Satışın yeni adı: Özel hakem

Eren ERGİNE
İstanbul

Hak-İş’e bağlı Öz Büro-İş’in örgütlü olduğu Devlet Tiyatrolarında çalışan ve uzun süredir Kültür ve Turizm Bakanlığında çalışan işçilerle aynı haklara sahip olmak için mücadele eden işçilerin sözleşme süreci özel hakeme götürüldü. Kısa bir süre önce yüzde 96’lık bir oranla grev kararı alındığını hatırlatan işçiler “Greve gitmememiz için ellerinden geleni yapıyorlar” derken Avukat Ahmet Ergin de bunun grevi kırmaya yönelik bir hamle olduğunu, sendikanın TİS yetkisini devrettiği anlamına geldiğini ifade etti.

650 işçinin çalıştığı Devlet Tiyatrolarında geçen hafta grev oylaması yapılmış, işçilerin yüzde 96’sı greve evet demişti. İşçiler grev heyecanı yaşarken Öz Büro-İş Devlet Tiyatroları yönetimiyle birlikte özel hakeme başvurdu.

‘GREVE HAYIR DEYİN DEMİŞLERDİ’

2020’nin kasım ayından beri toplu iş sözleşme süreci devam eden işçiler şunları anlattı: “Süreç kasım ayında başladı. İşçiler bunların yetkili olmasını istemiyordu ama bir şekilde yetki alındı. TİS süreci başladı, defalarca sendikaya ulaşmaya çalıştık telefonlara bakmadılar, baştan savdılar. İlk başta insanlara merak etmeyin 4 bin 500 lira maaş alacaksınız, sosyal haklarınız olacak denildi. Greve çıkmak için imza toplandı, tamam dedik verdik imzayı. Kasım ayından bu yana hiçbir sonuç alınamadı. Genel Başkan işçileri arayarak ‘Greve hayır oyu verin, ben sizin daha iyi koşullarda çalışmanız için elimden geleni yapıyorum, merak etmeyin Kültür Bakanıyla bizzat görüşüyorum’ gibi sözler söyledi. Biz de kendi aramızda Sendika Başkanı Baki Gülbaba greve hayır diyor, biz evet diyoruz diye arkadaşlarımızla konuştuk ve işçilerin yüzde 96’sı greve evet dedi.”

‘GREVE ÇIKSAYDIK HÜKÜMET RAHATSIZ OLACAKTI’

Grev hazırlıkları yaptıkları sırada sendikacıların kendilerinden habersiz özel hakeme başvurduğunu ifade eden işçiler, “Özel hakem tayin ediyorlar. Bunu da bize müjde gibi sunuyorlar. Bunların derdi kendi koltuklarını korumak. Biz greve çıksaydık hükümet rahatsız olacaktı. Kültür ve Turizm Bakanlığındaki toplu iş sözleşmesinin uygulanmasını istedik. Bize 3 bin 680 lira maaş dayatıyorlar, bunu kabul etmiyoruz, bu maaşa hayatımızı devam ettirebilmemiz imkansız. Bu rakamları özel kurumlar veriyor artık. Bizim adımıza bize danışmadan bu kararı alanlar, greve gitmeyelim diye ellerinden geleni yaptılar, özetlemek gerekirse satışın yeni adı özel hakem heyeti” diye konuştu.

‘ÖZEL HAKEME GİTMEK, GREVİ KIRMAYA YÖNELİKTİR’

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda “Toplu çıkar uyuşmazlıklarında taraflar özel hakeme başvurma hususunda yazılı olarak anlaşma yaparlarsa, bundan sonra ara buluculuk, grev ve lokavt, kanuni hakemlik hükümleri uygulanmaz. Toplu çıkar uyuşmazlıklarında özel hakem kararları toplu iş sözleşmesi hükmündedir” ifadeleri yer alıyor.

Özel hakemin sıklıkla başvurulan bir yöntem olmadığını belirten Avukat Ahmet Ergin, “İki türlü özel hakem oluyor. Toplu iş sözleşmesinde bir hüküm bulunması şartıyla, gerekirse başvuru yapılabilir. Mesela MESS sözleşmelerinde özel hakem maddesi vardır. Örneğin işe giriş ücretiyle ilgili bir sorun, yorum sıkıntısı doğuruyor veya başka maddelerle ilgili taraflar da ‘Mahkeme yerine özel hakeme gidelim, daha çabuk çözülsün’ diyor. Yöntemlerden biri bu. Bir de şu an Öz Büro-İş’in yaptığı gibi toplu iş sözleşmeleri devam ederken gidilen yöntem var. Bu çok rastlanan bir şey değil. Burada hangi aşamada giderse gitsin iki taraf anlaşarak özel hakeme gidebiliyor, Yüksek Hakem Kurulunu özel hakem olarak da seçebiliyor. Ama özel hakeme gittiğinde grev hakkı ya da ara bulucu aşaması varsa kullanılamıyor. Özel hakemin vereceği karar burada kesin karar oluyor. Tamamen her şeyi özel hakeme devretmiş oluyorsunuz” dedi.

‘TİS YETKİSİNİ DEVRETMEK DEMEK’

Ergin grev oylamasından sonra özel hakeme gidilmesini ise şu şekilde yorumladı: “Tamamen grevi kırmaya, grevi yaptırmamaya yönelik bir adımdır. Devlet Tiyatrolarında grev oylaması yapılmış yüzde 96 greve evet demiş, greve hayır kararı çıksa zaten sendika Yüksek Hakem Kuruluna götürecekti, evet kararı çıkınca bu sefer özel hakeme gitmişler. Grev aşamasındaki TİS’i özel hakeme götürmek, sendikanın temel işlevlerinden birisini TİS yetkisini devretmek, ‘Ben sendika değilim, sadece aidat alırım’ demektir.”