Üzüm üreticileri: Taban fiyat yok, fiyatı fabrikatörler belirliyor

Özlem ÇAMGİL
Aliye CEYLAN
İzmir

Pandemiyle birlikte derinleşen ekonomik kriz çiftçiyi vurdu. İzmir Menemen’e bağlı Belen köyünde yıllardır borçla üretim yapan üretici köylüler mağdur olduklarını dile getirdi. Pandemi ile birleşen ekonomik krizde borcu artan çiftçi “El birliğiyle çiftçiyi bitirdirler” dedi.

Yıllardır bağcılık yaparak geçinmeye çalışan 68 yaşındaki Çiftçi Mustafa Sarı, üreticinin zarar ettiğini belirterek, “Eskiden ayda 800 TL ile geçimimizi sağlardık. Şimdi mümkün değil. Önceden köyde hayvancılık yapan vardı. Şimdi yapmaya kalksan yemler çok pahalı. Süt satmak istesek üreticinin elinden bedavaya alınıyor ama tüketiciye öyle gitmiyor, aracı kazanıyor çünkü. Domatesin kilosunu 1 TL’ye satıyor üretici, pazarda 5 TL” dedi.

Devletten herhangi bir destek görmediklerini üstüne her şeye zam yapıldığını ifade eden Sarı, “Başka ülkelerde mazot ucuz, gübre ucuz. Bizde öyle değil. Yabancı ülkelerde samanı hayvanın altına atıyorlar. Bizim burada yediriyorsun. Çünkü yem pahalı.  Sondaj suyum vardı, iki gün parasını geciktirdim diye suyu kesmişler. Suyun dönümünü 100 TL yaptılar. Devletin senden alacağı varsa bırakmaz ama sana vereceği varsa vermez” dedi.

ÇİFTÇİDEN ZİRAAT ODALARINA ÇAĞRI

Ziraat odaları yöneticilerinin ve borsa başkanlarının köylüyü dinlemesi gerektiğini söyleyen Sarı şunları dile getirdi: “Devir zenginin devri. Çiftçinin arkasında durmazlar, dinlemezler ama patronu dinlemeye giderler. Ziraat odasının bize öncülük etmesi lazım. Bizim hakkımızı onların koruması lazım. 20 sene evvel üzümün taban fiyatı açıklanıyordu. Şimdi açıklanmıyor, piyasa serbest. Borsanın başkanının fabrikası var. Üzümün fiyatını yükseltmez onlar. Çünkü kendisi düşük üzüm alım fiyatı için yüksek tutmaz. Çiftçi vergisini hiç kaçırmaz. İlaç alır vergisini peşin öder ama zengin her zaman kaçırır. Yasalar kurallar bir tek bize var. Bazı fabrikalarda bir tane gaz filtresi yok. Ama bizim arabalara egzoz pulu istiyorlar. Bir egzoz pulu 100 TL.”

"ZENGİNİN BORCUNU SİLİYORLAR, BİZİM BORCUMUZU SİLMEZLER"

Hem hayvancılık hem çiftçilik yapan bir diğer köylü Halil Öğüt, hükümetin çiftçiyi bitirdiğini söyleyerek üretim ve bakım için gerekli olan her şeyin pahalı olduğunu ifade etti. Ziraat Bankasının hiç desteğini görmediğini söyleyen Öğüt, “Zenginin borcunu affedip siliyorlar. Ezilen hep çiftçidir, bizim borcumuzu silmezler. Biz o seviyeye gelemeyiz. Bu kanun nizam alt tabakaya uygulanıyor. Çiftçinin arkası yok, yalnızız. Şu hükümet 20 yıldır ne verdi bize? Bu zamana kadar oy vermedim yine vermem. Uyanan uyandı artık. Hiçbir çiftçinin hayvancının bunlara oy vermemesi lazım” dedi.

ÇİFTÇİ: 700 LİRA DESTEK VERDİLER

ÇKS’den çiftçiye gelir desteği olarak sadece 700 TL aldığını ama masrafının ayda 3 bini bulduğunu söyleyen Halil Öğüt şunları dile getirdi: “30 dönümü geçen tarlam var. Aldığım gübrenin bir çuvalı 200 TL. Bir dönüme bir çuval atılıyor zaten düşünün. 700 TL neye yetsin. Her sene aldığım yaprak gübresi var. 300 TL’ydi fiyatı şimdi oldu 400 TL. Alman gübresi bunlar. Avro yükseldikçe fiyatları artıyor. Ben emek çekmişim o kadar düşün. Sudan para alınmaması lazım. Mesela köylüler Ödemiş tarafında patates yapıyor adam üretmiş çıkartmış mahsulünü neden dışarıdan alıyorlar? Niye üreticinin arkasında durmuyorlar. Samanı bile ithal getiriyorlar. Konya ovası mesela Türkiye’yi besliyor. Hayvancılıkta mesela ineğe verilen en ucuz yem 165 TL’ den başlıyor. Yemin içine kepek karıştırıyoruz. Hayvana hiçbir vitamini olmayan kepeğin 30 kiloluk çuvalı 75 TL. Üretici çıksın bakalım işin içinden. Ben tartı (süt katığı) işi yapıyorum. Onu yapmasam hayvancılığı bırakırım yapamam. Köküne kadar zarar. Çiftçiye mazotu 7.5’e veriyorlar, kendi gemilerine farzı misal 2, 3. Mazot, gübre desteğini çoğaltmaları lazım. Ziraat odasının gelip bizi dinlemesi lazım. Bizlerin bir araya gelmesi lazım.”