Ücretlerini alamayan işçiler Kazakistan’da mahsur kaldı

Ramis SAĞLAM
İzmir

Kazakistan’ın Aktau şehrinde Sembol İnşaat’ın alt yüklenici firması BBR Yapı taşeron şirketinde çalışan işçiler, işlerine son verilmesine rağmen ücretlerini alamadıkları için 25 gündür şantiyede mahsur kaldı.

Türkiye’nin çeşitli yerlerinden 2021 nisan ayında Sembol İnşaat tarafından yürütülen inşaat projesinde çalıştırılmak üzere yüzlerce işçi hangi haklar ve şartlar altında çalıştırılacaklarını bilmeden Kazakistan Aktau kentine götürüldü.

İşçiler Aktau’da işe başlamalarıyla, çalıştıkları firmanın BBR Yapı adlı taşeron firma olduğunu öğrendi. Aktau’da faaliyet gösteren BBR Yapı’yla ilgili birçok iddia arasında işçilerin iş sözleşmesi olmadan, sigortasız çalıştırıldıkları da yer alıyor.

“İŞÇİLERİN ÜCRETLERİ ÖDENMİYOR”

Avukat Gülcan Sezer, şartları kabul etmeyip, Türkiye’ye dönmek istediklerini belirten işçilere “Sizlere masraf yapıldı, 1 ay çalışmak zorundasınız” denildiğini belirterek, “İşçiler, kabul edilemeyecek şartlarda çalışmak zorunda ve çaresiz bırakılmışlardır. İşçilerden haksız yere para kesintisi yapılmış ve buna ilişkin bilgi verilmemiştir” dedi.

Sezer, işçilerin bir kısmının hâlâ çalıştırıldığını ve aylardır ücretleri ödenmemiş yüzlerce işçinin ise çeşitli bahaneler öne sürülerek Aktau’daki şantiyede bekletildiğini söyledi.

“ÜCRET DE PASAPORT DA YOK”

Sezer, işçilerin 25 gündür hem maddi hem de psikolojik olarak zor zamanlar geçirdiklerini ve bir an önce duruma çözüm bulunmasını talep ettiklerini aktardı. Sezer, “Son 25 gündür işlerine son verilen işçilere, ücretlerini ne zaman alacaklarına ve Türkiye’ye ne zaman gönderileceklerine dair orada bulunan yetkililer tarafından net bir bilgi paylaşımı yapılmamıştır. Son 10 gündür de işçilerin pasaportlarına, işlem yapılması ve gönderilmeleri için el konulmuş, 28 Haziran 2021 tarihinde şirket yetkilisi tarafından bir açıklama yapılarak, 30 Haziran 2021 tarihine kadar ‘Ücretleriniz ödenecek ve gönderilecekseniz’ şeklinde vaatlerde bulunulmuştur. Ancak işçiler bugüne kadar ne ücretlerini alabilmiş ne de gönderilmek için somut adımlar atılmıştır. Sürekli belirli bir tarih verilmiş ancak belirsiz mevcut durum hâlâ devam etmektedir” diye konuştu.

“İŞÇİLER GERGİN VE TEDİRGİN”

Aktau’daki şirket yetkilileri tarafından 9 Temmuz 2021 tarihinde işçilere “14 Temmuz 2021 tarihinde ücretlerinizi ödeyeceğiz” şeklinde bir açıklama yapıldığını belirten Sezer, şirketin işçileri oyaladığını ifade etti. Sezer, “Vizesi biten 19 kişinin sınır dışı edilmek üzere Kazakistan yetkilileri tarafından yapılan işlemler esnasında, şirket avukatları işçilerden ‘Şirketle buraya geldiğinizi söylemeyin, kendi imkanlarımızla buraya geldik, şirket bize sahip çıktı’ şeklinde beyanlarda bulunmalarını isteyip, haklarını vermemek ve sorumluluk almamak için hukuka aykırı çeşitli yöntemlere başvurmakta ve çaresiz kalan ve şu an hem manevi hem de maddi anlamda büyük bir mağduriyet yaşayan, kendi imkanları ile Türkiye’ye dönmek için imkanı olmayan işçileri yalan beyanda bulunmaları için baskı kurmaktadırlar” dedi.

Sezer, Aktau’da son yaşanan olaylardan sonra işçilerin gergin ve tedirgin olduklarını ve can güvenliklerinden endişe duyduklarını belirtti. Kazakistan’daki görüştüğü işçilerin, bir an önce ücretlerini alıp memleketlerine, dönmek istediklerinin altını çizen Sezer, işçilerin hem ana şirket Sembol İnşaat’tan hem de alt yüklenici BBR’den içinde bulundukları vahim ve can sıkıcı duruma, en kısa sürede bir çözüm getirmeyi ve sözlerinde durmalarını beklediklerini söyledi.

HUKUKİ SORUMLULUK ASIL ŞİRKETİN

Yurt dışında çalıştırmak üzere işçi sıfatı ile götürülen işçilerin genellikle Türkiye İş Kurumu vasıtası ile yapıldığı biliniyor. Ancak çoğu zaman, işçilerin Türkiye bağlantılı şirketler aracılığıyla kurum kayıtları yerine getirilmeden, turist vizesi ile çalıştırmak üzere götürüldüğünü belirten Sezer, “Yurt dışındaki ülke mevzuatı ile kurulan şirket işçisi olarak çalıştırılmaktadır. Bu anlamda da iş hukukunun emredici kuralları ve yurt dışında çalışan işçinin korunması ilkesi gereği, Türkiye’den işçi gönderen şirket, yurt dışındaki şirket ile organik bağı ispatlandığında, Türk hukuku uygulanmakta ve gerek yurt dışında işçi çalıştıran şirket olarak görünen şirket gerekse de gönderen şirket, işçinin alacaklarına müştereken ve müteselsilen sorumlu olur. Bu husus asıl işveren alt işveren açısından da geçerlidir” diye konuştu.

ÜNİVERSİTE MEZUNU İŞSİZLER

Aktau’daki inşaat şantiyesinde iş bulamadıkları için çalışan üniversite mezunu işsizler de bulunuyor. Adının açıklanmasını istemeyen işçiler, Türkiye’de mezun oldukları alanlarda iş bulamadıkları için Kazakistan’a geldiklerini, çaresizlik içinde inşaat iş koşullarında çalışmak zorunda kaldıklarını söyledi. Binbir umutla gittikleri Kazakistan’da alın teriyle para kazanmayı umut eden işçiler, yaşanan olayla birlikte ikinci bir mağduriyet yaşadıklarını dile getirdi.

İşçilerin darbedildiğini de ifade eden Avukat Sezer, “İşlerine son verilen, yaşanan darp olayından sonra can güvenliği açısından dışarı çıkamayıp, koğuşlarına hapsedilen işçilerin, şu ana kadar birikmiş tüm alacak ve haklarının verilerek en yakın zamanda can güvenliğinin sağlanarak güvenli bir şekilde Türkiye’ye dönmelerinin sağlanması, aksi takdirde can güvenliklerini tehdit edebilecek herhangi bir durumda ve yasal haklarının verilmemesi gibi durumlarda tüm hukuki yollara başvuracağımızı, olayın takipçisi olacağımızı ve sorumluluğunuza gideceğimizi bildirmek isterim” dedi.