Meslek örgütleri: BİK'in cezalarıyla halkın haber alma hakkı gasbediliyor

Gözde TÜZER
İstanbul

Basın İlan Kurumu ile ilgili tartışmalar bitmek bilmiyor. Bağımsız gazetelere verdiği ilan kesme cezalarına rağmen, hükümete yakın medyaya para aktardığı zaten bilinen bir gerçekti. Ancak raporlar bunu bir kez daha ortaya koydu. Rapora göre Basın İlan Kurumu geçen yıl resmi ilanların yüzde 78’ini iktidar destekçisi basına, ilan kesme cezalarının ise yüzde 97’sini muhalif gazetelere verdi. Basın meslek örgütleri ise kurumun bu tutumuna tepkili. Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş Basın İlan Kurumunun iktidarın cezalandırma aracına dönüştüğünü vurgularken, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ilan kesintileriyle halkın bir kesiminin haber alma hakkının gasbedildiğini belirtti. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Temsilcisi ve Bianet Medya Özgürlüğü Raportörü Erol Önderoğlu da Basın İlan Kurumu veya RTÜK gibi kurumların, gazetelere belirli bir yayın çizgisi veya söylem dayatmak için işlev görmemesi gerektiğine dikkat çekti.

"BİK İKTİDARIN CEZALANDIRMA ARACINA DÖNÜŞTÜ"

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Gökhan Durmuş Basın İlan Kurumunun uzunca bir süredir iktidarın cezalandırma aracına dönüştüğünü belirterek “Geçtiğimiz yıl ilanların yüzde 78’ini iktidarı destekleyen medya kuruluşlarına vermiş olması ve ilan kesme cezalarının yüzde 97’sini bağımsız gazetelere yönelik vermesi haklılığımızı ortaya koymaktadır.” dedi.  Durmuş şöyle devam etti: “Tüm gazetelere eşit davranması, onların özgürce kalemlerini kullanabilmelerini sağlamak için ekonomik olarak desteklemesi gereken kurumun nasıl cezacı bir kuruma dönüştüğünün kanıtıdır bu rakamlar. Basın İlan Kurumu da iktidar gibi düşünmekte ve eleştirel, bağımsız haberciliğe ceza vermektedir. Bu asla kabul edilemez. Basın İlan Kurumunun bir an önce tüm gazetelere eşit davranması ve kamu kaynaklarını adil bir biçimde dağıtması gerekmektedir.”

"RESMİ İLAN YOLA GETİRME ARACI OLARAK KULLANILAMAZ"

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi ve Bianet Medya Özgürlüğü Raportörü Erol Önderoğlu ise Basın İlan Kurumu veya RTÜK gibi kurumların, gazetelere belirli bir yayın çizgisi veya söylem dayatmak için işlev görmemesi gerektiğini vurguladı. Önderoğlu “Bu kurumların ceza sistematiğine göz attığınızda aslında rejimin baskıcı özünü daha iyi anlıyorsunuz. Tekrar ediyoruz, resmi ilan yayınsal anlamda bir yola getirme aracı olarak kullanılamaz. Yargıyı BİK’in hukuksuz yaptırımları konusunda açık tutum almaya davet ediyoruz” dedi.

TGC: GAZETELER ARASINDA AYRIM YAPILMAMALI

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ise Basın İlan Kurumunu hukuka uygun davranmaya davet etti. “Basın özgürlüğü halkın haber alma, bilgilenme ve gerçekleri öğrenme hakkıdır. Basın İlan Kurumu muhalif gazetelere haksız ve hukuksuz ilan kesintileriyle halkın bir kesimini haber alma hakkını gasbetmektedir” diyen TGC iktidar ve ortaklarının kamu yararına olmayan icraatlerini eleştirel gazetecilik yaparak haberleştiren gazeteleri düzenli olarak cezalandırdığını vurguladı. TGC şöyle devam etti: “Bu gazetelerden kesilen ilanlarla da iktidara yakın medyaya yeni bir kaynak yaratılmıştır. Yarı özerk bir kamu kurumu olan Basın İlan Kurumu kuruluşunun amacı olan eşit ilan dağıtma ilkesinden uzaklaşarak kendisini iktidarın sansür ve cezalandırma aygıtı olarak konumlandırmıştır. Gazetelere verilen cezaların yüzde 97’sinin Evrensel, BirGün, Cumhuriyet, Korkusuz ve Sözcü’ye kesilmesi Basın İlan Kurumunun yaygın medyaya bakışını da ortaya koymaktadır. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak Basın İlan Kurumu yönetimini, kuruluş ilkelerine, hukuka, adalete uygun bir ilan dağıtımını gerçekleştirmeye, gazeteler arasında siyasi ayrım yapmamaya, ilan kesintisini sansür amaçlı olarak kullanmamaya çağırıyoruz.”

YANDAŞA PARA, MUHALİFE CEZA YAĞDI!

Basın İlan Kurumunun raporlarına DW Türkçe ulaşmıştı. Buna göre kurum, geçen yıl resmi ilanların yüzde 78’ini iktidar destekçisi basına, ilan kesme cezalarının ise yüzde 97’sini muhalif gazetelere verdi. Hükümet yanlısı yayın yapan gazetelere geçen yıl yaklaşık yüzde 78’lik oranla BİK’ten 141 milyon 932 bin TL’nin üzerinde kamu kaynağı verildi. Sözcü ve Cumhuriyet’in arasında bulunduğu 9 muhalif gazete ise resmi ilanların ancak yüzde 22’sini alabildi. Buna karşılık gazetelere verilen ilan kesme cezaları 2020’de yüzde 150 artış gösterdi. Ulusal gazetelere verilen cezaların yüzde 97’si BirGün, Cumhuriyet, Evrensel, Korkusuz ve Sözcü’ye kesildi. BİK, 2020’de 416 milyon 182 bin TL tutarında ilan ve reklam dağıttı. Bunun 182 milyon 492 bin 436 lirası ulusal yayın yapan 30 gazeteye gitti. Hükümet destekçisi yayın yapan ulusal gazeteler yaklaşık yüzde 78’lik payla BİK’ten 141 milyon 932 bin liranın üzerinde para alırken destekçi olmayan, muhalif gazeteler resmi ilanla verilen kamu kaynağının yaklaşık sadece yüzde 22’sini alabildi.