.
MALİYETLER ARTIYOR
Maliyet enflasyonu baskısı hem içeride hem dışarıda çok güçlü bir şekilde devam etti. İlk çeyrekte 52,9, martta 52,4 olan PMI nisanda 50 eşik değerin üzerinde kalmakla birlikte 50,4’e geriledi. PMI genel faaliyet koşullarında sınırlı bir iyileşmeye işaret etti. Bununla birlikte nisanda üretim endeksinin yavaşladığı görüldü.
Son 1 yılda fiyatı en çok artan bazı temel gıda ürünleri şöyle oldu:
- Ayçiçeği yağı yüzde 54,4
- Mısırözü yağı yüzde 51,1
- Tavuk eti yüzde 44,9
- Domates yüzde 44,2
- Bakliyatlar yüzde 38
- Yumurta yüzde 36,8
- Zeytinyağı yüzde 36
- Balık yüzde 34
- Margarin yüzde 32,7
- Pirinç yüzde 25,8
- Pekmez yüzde 24,5
- Süt/peynir/bal yüzde 23
- Un/ekmek yüzde 20
ENAGRUP ENFLASYONU, RESMİ ENFLASYONU YÜZDE 56 AŞTI
ENAGrup tüketici fiyat endeksi (E-TÜFE) nisan ayında yüzde 2,62 arttı. Nisan 2021 dönemi günlük fiyat değişimlerinden elde edilen ENAGrup fiyat endeksi aylık bazda yüzde 2,62 arttı.
Nisan 2021 döneminde yüzde 2,62 enflasyona ilişkin ekonomik analiz bülteni yayımlayan ENAGrup şu değerlendirmelerde bulundu:
1. EMTİA PİYASALARINDAKİ FİYAT BASKISI
Emtia piyasalarında mart 2020 ile nisan 2021 döneminde kayda değer bir fiyat artışı gerçekleştiğini görüyoruz. Alüminyum, petrol, buğday, kahve, mısır altın, canlı kırmızı et ve şeker gibi birçok ürünü kapsayan emtia sepet fiyat endeksi bu dönemde yüzde 50’den fazla yükselmiş ve küresel enflasyon üzerinde baskı kurmuştur. Grafik fiyatlardaki ilgili gelişmeyi mart 2020–nisan 2021 dönemi için bize vermektedir.
2. ULUSLARARASI TİCARETTEKİ GELİŞMELER
Uluslararası ticaret istatistiklerindeki ölçüm yöntemi artık genelleştirilmiş ticaret sistemi kapsamında da yapılmaktadır. Ölçüm yöntemi değiştikten sonra uluslararası ticaret hacminde görülen artışlar, Türkiye ekonomisinde beklenen değişimleri getirmemiştir. Ticaretin genel olarak etkilediği reel ücretlerde, istihdamın yeniden yapılanmasında ve benzeri niteliklerde bir ilerleme görülmediği gibi, pandeminin neden olduğu istihdam kaybının yerine konmasında da olumlu bir gelişme gerçekleşmemiştir. Tüm bunlar fiyatlarda yukarı yönlü bir baskının nedeni olabilmektedir.
3. DÖVİZ REZERVLERİNDE OLUŞAN YAPISAL BOZUKLUKLAR
Brüt döviz rezervlerinin 85 milyar doların üstünde gözükmesine rağmen, net rezervlerin son dönemde en alt düzeylere inmesi ödemeler dengesi sorunu olarak karşımıza gelmektedir. Bunun yanında, swap hariç döviz rezervlerinin ise Türkiye ekonomisinde alışılmamış biçimde eksi 45-60 milyar dolar bandında olmasını, uzun dönemli ithalat politikasında engeller oluşturabilecek yapısal bir bozukluk olarak görmek gerekiyor. Öyle ki, bu yapısal sorun ise döviz kuru baskısı ile hem üretici hem de tüketici fiyatlarına baskı yapar niteliktedir.
4. TURİZM SEKTÖRÜNDE YAŞANACAK SORUNLAR
Yaz aylarının başladığı bu günlerde, aşılamanın da beklenen düzeyde gelişmemesi, Türk turizm sektörünün uluslararası düzeydeki karşılaştırmalı üstünlüğünü olumsuz etkileyecek niteliktedir. Bu ise cari açığı artırarak döviz kuru kanalıyla enflasyonist baskıyı güçlendirecektir.
5. MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI
Önümüzdeki birkaç ay içinde, enflasyonunun yapışkan ve yukarı yönlü niteliği faiz politikasında gevşeme olasılığını azaltmaktadır. Ödemeler dengesindeki yapısal bozuklukların da buna olanak vermeyeceğini belirtmek yanlış olmaz.
(EKONOMİ SERVİSİ)
