Kambeton’da fazlanın da fazlası, mesai dayatması

Halil İMREK
Adana

Adana’daki Kambeton’da işçilere ayda 60 saat fazla mesaiye kalmaları durumunda 250 lira, ayrıca bir ay boyunca izin almayan, rapor almayan, işe geç kalmayan işçilere de 250 lira prim verileceği duyuruldu. Geçilmek istenen bu yeni uygulamaya tepki gösteren işçiler, “Bu şartları hangi işçi yerine getirebilir? Bu şartları yerine getirmeye kalksak işyerinde çalışma dışında kalan bir zamanımız olmayacak. Serbestçe harcayacağımız, dinleneceğimiz, çoluğumuzla çocuğumuzla vakit geçireceğimiz bir zaman kalmayacak. Bizden yatağımızı alıp fabrikaya taşınmamız isteniyor” dedi.

KAZANILMIŞ HAK KALDIRILIYOR

Adana’da kurulu Kambeton AŞ, prefabrik beton/betonarme yapı köprü kirişleri, elektrik direkleri, beton parke taşları, bordür taşları üretimi yapan 42 yıllık bir işletme. Yoğun bir şekilde süren üretim işçilerin sürekli fazla mesaiye kalması ile katlanıyor. Fabrikada işçilere dini bayramlarda ve yılbaşında olmak üzere üç parça şeklinde verilen ortalama 3 bin TL ortadan kaldırılmak isteniyor. Bunun yerine zorunlu fazla mesai getiriliyor.

İşçi eğer her ay 60 saat kadar fazla mesaiye kalırsa mesai ücretinin yanı sıra 250 teşvik primi alacak. Yine işçi bir ay boyunca devamsızlık yapmazsa artı 250 TL daha prim alacak. Yani işçi sürekli fabrikada çalışırsa, hiç izin kullanmazsa, hastalanmazsa; tatil yapmazsa ve o ay boyunca fazla mesaiye kalırsa ücret ve mesai dışında 500 lira para almış olacak.

BİZ ROBOT MUYUZ?

Bu duruma tepki gösteren işçiler, zaten dini bayram ve yıl başından dolayı yılda 3 bin lira aldıklarını, bunun kaldırılıp yerine her ay zorunlu olarak 60 saat fazla mesai yapmaları durumunda ancak 3 bin lira teşvik alabileceklerini söylediler. “Hiç eve gitmeyelim, çoluğumuzu çocuğumuzu görmeyelim. Burada yatıp kalkalım. O zaman maaş ve mesai dışında prim de alabilecekmişiz. Biz insanız, bu tempoya kim dayanabilir? Biz robot muyuz? Robot bile bu tempoda çalışamaz” diyen işçiler, kendilerine dayatılanın kölelik olduğunu söylediler.

İŞ YASASINA AYKIRI

Oysa halen yürürlükte olan 4857 sayılı İş Yasası’nın 63. maddesinde haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu yer alıyor. Bir haftalık zaman dilimi içerisinde haftalık normal çalışma süresi 45 saati aşamaz. Haftada 45 saat çalışan bir işçi kesintisiz 24 saat ücretli hafta tatili hakkı elde eder. Yasaya göre günlük çalışma süresi, günde 11 saati aşmayacak şekilde haftanın çalışılan günlerine bölünerek uygulanabilir. Ara dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz. Ara dinlenmeleri günlük 7.5 saat çalışılan işyerlerinde en az yarım saat, günde 9 saat haftada 5 gün çalışılan işyerlerinde en az 1 saattir.

Ayda 60 saat fazla mesai demek yılda 720 saat fazla çalışma demek. Yine iş yasasında yıllık en fazla 270 saat fazla fazla mesai yapılabileceği belirtiliyor. Yıllık 270 saat; haftalık 5.20 saat fazla mesai süresine denk geliyor. Ancak Kambeton, işçilerin haftalık 15 saat fazla mesaiye kalmasını ön görüyor.

İŞÇİNİN KENDİNE AİT ZAMANI OLMAYACAK

İşçilerin normal fazla mesainin üç katı fazla mesai ile çalışmaları durumunda kendilerine ait bir zaman dilimi olmayacak. İşçinin dinlenme hakkı, sosyal yaşamı ortadan kalkmış olacak.

İş Yasası’nda işçi rıza gösterdiği zaman fazla mesaiye kalır. İşçinin patronla yasal sınırlar içerisinde kararlaştırdığı çalışma süresinin dışında, patrona karşı herhangi bir yükümlülüğü olmadığı da yer alıyor.

KAMBETON’dan atılan işçiler: Geleceğe bakınca gördüğümüz şey işsizlik