MESS’in devi Ford pandemide uçtu: Pandemide kârı yüzde 114 arttı!

Hazırlayan: Uğur ZENGİN

Koç Holding ve Ford Grubuna ait Ford Otosan, MESS kapsamında yapılan sözleşme dönemi boyunca kârlılığını katladı. Pandemi, Türk lirasının döviz kurları karşısında yaşadığı erime, yüksek enflasyon ve hükümetin düşük faiz politikası Ford’un kârlarını adeta uçurdu.

2019 yılında kârını bir önceki yıla göre yüzde 16 artıran Ford, 2020 yılında kârını yüzde 114 artırdı. Pandemi yılı Ford için ‘özel bir dönüm noktası’ oldu. 2019 yılında 1 milyar 959 milyon 484 bin lira net kâr açıklayan Ford, pandemi yılı olan 2020’de kârını yüzde 114 (2 kattan fazla) artırarak 4 milyar 194 milyon 913 bin liraya çıkararak rekor kırdı.  

Ford, 2019 ve 2020 yıllarında toplam 6 milyar 154 milyon 397 bin lira net kâr elde etti. Ford’un böylece 2019-2020 yıllarını kapsayan iki yıllık dönemde elde ettiği kâr, bir önceki iki yıllık döneme göre yüzde 93 arttı.

OTOMOTİVDE KÂRLILIK PATLADI!

Türkiye otomotiv endüstrisi satışları 2020 yılında yüzde 62 artarak 791 bin 397 adet oldu. Düşük baz yılı, ticari araçlarda birikmiş talep, e-ticaret/teslimat işinde görülen büyüme ve hükümetin düşük faiz politikası otomotiv sektöründe büyümeyi destekledi. Ford’un yurt içi satışları arttı. Binek araç satışları yüzde 58, hafif ticari araç satışları yüzde 98, orta ticari araç satışları yüzde 54 ve kamyon satışları yüzde 122 arttı. Yurt içi toptan satışları ise yıllık yüzde 107 artış ile 100 bin 151 adet oldu. Ford’un yıllık yüzde 24 azalan ihracatı 254 bin 146 adede geriledi. Toplam satışları yüzde 7 azaldı. Yurt içinde artan talep ve dövizler karşısında Türk lirasında yaşanan erimeye bağlı olarak Ford, daha az satış yaparak kârını bir yılda yüzde 114 artırdı.

2020: FORD KÂRINI YÜZDE 114 ARTIRDI, REKOR KIRDI

Ford’un kârını en çok yurt içi satış adetlerindeki yıllık yüzde 107 artış artırdı. Yurt içi satış gelirleri 2020’de yüzde 154 artışla 14 milyar 825 milyon TL oldu. İhracat adetlerinde yüzde 24 azalışa karşılık Türk lirasının 2020’de dolar karşısında yüzde 24 değer kaybetmesi Ford’a yaradı ve kur etkisi ile maliyetleri kapsayan ihracat anlaşmalarına bağlı olarak ihracat gelirleri yıllık yüzde 4 arttı. Toplam satış gelirleri yüzde 26 yükseldi ve 49 milyar 451 milyon TL oldu.

Böylece Ford’un 2020 yılında vergi öncesi kârı yüzde 111 artışla 4 milyar 108 milyon TL oldu. Ford’un vergi ödemelerinin ertelenmesiyle net kâr ise yüzde 114 arttı ve 4 milyar 195 milyon TL’ye çıktı.

2021: BIRAKTIĞI YERDEN DEVAM

2020 yılını rekor kâr ile kapatan Ford, 2021 yılının ilk üç ayına da çok hızlı başladı. Artan üretim ve ihracat, yurt içi satış adetlerinde artış ve Türk lirasında yaşanan değer kaybı Ford’un kârını artırdı. Ford’un ilk 3 aydaki brüt kârı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 93 artarak 2 milyar 68 milyon TL’yi buldu.  Avro/TL’de yaşanan yüzde 32’lik erime ise Ford’un kur farkı gelirini yüzde 59 artırdı.

Ford’un faiz gelirleri de bu dönemde yıllık yüzde 839 artarken, kur farkı giderleri yıllık yüzde 30 düştü. Böylece 2020 yılında 184 milyon lira kasasından para çıkan Ford’un kasasına bu yıl 94 milyon lira ek gelir yazıldı.

Bu faktörlerle beraber net kârı yılın ilk üç ayında yıllık yüzde 189 artan Ford’un net kârı 1 milyar 819 milyon lira oldu.

