Yeldeğirmeni’de bir kafe-atölye evi: Navraz

Ekim KILIÇ
İstanbul

Kadıköy’ün Yeldeğirmeni Mahallesi İzzettin Sokak’ta yer alan ve 2019’un mayıs ayında açılan Navraz Kafe-Atölye Evi mahallelilere alternatif bir çalışma alanı deneyimi sunuyor. İki emekçi kadının çekip çevirdiği kafe aslında irili ufaklı odalarla dolu kocaman otantik bir Yeldeğirmeni apartmanı. Kadıköy’ün yoğunluğundan uzak ve sessiz bir şekilde ders çalışılabilen bir yer olarak tasarlanmış. Ayrıca isteyenlerin odalarından birini veya bahçesini kiralayarak film gösterimleri, yoga ve çeşitli profesyonel atölyeleri ve toplantılar düzenleyebildiği Navraz sunduğu imkanlarla ve özellikle öğrenci bütçesine uygunluğuyla bir mekan olarak öne çıkıyor.

İsteyenin içeceğini alıp kendi hesabını tuttuğu kafeyi işletenlerden Nuran Karaca (57) “Burası bir anne kafesi” diyerek niteliyor. Uzun süre sağlık ve tekstil sektörlerinde işçi olarak çalışmış. Kendisi dil bilimci ama öğretmen olarak çalışan kızı, Duygu İlez (34) ile beraber çalışan Karaca, kızı için “3 yıldır KPSS’yi kazandığı halde atanamadı. Haksızlık yapıldı.” diye sitem ediyor. Kafe ve atölye evinin kızının hayali olduğunu söyleyen Karaca kızının çocukluğunun çok zor geçtiğini ve bunları başka öğrencilerin yaşamaması için “Onlara bir fayda sağlayabilmek ve hayata kazandırabilmek” adına bir kafe kütüphane açtıklarını belirtti.

‘KPSS’DE SINIFSAL BİR MEVZU VAR’

Duygu İlez ise üniversite 3. sınıfta “stajyerliğinde bir öncesi” bir basamak olan etüt öğretmeni olarak yoğun bir şekilde 200 liraya çalışmaya başlamış. Eğitim sisteminin mevcut durumunu “tuhaf bir kast sistemi” olarak nitelendiren İlez, müşteri ve satıcı ilişkilerinin, mobbingin, milli eğitim ve özel sektör öğretmenleri arasında gerilimlerin olduğunu söylüyor. Kamu ve özel eğitim arasında öğrenci ile öğretmenin ilişkisinin çarpıklaştırıldığını ve karşı karşıya getirildiğini vurguluyor. Eğitim sisteminde gördüğü çarpıklıklardan, dershane patronlarının yaptıkları haksızlıklara ve ekmeği ile oynama tehditlerine varıncaya kadar birçok meseleyle mücadele ettiğini ekliyor. 2014 yılında ilk KPSS’sine girdiğini söyleyen İlez “Orada da sınıfsal bir mevzu var. KPSS’ye kim hazırlanabilir? Bir sene çalışmama lüksüne sahip olan insan ya da ailesi bunu finanse edebilecek olan. E ben öğrenciyken başlamışım. Zaten otomatikman sen atanamayacak öğretmensin. Bak atanamayan değil, atanamayacak öğretmensin” diyerek bir sınava hazırlanırken bile ne çeşit maddi engellerle uğraştığına değiniyor.

‘DEVLET HİÇ DESTEK VERMEDİ’

En nihayetinde bazı atanamamış öğretmen arkadaşlarıyla “Kolektif bir ruhla yol almaya” çalıştıkları bir kafe açıyorlar. Böylelikle mahallede serbest çalışanların, öğrencilerin ve mahalledeki mücadeleci güçlerin sıkça kullandığı bir mekan oldu. Örneğin Nuran Karaca, Mor Dayanışma ile film etkinliği düzenlediklerini, toplantılarına ev sahipliği yaptıklarını ve hepsiyle arkadaş olduklarını ifade etti. Emek Partisi Genel Başkanı Ercüment Akdeniz’in Kongolu Müzisyen Enzo Ikah’ın katılımı ile gerçekleşen Sekizinci Kıta adlı kitabı üzerine yapılan söyleşi ve imza günü de 25 Haziran’da Navraz’da gerçekleşti.

Geçtiğimiz ay pandemi önlemlerinin kaldırılmaya başlamasıyla beraber yeniden çalışmaya başlayan kafe için Karaca “Pandemi bizi çok kötü etkiledi. Devlet bize hiç destek vermedi. E tabii ki kiralar birikti. Maddi olarak bizi çok geriye attı. Bizim kafemiz daha çok sessiz ve huzur arayanların geldiği bir yer” dedi.