İçişleri Bakanlığının "market genelgesi"ne tepki: Üretim serbest, satış yasak!
İçişleri Bakanlığının "Market Tedbirleri" konulu genelgesini Evrensel'e değerlendiren Tüketici Hakları Derneği Başkanı Çakar, "Üretime izin veriyorsanız satışına niye izin vermiyorsunuz?" diye sordu.
Fotoğraf: Sahil Moosa/Unsplash
Duygu AYBER GÜLTEKİN
İstanbul
İçişleri Bakanlığının "market tedbirleri" konulu genelgesine göre, marketlerde yurttaşların zorunlu temel ihtiyaçları kapsamındaki ürünlerin dışında herhangi bir ürün satışına izin verilmeyecek. “Tam kapanma”da muaf olan üretim ve imalat tesislerinde ise bu maddelerin üretimi sürüyor. Bunun büyük bir çelişki olduğunu ifade eden Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, “Üretime izin veriyorsanız, işçilerin fabrikaya gitmesine izin veriyorsanız, satışına niye izin vermiyorsunuz?” dedi. Çakar, giyim, elektronik, kırtasiye gibi ürünlerin satışının olmamasının krize neden olabileceğini vurgulayarak, “İş dönüp dolaşıp yoksula, işsize, işçiye, ihtiyacını karşılamak isteyen vatandaşa yükleniyor. İnsanları ne hakla sıkıntıya sokuyorsunuz?” diyerek tepki gösterdi.
“DİĞERLERİ ZORUNLU İHTİYAÇ DEĞİL Mİ?”
Fotoğraf: Turhan Çakar'ın Twitter hesabından alınmıştır
Söz konusu genelgeyi “mantıksız” olarak nitelendiren Çakar, “Marketler madem açık, gıda maddelerinin satışına izin veriliyor, diğerleri zorunlu ihtiyaç değil mi?” diye sordu. İhtiyaçlarını karşılamak için markete giden yurttaşların gıda gibi temel ürünlerin dışında bir ürün satın alamayacak olmasının bir mantığının olmadığını ifade eden Çakar, “Diyelim ki vatandaş markete gitmişken diğer ihtiyaçlarını da karşılayacak. Yasak kapsamına alınan şeyler gıda kadar olmasa bile genel zorunlu ihtiyaçlardır. Yasaklamanın bir anlamı ve mantığı yok” diye konuştu.
“YASAĞIN GEREKÇESİNİ AÇIKLASINLAR”
Karar pandemi gerekçesiyle alınmış olsa bile anlamlı bir karar olmadığını ifade eden Çakar, markete gıda almak için yurttaşlar ve çalışanlara Kovid-19 bulaşma ihtimalinin her türlü söz konusu olduğunu, bu yasakla bulaşma ihtimalinin azalmayacağını söyledi. Yasak kararının yurttaşın markette geçirdiği süreyi kısaltmak için alınmış olabileceğini belirten Çakar, “Vatandaş bir an önce alışverişini yapsın, marketten çıksın diye mi alındı bilmiyorum. Gıda maddesini almaya giden tüketici ve oradaki çalışanlar eğer maske ve mesafeye dikkat etmezse ha kısa sürede alışveriş yapsın ha uzun sürede değişen bir şey olmaz. Bulaşmanın artması gibi bir olumsuzluk olacaksa önlemler alınmadığında her türlü olur zaten” diye konuştu. “Kararın gerekçesinin açıklanması gerektiğini söyleyen Çakar, “Bu yasağın nedeni nedir, gerekçeleri açıklasın” dedi.
OLAN YİNE İŞÇİYE EMEKÇİYE OLACAK
Öte yandan satışı yasaklanan ürünleri üreten fabrika ve imalathanelerde işçiler çalışmaya devam ediyor. Üretim devam ederken satışın yasaklanmasının büyük bir çelişki olduğunu ifade eden Çakar, “Fabrika ya da imalathanelerin açık kalmasına, o ürünlerin üretilmesine, işçilerin çalışmasına izin veriyorsunuz da satışına niye izin vermiyorsunuz? Bu büyük bir çelişkidir” diye konuştu.
Yasak kapsamındaki ürünler satılmadığı zaman başka olumsuzluklarla karşılaşılacağının altını çizen Çakar, “Tüketici satın alamadığı için bu başka bir krize yol açar. İmalatçı ‘satamadım’ dediğinde bunun sonucu kime yüklenecek? Sonuçta iş dönüp dolaşıp çalışanlara yükleniyor. Yoksula, işsize, çalışanlara yükleniyor” ifadelerini kullandı.
“TÜKETİCİ OLUMSUZ ETKİLENECEK”
Fotoğraf: DHA
Çakar, “Gıda kadar olmasa da diyelim ki o ürünlerden herhangi birine acil ihtiyacı var. Bu elektronik bir cihaz da olabilir giysi de olabilir. Satın alamadığında ne yapacak vatandaş? Bu büyük bir sıkıntıya yol açacak. Nereden bakarsanız bakın tüketiciler bundan zarar görür. Bu karardan sadece 100 kişi bile etkilense insanları ne hakla sıkıntıya sokuyorsunuz?” diyerek tüketicinin bu karardan nasıl etkileneceğini değerlendirdi.
“KARARIN İPTAL EDİLMESİ GEREKİYOR”
Gıda satışına izin veriliyorsa diğer maddelerin de satışına izin verilmesi gerektiğini vurgulayan Çakar, “Böyle bir karar olamaz. İptal edilmesi lazım” dedi.
Pandemi başladığından bu yana konuşmalarda maske, mesafe ve hijyene vurgu yapıldığını ancak bunu söyleyenlerin kendilerinin kurallara uymadığını hatırlatan Çakar, “Bir yıldır söylenip duruyorsunuz; mesafe, maske ve hijyen diye. Bu toplumda henüz o bilinç oluşturulamadı. Lebaleb toplantılar yapıyorlar. Kendileri uymuyor ki kurallara. Çelişki içinde çelişki var” diye konuştu.
TESK BAŞKANI: FIRSATÇILIĞA SON VERİLDİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ise genelgeyi olumlu bulduklarını ifade ederek, "Market genelgesi ile fırsatçılığa son verildi" dedi. Palandöken, şunları kaydetti:
"Marketlerin internet satışlarına da kısıtlama getirilmeli. Bu konuda bulunduğumuz taleplerin takipçisi olacağız. Taleplerimizin dikkate alınarak haksız rekabetin ortadan kalkmasında başta Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a, İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu'ya, Ticaret Bakanımız Sayın Mehmet Muş'a ve emeği geçen herkese esnafımız adına teşekkür ediyorum."
