Güney Afrika’da protestolar: "Zuma serbest bırakılsa bile devam ederiz, çünkü açız"

Güney Afrika’da, yolsuzluktan yargılanarak hapse konan eski Devlet Başkanı Jacob Zuma’nın serbest bırakılması talebiyle 9 Temmuz’da başlayan protestolar, güvenlik güçleriyle çatışmalar ve yağma eylemleriyle giderek şiddetleniyor. 

Polis ve protestocular arasındaki çatışmalarda ve yağma sırasında yaşanan izdihamlarda en az 117 kişi yaşamını yitirdi. Hükümetten yapılan açıklamada 2 bin 203 kişinin gözaltına alındığı bildiridi. Açıklamada, emniyet güçlerine ek olarak 10 bin asker görevlendirildi. 

EŞİTSİZLİK VE YOKSULLUK ETKİSİ

El Cezire’den Nickolaus Bauer’in haberine göre, başlangıçta Zuma’nın mahkemeye saygısızlık nedeniyle cuma günü hapse atılmasına karşı başlayan protestolar, ülkeyi sarsan eşitsizlik ve yoksulluğun da etkisiyle yayıldı. 

Devlet Başkan Cyril Ramaphosa, eylemlerin merkezi olan iki eyalet Gauteng ve Kwazulu-Natal’da, polise yardım gerekçesiyle 2 bin 500 asker konuşlandırdı.

El Cezire’ye konuşan Siyasi Analist Mcebisi Ndletyana ise “Dünyanın en eşitsiz toplumunda geri bırakılan topluluklar sisteme öfkeliler ve saldırıyor” dedi: “Bu öfke onlarca yıldır yüzeyin altında köpürüyordu ve isyan ile huzursuzluktan çıkar sağlayanların istismar ettiği bir yoksul devrimi yaşıyor olabiliriz.”

"ZUMA ÇIKSA BİLE AÇIZ"

Protestolar sırasında binlerce işyeri yağmalandı veya yağma korkusuyla kapılarını kapattı. Ülke çapında 200 alışveriş merkezinin kapandığı belirtiliyor. 

Protestoculardan biri olan Msizi Khoza, El Cezire’ye verdiği demeçte, “İnsanlar eski Başkan Jacob Zuma’nın serbest bırakılmasını istediğimiz için dükkanlara girmeye ve çalmaya başladı” dedi: “Fakat devlet başkanı bunu yapsa bile, bu devam edecek çünkü biz de açız ve hayatta kalmak için bir şeylere ihtiyacımız var.”

İŞSİZLİK YÜZDE 32'NİN ÜZERİNDE

Güney Afrika ekonomisi, ülke hazinesi tarafından 2021’de yüzde 3,1’e kadar çıkacağı tahmin edilen gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) büyümesiyle Kovid-19'un başlangıcından bu yana bir miktar toparlanmıştı. Ancak Gini katsayısı (eşitsizlik seviyesi) 63 olan ve nüfusun yarısından fazlası yoksulluk içinde yaşayan dünyanın en eşitsiz toplumlarından biri olarak sınıflandırılan bu toplumda işsizlik yüzde 32’nin üzerine çıkmış durumda.

Güney Afrika, yalnızca geçen hafta 2 bin 500’den fazla ölümün görüldüğü üçüncü bir koronavirüs dalgasıyla mücadele ederken, ülkenin ekonomik toparlanması da yeni bir karantina nedeniyle tehlikeye girdi. 

PROTESTOLAR YAYILIYOR

Öte yandan silahlı kuvvetlerin konuşlandırılmasından sonra bile protestolar devam ediyor ve Kuzey Cape ile Mpumalanga eyaletlerine de yayılmış durumda. Ülkenin lojistik tedarik zincirlerinin hızla etkilenmesiyle, yakıt, gıda ve ilaç kıtlığının sadece birkaç gün uzakta olduğu tahmin ediliyor.

El Cezire’ya konuşan ulaştırma ve lojistik uzmanı Mike Schussler, “Afrika’nın Durban’daki en büyük limanından Güney Afrika’nın ekonomik başkenti Johannesburg’a giden ana ulaşım arteri, günde 6 bin kamyonu kapatarak kapatıldı” dedi: “Yani bu sadece bu ülkeyi etkilemekle kalmayacak, aynı zamanda Güney Afrika bölgesinin ve kıtanın geri kalanı üzerinde olumsuz bir zincirleme etkisi olacak”

Güvenlik analisti Helmoed Heitman ise, yaşananların; kısmen yoksulluk içindeki çaresiz bir nüfusun eylemleri olarak açıklansa da siyasi oportünizm tarafından da teşvik edildiği düşüncesinde: “Bunun iki yönü var: Bir gelecek umudu olmayan ve protesto ile yağmalamalarla kaybedecek çok az şeyi olan bir insan kitlesi. Diğer yanı ise eski Devlet Başkanı Jacob Zuma ile müttefikleri şiddetten ve kanun ile düzenin çöküşünden yaralanırken ülkenin geleceği üzerine siyasi bir çatışma.”

NE OLMUŞTU?

Güney Afrika’yı 2009-2018’de yöneten Jacob Zuma yükselen yolsuzluk iddiaları nedeniyle partisinden gelen yoğun baskılar sonucu 2018’de devlet başkanlığından istifa etti. 16 ayrı suçlamadan davaları devam eden Zuma, 29 Haziran’da Anayasa Mahkemesi tarafından mahkemeye itaatsizlik suçundan 15 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Zuma, mahkemenin aldığı bu karara karşı dirense de 7 Temmuz’da Nkandla kentinde güvenlik güçlerine teslim olmuştu. 79 yaşındaki eski Cumhurbaşkanı, nakledildiği Estcourt Cezaevi’nde, Kovid-19 önlemleri kapsamında 14 günlük karantinaya alınmıştı. (DIŞ HABERLER)

Güney Afrika'da 4. seviye Kovid-19 tedbirleri 14 gün süreyle uzatıldı

Güney Afrika’da genel grev: Patronlar için değil emekçiler için ekonomi