Direnişteki AdkoTurk işçileri: Patronlar birleşti, işçiler de birleşmeli

Tuncay SAĞIROĞLU
Çerkezköy

Türk-İş’e bağlı Tek Gıda-İş’e üye oldukları için işten atılan AdkoTurk işçilerinin direnişi 75. gününde devam ediyor. Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi patronları direnişe karşı ortak tutum alıyor. Organize Sanayi Bölgesi’nde direnişe destek veren bir işçi işçi işten atılırken işçiler, “Patronlar birleşti biz de birleşmeliyiz” çağrısı yaptı. Performans uygulaması ve çalışma koşulları başta kadın işçiler olmak üzere bütün işçileri canından bezdiriyor.

2010 yılından beri Çerkezköy OSB’de faaliyet sürdüren Suriye ve Endonezya sermayeli Nodul makarna üreticisi AdkoTurk fabrikasında Tek Gıda-İş 2017 yılında örgütlenme çalışmasına başladı. Sendikanın çoğunluk tespitine patronların itiraz sonucu uzun süren hukuk süreci başladı. Bu süre içinde patronların baskısı ile işçilerin çoğu sendikadan istifa ettirildi. Mart ayında Tek Gıda-İş’in yetkisi kesinleşince işçiler tekrar üye olmaya başladı. Sendikanın yetkisini tanımayan AtkoTurk patronları hiçbir görüşmeye gelmediği gibi işçilerin tekrar sendikadan istifa etmeleri için baskı yapmaya başladı. İstifa etmeyen işçilerden 15’i tazminatsız olarak (Kod 29) işten atıldı. İşten atılan işçiler 71 gündür fabrika önünde işe geri dönmek ve sendika haklarının tanınması için direniyor.

PRİM ALMAK İÇİN DEVEYE HENDEK ATLATMAK LAZIM

560 işçinin çalıştığı fabrika üç vardiya çalışıyor. İşçiler asgari ücretin üstüne yılda 4 ikramiye alıyor. Prim, performansa göre artıyor ve üst limiti 300 lira. İşçiler üst limitte prim almak için sürekli çalışmak, izin, rapor almamak ve her denileni yapmak zorunda. İkramiye ayında ise prim verilmiyor. Makine arıza yapıp fire çıkarsa bile performans düşüyor diyen Sevcan Dervişoğlu, “1’den 4’e kadar puanlama var. 1 puan 200 gibi 4 puan 300 lira kadar ediyor. Ama puanlamayı postabaşları keyfe göre yapıyor. Ustabaşlarına biraz itiraz etsen puanın düşüyor. Üç gün rapor aldın mı 2 ay prim alamıyorsun. Prim almak için özellikle kadın işçiler canından beziyor” diyor.

Makinelerin her hafta temizlendiğini kaydeden Aynur isimli işçi ise, “Bu temizlik kimyasallar ve su ile yapılıyor. Biz kadınlar için çok zor. Ayağımızda çizmeler başımızda özel giysiler ile yapıyoruz. Birçok arkadaş için çok zor bir iş” ifadelerini kullanıyor.

PATRON HİÇBİR SÖZÜNÜ TUTMADI

“Burada çalışanların çoğu kadın. Kreş istedik veya bir kreşle anlaşıp kreş parası istedik. Bizler temizlik yapan işçiler ek bir ücret istedik, fazla mesaiye kalınca kasap çeki verilirdi, kaldırıldı. İşçilere ürün verilirdi pandemide kaldırıldı” diyen Sevcan Dervişoğlu “Biz bunları yeniden istedik. Bize hep bakacağız sözü verdiler. Ama hiçbirini yerine getirmediler. Biz de sendikada birleşme kararı aldık” diyor.

PATRONLARIN HEPSİ İŞÇİNİN KARŞISINDA

Fabrika önüne çadır kuran işçiler her gün vardiya giriş ve çıkışlarında işçilere seslenerek sendikaya üye olma çağrısı yapıyor. Direnişin çevre fabrikalarda yankı uyandırdığını belirten direnişçi işçilerden Sevcan Dervişoğlu şunları söylüyor: “Hemen bizim fabrikanın yanında bulunan Vem İlaç fabrikasının patronu bizim işçileri de uyarıyorlar diye sürekli şikayette bulunuyor. Karşımızda ki Botaş Nehir fabrikasından bir işçi yakmak için palet getirdi. Bunu fark eden patron o işçiyi işten attı. Bu da gösteriyor ki organizenin patronları işçilere karşı birleşiyorlar, ama o kadar da korkuyorlar.”

ŞİRKET BÜYÜDÜ, İŞÇİ GERİYE GİTTİ

İşçiler AtkoTurk’un 2017 yılında tek makinede ve 20 işçi ile başladığını, 1 sene sonra ise 2 makine ile devam ederken şimdi 10 hat ve yeni 2 hat daha geleceğini belirtiyorlar. Hem ürün çeşidi artarken kendi kullandığı bardakları dahi kendinin ürettiğini söylüyorlar: “Şu an fabrika günde 180 ton un işliyor. Pandemi döneminde ise fabrika nerede ise hiç durmadı. Birçok işçi koronavirüse yakalandı. Karantinaya çıkanların yerine de çalıştık. O zamanlar 12 saat hatta 16 saat çalışan arkadaşlar oldu. Gece vardiyasından sonra gündüz 12 ye kadar çalıştığımız oldu. Sayıyı hep gizli tutuyorlardı. Hatta hastaneye teste gittiğimizde kimseye söylemeyin diye uyarıyorlardı. Ama bunun karşılığı elimizdeki bazı haklar da gitti. AtkoTurk sürekli büyürken biz olduğumuz yerde saydık.”

İŞ KAZALARI İŞÇİNİN SUÇU DEYİP KAPATILIYOR

“Yasal olarak çalıştığım makinenin hızının 70 olması gerekirken 85 ile çalıştırılıyordu. Makinenin devrini düşürsek hemen başımıza üşüşüyorlar. Sürekli daha seri çalışmamız için baskı yapılıyor” diyen başka bir işçi ise “Fabrikada sürekli kesilme, ezilme gibi iş kazaları oluyordu. Bu kazalar sonrası hep işçiyi suçlu çıkarıyorlardı. Hastaneye gidenler gizleniyordu. Çalışırken fenalaşan işçiler biraz dinlendirilip tekrar çalıştırılıyordu. Çalışırken hızlı hızlı, kaza yapınca senin hatan deyip kapatıyorlar” ifadelerini kullandı.

Çerkezköy'de Adkoturk makarna fabrikasında Kod-29’a karşı direniş sürüyor