PANDEMİDE 1 MİLYAR LİRA VERGİ İNDİRİMİ

Ford, Yeniköy, Gölcük ve Eskişehir’de yaptığı her bir yatırım için çeşitli oranlarda vergi indirimleri aldı. Ford’a 2020 yılında sağlanan vergi indirimleri ise şöyle:

• 572 milyon AR-GE yatırımının karşılığında 125 milyon lira vergi indirimi.
• Kocaeli Gölcük fabrikasında 559 milyon liralık yatırımın yüzde 30’u kadar vergi istinası.
• Kocaeli Gölcük fabrikasında 2013-2017 yılları arasında yapılan 1.3 milyar liralık yatırımın karşılığında bu miktarın yüzde 50’si kadar vergi indirimi.
• Kocaeli Yeniköy fabrikasında yapılan 798 milyon liralık yatırım karşılığında, bu miktarın yüzde 40’ı kadar vergi indirimi.
• Eskişehir’de kurulu fabrikada kamyon ve transit araçlarda kullanılmak üzere yapılan 138 milyon ve 529 milyon liralık yatırımlar için yüzde 40’ar vergi indirimi.
• Gölcük ve Yeniköy’de yapılan 849 milyon liralık yatırım için yüzde 40 vergi istisnası.
• F-Trucks, Transit ve Transit Custom araçlarının üretimi için yapılan 889 milyon liralık yatırım karşılığı bu miktarın yüzde 40’lık bölümü kadar vergi indirimi.

Böylece AR-GE ve yatırım karşılığı yapılan indirimlerin toplamı 1 milyar liraya dayandı.

2019 VERGİ İNDİRİMLERİ

Ford’a 2019 yılında ise şu yatırımlar nedeniyle vergi indirimleri yapıldı:

• 2019 yılında 492 milyon TL AR-GE yatırımı nedeniyle 108.3 milyon lira vergi indirimi.
• Kocaeli Gölcük’te 559.2 milyon liralık yatırım için yüzde 30 vergi indirimi.
• Kocaeli Gölcük’te yaptığı 1.3 milyar liralık yatırım için yüzde 50 vergi indirimi.
• Yeniköy’de yaptığı 798 milyon liralık yatırımın yüzde 40’ı için vergi indirimi.
• Eskişehir’de yaptığı 187 milyon ve 331 milyon liralık yatırımların yüzde 40’ı için vergi indirimi.
• Kocaeli’de 2016 yılında yaptığı 849 milyon liralık yatırımın yüzde 40’ı için vergi indirimi.

Böylece 2019’da Ford’a sağlanan vergi indirimi toplamı 264.5 milyon lira oldu.

İŞÇİ ÜCRET ORTALAMASI ASGARİYE GELDİ

MESS sözleşmesi kapsamında ortalama ücret alan bir işçinin ücreti, yıllar içinde asgari ücret karşısında sürekli geriledi. MESS sözleşmesi kapsamında ortalama ücret alan işçi, 2010 yılında asgari ücretin yaklaşık 2 katını alıyordu. Yıldan yıla MESS sözleşmesi kapsamında ortalama ücret şöyle yakınlaştı:

MESS ORTALAMA ÜCRETİ ASGARİ ÜCRETİN KAÇ KATINA DÜŞTÜ?

• 2011: 1.8 kat
• 2013: 1.7 kat
• 2015: 1.6 kat
• 2017: 1.3 kat
• 2019: 1.3 kat
• 2021: 1.3 kat

Bu oranlara göre asgari ücretin 1000 lira olduğu baz alındığında, 2011 yılında MESS ücreti ile asgari ücret arasında 800 lira fark var iken, bu makas 10 yılda 500 lira eriyerek 300 liraya kadar düştü.

NE ZAMAN ÜRETİMİ DURDURDU NE ZAMAN BAŞLATTI?

Kovid-19 salgınından dolayı, 2020 yılında Ford’un Gölcük fabrikasında 20 Mart-4 Mayıs, Yeniköy fabrikasında 23 Mart-4 Mayıs ve Eskişehir fabrikalarında 23 Mart-27 Nisan tarihleri arasında üretim faaliyetlerine geçici olarak ara verildi. 27 Nisan’dan itibaren Eskişehir fabrikaları, 4 Mayıs’tan itibaren ise Kocaeli'deki fabrikaları üretime tekrar başladı.

MESS sözleşme görüşmeleri başlarken: Metalde kârlar tavana, işçi ücretleri dibe