Tuzlalı esnaf: Bitik durumdayız

Sırma DOLAR
Mahmut TANER
İstanbul

Pandemi sürecinde milyonlarca yurttaş işini kaybetti, gelir kaybına uğradı, esnaf ise kısıtlamalar kapsamında dükkanını açamadı. Bu süre içerisinde esnafa verilen “müjde” ise sadece 3-5 bin liralık hibe oldu. Tuzla’nın Aydınlı Mahallesi’nde görüştüğümüz esnaf, esnafın bitik durumda olduğunu söylüyor.

Küçük bir elektronik dükkanı işletmecisi, teşvik paketinde açıklanan hibe desteğinin kendisinin 1 aylık kira ödemesini karşılamadığını belirterek şunları söyledi: “3-5 bin bizi kurtarmıyor. Sirkeci’ye gittim, adamın kirası 40 bin lira. Bana 1 yılda cebinden 500 bin lira çıktığını söyledi. Bazıları komple kapatmış bazıları da cepten yemiş. Konuştuğum esnaflar sadece kiramı çıkarsam yeter diyor. 30-40 yıldır emek vermişim buraya, bari kapatmayayım kiram çıksın diyor, ama o da olmuyor. Biriktirdiği parayı 1 yıl boyunca kiraya vermiş. Aylık 40 bin kira öderken 15 bin kazanmış yalnızca. Oradaki esnafta durum bu. Ben 3 bin lira kira veriyorum. 1000 lira da devlete kiranın kirasını veriyorum. Kazancım dengi dengine yetiyor, ay sonu geldiğinde en azından kiramı ödüyorum ama nereye kadar böyle. Ben hiçbir destek almadım. Şu an da kazandığımla geçinmeye çalışıyorum. Ekstra başka bir şeyim yok. Ama nereye kadar? Muhasebecimi aradım. Krediye, desteğe nasıl başvuracağım, derde deva olur mu, olmaz. Bugün en düşük aylık giderim 4-5 bin lira. 1 ay aldım diyelim, 2. ay ne olacak peki? Yandaki çay ocağına sordum, aylık 750 lira veriyor desteği dedi. 750 lira bir ailenin bir haftalık gideri ne olacak ki?​”

İnsanların eskiden dükkanlarını kapatınca başka yerde çalıştığını dile getiren esnaf, “Öyle bir şey de yok artık. İş bulamıyorsun şimdi. Bu süreçte on binlerce işçi Kod 29’dan atıldı. Ya kardeşim sen bana iftira attıysan, bunun karşılığı yok ki. Bir kurum yok ki gideyim işveren bana iftira attı, diyebileceğim. Adam direkt bu kodla beni atıyor. Kendimi savunacağım bir merci yok. Beni namussuzlukla suçlayıp atacaklar. Ben eşime, çocuğuma ne diyeceğim? Hırsızlık mı yaptım, namussuzluk mu yaptım beni Kod 29’dan attılar. İşçi Kod 29’la atıldığı zaman başka yerde karşısına çıkıyor, iş bulamıyor” dedi.

İKİ KERE BAŞVURDUM, REDDETTİLER

Bir kadın esnaf da “Bugüne kadarki süreçte gördük ki hükümetin esnaflara karşı alerjisi var. Tekellere karşı alerjisi var. Ben 23 yıllık esnafım, 23 yıldır bir gün bile vergimi geç yatırmadım. Yıllardır vergilerimizle bu devlete baktık ama devlet 1 yıl bize bakmadı. Pandemi sürecinde birçok alanda sıkıntı yaşadık. Ödemelerimizi yapamadık, 23 yıldır ilk defa vergimi ödeyemedim, çünkü onları ödemekte zorlandım. Kiralar çok yüksek, ben 6 bin lira kira ödüyorum. Bununla beraber elektrik faturası çok yüksek geliyor, kışın bile en az 1200 lira elektrik faturası geliyor. Isınmayı da küçük tüp alıp yapıyorum. Bunların hepsi maliyet. İşin en kötü yanı bizim gibi küçük esnaflar, hele de tekeller sigara ve alkol satışı yapan yerler, bunların hepsi faturalı, içeri giriyor. Büyük marketler kadar vergi ödüyoruz. Gerekirse yıllık ödediğim verginin bilançosunu bile çıkartıp gösterebilirim. Yani benim anlayamadığım, adam bana diyor ki belirli bir saate kadar bu dükkanı açık tut ama alkol satma. Ben ne yapmak istediğini anlamadım” ifadelerini kullandı.

Pandemi süreci boyunca hiç destek alamadığını dile getiren esnaf, şöyle devam etti: “İki kere açıklanan paket için başvurdum, ikisini de kriterlere uygun olmadığımı söyleyip reddettiler. Öyle bir gerekçelendirme yapıyor ki söylesem şok olursunuz. Ben küçük işletmeciyim, kendimi zor çeviriyorum, bana işçi çalıştırma şartı koyuyor, bana çok farklı şartlar koyuyor ve bunlar bizi aşıyor. 3-5 bin lira bana çare değil. Bugüne kadar yaşadığımız sıkıntılarda devlet hiçbir zaman esnafın yanında olmadı. İnsanları, esnafları kendi sorunlarıyla baş başa bıraktılar. İşi yürüten kendini kurtarabilen kurtarır, kendini kurtaramayan da onlar için problem değildir. Ben bu pandeminin işverenlere, para babalarına yaradığını görüyorum. Bugün Türkiye’ye dönüp baktığın zaman dolar milyarderleri bu kadar artarken, küçük esnaf da bir o kadar fakirleşiyor. Varsayalım ki yarın bu dükkanı devredersem, bu dükkanın, şu an elimdeki kredi kartlarının borcu 100 bin liradır. O nedenle ben küçük esnafın artık bizim gibilerin gün geçtikçe geriye gittiklerini görüyorum.”