Libya bildirgesindeki "Yabancı güçler Libya'dan çekilmeli" kararına Türkiye'den şerh
İkinci Berlin Konferansı'nın sonuç bildirgesinde, “Tüm yabancı güçler ve paralı askerler gecikmeksizin Libya'dan çekilmelidir” denildi. Türkiye maddeye şerh koyan ülke oldu.
Fotoğraf: Florian Gaertner/photothek.de/Pool
Almanya’nın başkenti Berlin’de düzenlenen Libya Konferansının sonuç bildirgesinde “Tüm yabancı güçler ve paralı askerler gecikmeksizin Libya’dan çekilmelidir” denildi. Libya’da askeri güç ve Suriye’den taşıdığı milisler bulunan AKP yönetimi ise bu maddeye şerh koydu. Öte yandan Reuters haber ajansı ülkede karşıt güçleri destekleyen Rusya ve Türkiye yönetimlerinin, ilk etapta 300 paralı askeri geri çekme konusunda ön anlaşmaya vardığını ileri sürdü. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko MAas da çekilmenin “adım adım” olacağını söyledi.
BERLİN’DE İKİNCİ KONFERANS
2011’de Muammer Kaddafi’nin öldürülmesiyle sonuçlanan NATO müdahalesiyle iç savaşa sürüklenen Libya, bölgesel ve uluslararası güçlerin hak iddia ettiği bir ülke haline gelmişti.
Son olarak savaşan tarafların ortak bir geçici hükümette anlaşmaya vardığı ülkede hâlâ birçok siyasi sorun aşılamamış durumda. 24 Aralık’ta seçim yapılması kararı alınan ülkedeki son durum için Berlin’de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın daveti üzerine çarşamba günü gerçekleşen ikinci konferansa, Libya’dan Başbakan Abdulhamid Dibeybe ve Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’un yanı sıra Türkiye, ABD, Rusya, İsviçre, Tunus, Fransa, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, İngiltere, Hollanda, Cezayir, Çin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Avrupa Birliği, Afrika Birliği ve Arap Birliğinden dışişleri bakanları ve üst düzey temsilciler katıldı.
Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun temsil ettiği konferansın ana gündem maddelerini, 24 Aralık’ta yapılmasına karar verilen başkanlık ve parlamento seçimleri ile ülkedeki yabancı güçler ve paralı askerlerin ayrılması konuları oluşturdu.
Müzakereler sonucu mart ayında atanan Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, Berlin toplantısına hitaben yaptığı konuşmada, Libya parlamentosuna 24 Aralık için alınan seçim kararının hayata geçirilebilmesi için gerekli seçim kanununu ve hükümet bütçesini onaylama çağrısı yaptı. Dibeybe “Maalesef yasama organlarından gerekli ciddiyeti henüz göremedik” dedi.
YABANCI GÜÇLER KONUSUNDA ÇAĞRI
Libya’daki “Çatışmaların altında yatan nedenlerin ele alınması ve çözmek için daha fazlasının yapılmasının gerektiği” ifadesi kullanılan sonuç bildirgesinde, “Tüm yabancı güçler ve paralı askerler gecikmeksizin Libya’dan çekilmelidir” maddesi de yer aldı. Ancak maddeye Türkiye’nin şerh koyduğu belirtildi.
Libya Dışişleri Bakanı el-Menguş’un konferans sonrası yaptığı açıklamada da, Berlin’de yabancı savaşçıların ülkeden çıkarılması konulu görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini, ancak sonuç bildirgesinde bu konuda somut yeni önlemler belirtilmediğine dikkat çekildi. El-Menguş, “Umarız önümüzdeki günlerde her iki taraftaki paralı askerler geri çekilecektir” dedi.
REUTERS: TÜRKİYE VE RUSYA 300 SURİYELİ MİLİSİ ÇEKECEK
Reuters’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığından üst düzey bir yetkili, Libya’da karşıt tarafları destekleyen Türkiye ve Rusya’nın, çatışmanın her iki tarafından 300 Suriyeli paralı askeri çekme hedefine için bir ön anlaşmaya vardığını söyledi.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da, Rusya ile Türkiye arasında yabancı milislerin “adım adım” geri çekilmesi konusunda bir anlayış olduğuna inandığını söyleyerek, “Bu, herkesin bir gecede paralı askerlerini geri alacağı anlamına gelmez” ifadesini kullandı.
NE OLMUŞTU?
Libya’da BM’nin meşru kabul ettiği ve Erdoğan yönetiminin desteklediği Trablus’taki Mutabakat Hükümeti ve Tobruk’ta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Rusya ve Mısır’ın desteklediği General Halife Hafter’in askeri güçleriyle ittifak halindeki Tobruk Yönetimi olmak üzere iki ayrı yönetim buluyordu.
Hafter güçlerinin Trablus’a yönelik 14 aylık saldırısının geçen yaz başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Libya’da “siyasi çözüm”e dair hareketler hızlandı. Geçtiğimiz ekim ayında varılan ateşkesin ardından kasım ayında BM’nin öncülüğünde başlayan müzakerelerin sonucunda geçici bir hükümet kurulması ve seçimler için tarih belirlenmesi konusunda anlaşıldı. Mart ayında Abdülhamid Dibeybe geçici başbakan olarak atandı. Tüm yabancı güçlerin ise ocak 2021’e kadar ülkeden ayrılması talep edildi ancak bu gerçekleşmedi. NATO zirvesi öncesi bakanlar ve cumhurbaşkanlığı danışmanlarının da içinde bulunduğu Türkiye heyetinin Libya’ya giderek “Buradayız” mesajı vermesi de dikkat çekti. Ancak yabancı güç ve milislerin ülkeyi terk etmesi konusu hâlâ temel bir gündem olarak ele alınıyor.
Öte yandan Trablus saldırısı başarısız olmasına rağmen Genel Hafter hâlâ ülke içinde önemli bir gücü elinde barındırıyor. Hafter, geçen hafta ordusunu güneyde konuşlandırarak Cezayir sınırının kapatıldığını ilan etti. Hafter’in askeri güçlerine Rusya’nın Wagner şirketi aracılığıyla getirilen paralı askerlerin yanı sıra Sudan ve Çad’dan da milisler bulunuyor. (DIŞ HABERLER)
