Bunca emek boşuna cebimize 5 kuruş giremeyecek

Fırat TOPAL
Van

Sürülerini önlerine katıp Batman’dan Van’ın Gevaş ilçesine gelen Erden ailesi, aylarca verdikleri emeğin boşa gittiğini söylüyor. Yayla yasaklarından dolayı hayvanların yolda öldüğünü belirten Abbas Erden (50), maliyetlerin kendisini zorladığını anlattı. Erden, “Bunca emek boşuna cebimize 5 kuruş giremeyecek” diyor.

YASAKLARDAN DOLAYI HAYVANLAR ARAÇLARDA ÖLÜYOR

Abbas Erden (50), çocukluğundan beri hayvancılık yapıyor. 9 kişilik ailesiyle bin bir zorluklarla aylarca bir yayladan ötekine, koçer olmak bunu gerektiriyor. Erden, Artık hayvancılık yapmanın çok zor ve külfetli hale geldiğini söylüyor ve başlıyor dertlerini bir bir sıralamaya: “ Bu hayvanı yaylaya araçla getiriyoruz. Batman’dan araçları yüklüyoruz hayvanların çıkışına kadar, ot yok, su yok, hiçbir şey yok çünkü. Batman’da da baraj yapıldı birçok otlak alan su altında kaldı. Hayvanları araçlara yüklediğimizde araç içinde hayvanlar ölüyor. Direkt araçla geldiğimiz yaylada ot yetişmemiş oluyor. Oysa sırasıyla yaylalardan geçebilsek vardığımız yaylalardaki otlar yeşermiş oluyor, hayvan aç kalmıyor. Yasak yokken yolu takip edip yavaş yavaş geliyorduk. Ama şimdi herkes araçlara yüklüyor hayvanları, bunun bir maliyeti var. Bir de hayvanlar araçlarda ölüyor” dedi.

50 YAŞIMA KADAR BU İŞİ YAPTIM, BU SENE SON

Bu yıl kuraklığın da hayatlarını fazlasıyla olumsuz etkilediğini söyleyen Erden, “Hayvancılık rezalet iş, İstanbul’da etin kilosu 80-90 TL, burada 40-42 TL hayvan çok çünkü, bir de kuraklık var, ucuzluyor hayvan. 4 ay burada kalıyoruz, daha Batman, Nusaybin, Diyarbakır’a gidiyoruz. Kuraklık bizi perişan etti. Hayvanları nereye satacağımızı bilmiyoruz, kasaplar almıyor. Saman ve arpanın kilosu 3 TL. 50 yaşıma kadar bu işi yaptım ama bu sene son. Öyle kolay değil bu iş, yüklüyoruz araca araç parası, yaylaya getiriyoruz yayla parası, yolda sürüyü sularken bazı köyler bizden para alıyor. Gittiğimiz her yaylaya para veriyoruz. Hayvana bakınca moralimiz bozuluyor. Su yok, hastalık var. 20 gündür bu yayladayım, 20 koyunum öldü. 500’den fazla koyunum vardı, şimdi 450 kaldı, 60-70 koyunum öldü yolculukta” diyor.

PERİŞAN OLMUŞUM DUYAN YOK

Erden, “Koyunun çiftini 2 bin 200 TL’ye aldım, şimdi kuzuları ile birlikte çiftini 3 bin TL’ye satamam. Bunca emek hep boşuna. Hep cepten yiyoruz şu an. Cebimize 5 kuruş girmeyecek. Destekleme veriyorlar, hayvanın çiftine 30 TL bu neyi kurtaracak. Sadece yaylayı kullanmak için köye 30 bin TL ödeme yaptım. Ne arpa ne saman desteklemesi var. Bu yıl hayvancılık yapan çok insan batacak. Bayrama kadar hepsini satıp bırakmayı düşünüyorum. Yayla verimli olsaydı hayvan hastalanmaz. Kuzularımı sattım tanesi 750 TL’ye zaten kuzu başına 750 TL masrafım oldu. Özalp bölgesinde yüz binlerce koyun vardı, şu an 5 bin hayvan yok. Herkes elindeki hayvanı satıp kurtulmaya çalışıyor. 9 kişi bu hayvanlara bakıyoruz, 10 aydır yaptığımız masraf var. Bir de üstüne bu kadar zorluk emek boşuna gitti. 10 aydır doğru düzgün yemek yemeye fırsatımız olmadı. Destek de istemiyoruz artık, stokçulardan kurtulamıyoruz. Perişan olmuşuz duyan yok” diyor.

STOKÇULAR YÜZÜNDEN 3 TL’LİK KÜPE 30 TL

Bu yıl saman ve arpa fiyatlarındaki artıştan yakınan Erden, ülkenin tarım ve hayvancılık politikalarının yetersiz ve denetimsiz olduğunu söylüyor. Erden, “Geçen yıl saman aldım, tonu 1300 TL’ye, şimdi 3 bin TL. Arpa 1600’den şimdi 3 bin TL’ye çıktı. Samana, arpaya bu parayı versen koyunun en az 500 TL masrafı oluyor. Bir de küpe şebekeleri var, İl Tarım Müdürlüğünün verdiği küpenin tanesi 3 TL, İl Tarım Müdürlüğü’e giderken binlerce hayvanı olduğunu söylüyor. Ona göre küpe alıyor 3 TL’den. Küpe kalmayınca tanesini bize 30 TL’den satıyorlar. Senin hakkın olan küpeyi alıyor. İl Tarım gelip sürüleri küpelemiyor çünkü. Biz kendimizi gidip küpeliyoruz diyorlar ama hayatta gelmezler buralara, yalan söylüyorlar. Şu an sattığım kuzuların küpelenmesi için aracıları aramış, küpenin çiftine 50 TL vereceğini söylemesine rağmen, kimse gelmiyor. Hayvanı olmayan adamın adına binlerce kayıtlı hayvan var. Denetleme yok, tarım ve hayvancılık desteklenmeli” diyor.

GECE GÜNDÜZ ÇALIŞIYORUZ, SONUÇ KORKUNÇ

Abbas Erden’in oğlu Adem (17) ise hayvanlarının bu yıl ki kötü gidişatından dolayı okuluna ara veriyor, iki kız kardeşiyle birlikte ailesine yardım etmek için fakat buna rağmen durumun giderek daha da kötüleştiğini söylüyor. Adem Erden, “500 koyunu otlatıyorum, yarısı aç yarısı hasta. Ot olmayınca hayvan hastalanıyor. Su dahi yok denecek kadar az. Okulu bıraktım, seneye devam edeceğim. Uzaktan eğitimle devam ederim diye düşündüm. Telefon yok, tablet yok. Para olmayınca zor. İlk defa geldim, yol boyunca alışkın olmadığım ayaklarım yara oldu. Yolda ölen oldu, kaybolan oldu. Kuzuların yarısı öldü. Onca eziyet çektik, değmedi. Bu işin sonunda kazansak sorun değil ama emeğimiz boşuna gitti. Hepimiz birlikte gece gündüz çalışıyoruz, sonuç korkunç” diyor.