Sömürü cenderesinde hukuk masalı

Kerem ÖZDAMAR

Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Hukuk alanında emek sömürüsünü en şiddetli hissedenler şüphesiz ki stajyer avukatlar. Tekelleşmiş patron avukatlara “staj” adı altında emeklerini ucuz miktarlara satan stajyer avukatlar, büyük zorluk içinde hayatlarını sürdürmeye çalışıyor. Elbette staj döneminin ardından da parlak bir gelecek gözükmüyor. Ülkemizde belirli bir azınlığın oluşturduğu patron avukatların karşısında, gün geçtikçe sayılarına yenisi eklenen işçi avukatların sorunları büyüyor. Çeşitli zorluklarla fakülte yıllarını geçiren hukuk öğrencileri, staj döneminin zorluklarından endişelenirken diğer taraftan da gün geçtikçe yenileri açılan ve kontenjanları artan hukuk fakültelerinin de büyüttüğü gelecek kaygısıyla boğuşuyor. Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıf öğrencileri ile mezuniyetin yaklaşmasıyla artan kaygılarını ve bizleri bekleyen süreci konuştuk.

İNSANCA YAŞAM VE GELECEK İSTEYEN STAJYERLER

4. sınıf öğrencisi bir arkadaşımız endişelerini şu sözlerle aktardı: “Genç hukukçu adaylarının en büyük beklentisi; staj dönemlerinde emeklerinin sömürüye kurban gitmeyeceği, “patron avukatların” hegemonyası altında ezilmeyecekleri, “işçi avukat” olarak sürdürmeye çalıştıkları hayatlarına günün birinde son vermeyecekleri, hukuk mesleklerine girişlerde tepeden inme listelerde yer alabilenlere değil hak edenlere imkân tanınacağı ve mülakat adı altında yapılan haksızlıkların yok edileceği, oy kaygısı ile köşe başı hukuk fakültelerinin açılmayacağı, emeklerinin ve geleceklerinin Siyasal İslam tarafından çalınması karşısında akademisyenlerin sessiz kalmayacağı bir geleceğe sahip olmaktır.”

İşçi avukatların sorunlarından bahseden arkadaşımız, genç hukukçuların taleplerinden söz ederek “Genç hukuk öğrencileri; hukukun herkes için uygulandığı, mesleklerinin itibarının siyasal iktidarın çıkarları uğruna lekelenmediği, emeğin ve dayanışmanın el üstünde tutulduğu bir toplumun beklentisi içindedirler” dedi.

“7 GÜN 24 SAAT İŞ KÖLELERİ”

Mezuniyete adım adım yaklaşan ve önünde kendisini staj dönemi bekleyen Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisi Açelya Ceylan ise endişelerini belirterek sömürü düzeninden bahsetti: “Ne yazık ki ülkemizde işçi sınıfı emeğinin karşılığını alamıyor. Emeklerinin karşılığını alamayanlardan bazıları da işçi avukatlar ve stajyer avukatlardır. İşçi avukatlar asgari ücret seviyesine yakın rakamlarla ağır şartlar altında mobbing şiddetine maruz kalarak, bir avukatın yanında, avukat ortaklığı veyahut avukat bürosunda çalışmaktadır. Maruz kaldıkları bu durumlar işçi avukatların meslek hayatlarından soğumasına, ekonomik açıdan darboğaz yaşamalarına ve işteki performanslarının düşmesine sebep olup mesleğe olan aidiyet duygularını köreltmektedir. İşveren avukatlarca işçi avukatın getirdiği hukuki iş karşılığında işçi avukattan yüksek oranlarda pay talep edilmektedir. Bu durum serbest meslek olan avukatlığın özüne ters düşmekte ve işçi avukatın kendi çevresinden gelecek gelirin bile patron(!) tarafından kontrol altına alınıp bir kısmına veya tamamına el konulmasına sebep olmaktadır. Ayrıca işçi avukatın kendi müvekkil çevresini oluşturmasına da engel teşkil etmektedir. Hem ekonomik olarak hem de kendi müvekkil portföyünü geliştirmesi yönünden engellenen işçi avukat, kendi bürosunu açamayacak duruma gelmektedir.”

İşçi avukatların göz ardı edilen diğer problemlerine de değinen Açelya Ceylan, “İşçi avukatların karşılaşmış olduğu bir diğer önemli sorun ise standart mesai saatlerinin olmamasıdır. Gerektiğinde gece vakti ifadeye, sorguya katılıyorlar ve şehir dışı yolculuklara çıkıyorlar. Ancak 7 gün 24 saat birer iş kölesi haline gelip fazlasıyla emek verdikleri dava dosyasından dahi işveren avukata kıyasla komik meblağlar almaktadırlar” dedi.

STAJYER AVUKATLARA ÜCRET ÖDEMEKTEN KAÇIYORLAR

Emekleri sömürülen işçi avukatların stajyerlik dönemlerinde yaşadığı sorunları da vurgulayan Açelya, “İşçi avukatların yaşamış olduğu emeklerinin karşılığını alamama sorunu tohumlarını aslında stajyer avukatken atmaktadır. Stajyer avukatların karşılaştığı en büyük sorunlardan birisi ücretsiz olarak geç saatlere kadar cumartesi günleri de dahil olmak üzere haftanın 6 günü yanında çalıştıkları avukatın tüm gün işlerini yapması sorunudur. Stajyer avukatlara ücret ödenmemesini yasaklayan tek bir kanun maddesi olmamasına rağmen yasaklanmışçasına işveren avukatlar ücret ödemekten kaçınıyorlar. Bir diğer sorun olan, stajyerin yanında staj yaptığı avukatın sadece hukuk işlerini değil ayrıca büronun temizliği, büro sakinlerine ve misafirlere çay/kahve servisi, ziyaretçi karşılama, büronun telefonlarına cevap verme gibiler görevler yükleyip stajyere vasıfsız bir çalışanı gibi davranması ise mesleğin saygınlığını ve duruşunu zedelemektedir” dedi.