Şair Altun Çiçek: Avaz beni ve şiirlerimi anlatan en iyi kelime

Gökhan ARSLAN

Şair Altun Çiçek’in ilk şiir kitabı “Avaz” okuruyla buluştu. Kitapta kadın olarak bastırdığı birçok duyguyu dile getirdiğini söyleyen Çiçek “Söyleyemediğim onca cümle içimde birikip bir avazda yankılanıyor. Bu yüzden “Avaz” beni ve şiirlerimi anlatan en iyi kelime.” diyor.

İlk kitabın Avaz yakın bir zamanda yayımlandı. Bu kitabın uzun yıllara yayılan bir emek sonucunda ete kemiğe büründüğünü ve çok badireler atlattığını yakından biliyorum. Bize Avaz’ın oluşma sürecinden bahseder misin?

Avaz kişisel anlamda çok zor geçirdiğim bir dönemin eseri. Oluşum aşaması zorlu olduğu kadar büyüten, iyileştiren bir süreçti. Dönüp geriye baktığımda acının ehlileştirdiği bir süreç diyebilirim özetle.

Bana göre Avaz’ın en göze batan özelliği, barındırdığı şiirlerin çok cesur oluşu. Ama burada politik cesaretten ziyade, bireysel bir cesaret söz konusu. Seni bu kadar cesur olmaya iten etmenler nelerdir?

Avaz’da bastırdığım birçok duygu var. Özellikle kadın oluşumun bastırılmışlığı var. Aslında yazarken bu kadar cesur olabileceğimi ben de tahmin etmemiştim. Her şey bir anda oldu. Bir selin önüne kapılmış gibi sürüklendi duygularım. Yazarken hesaplaştığım ve farkına vardığım birçok şey oldu. Psikolojide “baca temizliği” diye tabir edilen teknik, şiir yazdığım an gerçekleşiyor. Bu da beni daha cesur yapıyor.

Avaz’da alışılmamış bir şey var. O da bir özne olarak algıyı kırıp tersine çevirmen. Bu şiirlerin altında imzan olmasa, şiirlerin bir erkek tarafından yazıldıklarını rahatlıkla söyleyebilirim. Neden böyle bir yolu tercih ettin?

Anadolu kültüründe “Kadın Ağzı ve Erkek Ağzı” türküler vardır. Bazı türküler bu tavırla yazılıp söylenir. Beni her zaman çok etkilemiştir. Avaz’da bastırılmış kadınlığım beni “Erkek Ağzı’yla” yazmaya itti. Açıkçası kendimi daha özgür hissettim. Bir kadın ne hissederi çok iyi bildiğim için şiirlerimde bunu daha açık ifade edebildim.

Son dönemde şair kadınların edebiyatımızda büyük bir ağırlığı var. Bunu hem onların çıkardıkları kitaplardan hem de aldıkları ödüllerden anlayabiliyoruz. Şair kadınların bu kadar ön plana çıkmasını neye bağlıyorsun? Ve bu şairlerin içinde takip ettiğin isimleri öğrenebilir miyim?

Kadınlar birçok alanda başkaldırıya geçtiler. Ataerkil toplumlarda susturulan kadınlar buna karşı çıkmaya ve hep birlikte seslerini yükseltmeye başladılar. Edebiyat alanında da gölgede kaldık uzun yıllar. Sanki şair olmak daha çok erkek işiymiş gibi bir algı vardı. Bu da kadınların şair olmalarından önce farklı öncelikli vasıflara sahip olmak zorunda bırakılmalarıydı. Kendimden örnek verecek olursam şairliğimden önce anneliğim ön planda oldu. Anne olmak ya da kadın olmak şair olmayı gölgeleyecek bir etken olmamalı. Evet anneyim, kadınım ve şairim de. Belki annelikteki gücüm de bu yanımdan geliyor. Birçok kadın şairi takip ediyorum. Onların başarılarını kendi başarımmış gibi önemseyip mutlu oluyorum. Betül Dünder, Bejan Matur, Banu Başeren, Ayfer Karakaş, Hatice Kübra Ökten aklıma gelen ilk isimler. Ayrıca İşret Kuşağı’nın çok sayıda kadın yazar ve şaire yer vermesi takdir ettiğim bir duruş.

Avaz’ın gözüme çarpan belli başlı referansları var. Ahmed Arif ve Ozan Emekçi gibi halk şiirine yakın isimlerden beslendiğin kadar, Cemal Süreya ve İlhan Berk gibi İkinci Yeni şairlerinden, Selim Temo ve Betül Dünder gibi günümüz şairlerinden de beslenmişsin. Sen kendi şiirini daha çok kimlere yakın görüyorsun?

Kendi şiirimi şunlara yakın görüyorum dersem yanlış olur. Kitapta referans aldığım her şairin şiirlerime yansıması var elbette. Halk şiiri ve halk müziğinin hayatımda çok büyük bir yeri var. Bu kültürün içinde büyüdüğüm için şiirimi besleyen yanları çok fazla. Özellikle şiirlerimdeki özlem ve kavuşamamayı dinlediğim türküler şekillendiriyor. Ozan Emekçi’nin Feryad ü İsyan kitabı benim için çok özeldir. Şiirlerindeki aşk tasviri etnik bir yapıya sahiptir ve bu da beni fazlasıyla etkiliyor.

Son sorum da kitabın adıyla ilgili. Avaz’da görmüş olduğum cesaret, ister istemez şiirlerin yükse sesle bağırdığını, yer yer çığlık attıklarını düşündürdü bana. Bu ismi tercih etme sebebin nedir?

Bende şiir hep avaz şeklinde çıkıyor. Söyleyemediğim onca cümle içimde birikip bir avazda yankılanıyor. Şiirlerime hep bir ezgi eşlik ettiği için Altun Çiçek şiirleri dendiğinde avazı çağrıştırması tam da istediğim şeydi. Bu yüzden “Avaz” beni ve şiirlerimi anlatan en iyi kelime.