Anadolu ezgilerinin kaşifi: Hasan Saltık

Özlem ERTAN

Kalan Müzik’in albümlerini dinlemeye, hatta merakla beklemeye tam olarak ne zaman başladım, emin değilim. Herhalde ’90’lı yılların sonları ya da 2000’lerin başlarıydı. Anadolu’nun binlerce yılda oluşmuş o zengin, çok renkli ve çok dilli kültürüne meraklı ve müziği çok seven bir gençtim o zamanlar. O yaşlarda en büyük zevklerimden biri müzik marketleri ziyaret edip yeni albümler keşfetmekti. Anadolu’nun farklı halklarının şarkılarını, ağıtlarını, hatta dini müziklerini sıkışıp kaldıkları unutulmuşluk kuyusundan çekip çıkaran, onları geleceğe taşıyan Kalan Müzik albümleri ilgi odağımdı. O albümleri dinledikçe doğup büyüdüğüm, içinde yaşadığım toprakları daha iyi tanıdım ve sevdim.

MEDENİYETLER BAHÇESİNDEN…

Osmanlı döneminde İzmir, İstanbul gibi liman kentlerinin çok kültürlü ikliminde doğan Rumca Rembetiko şarkılarını, Anadolu’nun en kadim halklarından Ermenilerin dini ve din dışı müziklerini, Süryanice, Kürtçe halk şarkılarını hep Kalan Müzik sayesinde keşfettim. Sadece ben de değil, Türkiye’de ve dünyada milyonlarca müziksever, Hasan Saltık’ın sahibi ve kurucusu olduğu Kalan Müzik vasıtasıyla renkli çiçeklerle dolu bir medeniyetler bahçesini andıran Anadolu’nun, siyasal kaygılarla bizden yıllarca saklanan güzelliklerini tanımak imkanına erişti. Az şey midir bu?

Kalan Müzik’in arşivlik albümleri sadece müzikleriyle değil, CD ya da kaset kapağının içine yerleştirilmiş, uzun, detaylı ve bilgi verici yazılarıyla da pek çoğumuzun kültüre ve Anadolu’ya bakışına derinlik kazandırdı. Hepsi de özenli çalışmalardı.

Aslında geçmiş zaman kullanmamalıyım bunları anlatırken. Çünkü her ne kadar Kalan Müzik’in Yaratıcısı, Kurucusu Hasan Saltık’ı 2 Haziran günü geçirdiği kalp krizi neticesinde, zamansız kaybetsek de Kalan Müzik yaşıyor ve inanıyorum ki yaşamaya, Anadolu’nun seslerini geleceğe taşımaya devam edecek.

DERSİM’DEN KALAN MÜZİK’E

Evet, Hasan Saltık, kurucusu olduğu Kalan Müzik’ten ayrı düşünülemez. Ancak onun aracılığıyla yaşama dönen eserler, insan ömrünün çok ötesindeki bir varoluşun özneleri. Anadolu’nun ve yakın coğrafyaların etnik müzikleri saklandıkları tozlu arşivlerden çıktı bir kere; kaydedildi ve insanlık mirasına katıldı. Tabii ki onun sayesinde…

Peki, Hasan Saltık’ı bunca eserin yeniden doğuşuna vesile olmaya ve Kalan Müzik’i kurmaya iten süreç nasıl gelişti? 1964 senesinde Dersim’de dünyaya geldi Hasan Saltık. İlkokulu Dersim’de okudu ve sonrasında kendini İstanbul’da buldu. Müziğe daha o zamanlar ilgisi vardı. Üstelik yetenekliydi de… İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında obua eğitimi almaya başladı, ancak maddi imkansızlıklardan dolayı sadece bir yıl konservatuvara devam edebildi. Suadiye Lisesini bitirdikten sonra da amcasının oğlu Rahmi Saltuk’un plak şirketinde işe girdi. 1992’de ise Kalan Müzik’i kurdu. Kalan, hem geleceğe kalacak müziklerin bir ifadesiydi hem de Hasan Saltık’ın memleketi Dersim’in eski yerel isimlerinden biriydi.

PROTEST MÜZİKLER VE GRUPLAR

İlk başlarda Grup Yorum gibi protest müzik gruplarının albümlerini yayınladı. Ancak bir müddet sonra yeni, farklı işler yapmanın peşine düştü. Avrupa seyahatlerinde müzik marketlerde gördüğü arşivlik etnik müzik albümleri ona aradığı fikri vermişti. “Madem ki farklı kültürlerin etnik müzikleri, arşivlerden toplanan çalışmalar Avrupa’da bu kadar ilgi görüyor, biz de Türkiye’de aynısını yapabiliriz,” diye düşündü. Üstelik Anadolu’nun kültürü, gezdiği tüm o ülkelerinkinden çok daha köklü ve renkliydi.

Müzik sevgisi ve bilgisinin de yol göstericiliğinde farklı dillerdeki Anadolu şarkılarını, kişisel arşivlerdeki kayıtları bulmaya ve yayımlamaya girişti. İşte bu noktadan itibaren Kalan Müzik’in asıl yolculuğu da başlamıştı. Halk ozanlarının kayıtları, Anadolu’nun farklı dillerinde etnik müzikler, Alevi deyişleri, kilise ayinleri, Osmanlı eserleri ve daha neler neler…

ANADOLU’NUN MÜZİKAL HAFIZASI

Kalan Müzik yıllardır Anadolu’nun müzikal hafızası olmayı sürdürüyor. Öte yandan Hasan Saltık ve Kalan Müzik, bu müzikal hafızanın taşıyıcısı olmanın yanında yeni yetenekleri, sesleri bulup çıkarması ve bunları dünyaya tanıtmasıyla da biliniyor.

Hasan Saltık çok zamansız ayrıldı aramızdan. Onunla birkaç kez çeşitli etkinliklerde karşılaşmış ve röportaj da yapmıştım. Güler yüzlü, samimi, neşeli, yardımsever bir insan olarak kaldı belleğimde… Şurası bir gerçek ki o sadece bir müzik prodüktörü ve plak şirketi sahibi değildi. Müziği iyi bilen, Anadolu halklarının seslerine ayrım yapmadan gönlünün kapılarını açan yüreği geniş bir insandı.

Kalan Müzik'in kurucusu Hasan Saltık hayatını kaybetti