Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz: Salgında sert bir yükseliş yaşıyoruz
Pandemide Ağustos 5378 can kaybıyla en fazla ölümün yaşandığı 4. ay oldu. Son 6 haftadır ölümlerin arttığını belirten Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz “Salgında sert bir yükseliş yaşıyoruz" dedi.
Fotoğraf: DHA
Vural NASUHBEYOĞLU
İstanbul
Yeni varyantların ortaya çıkması ve tedbirlerin tamamen kaldırılmasıyla salgında yeni bir zirveye doğru gidiyoruz. Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2 ay öncesine göre koronavirüs vaka sayıları 3.4, test pozitifliği 2.6, can kayıpları ise 4.3 kat arttı, günlük ölümler 300’e dayandı.
Salgında gelinen son süreci Evrensel'e değerlendiren Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, salgının yükseldiğini, Ağustos’taki ölüm sayılarına bakıldığında ise bu yükselişin sert olduğuna dikkati çekti. Temmuzda Sağlık Bakanlığı verilerine göre 1600 kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatan Yavuz “Bu geçtiğimiz Eylül’den bu yana en düşük can kaybıydı. Ama Ağustos ayını 5378 can kaybıyla kapattık. Ve bu ölümlerinin yaklaşık yüzde 60’ı son 14 günde gerçekleşti. Pandemide ağustos en çok ölümün yaşandığı 4. ay oldu” dedi.
ÖLÜMLER 4 KAT ARTTI
Temmuz başındaki bütünüyle kontrolsüz açılma sonrası ve Delta varyantı etkisiyle temmuzun sonuna doğru vakaların artmaya başladığını, sonra da plato çizmeye başladığını ifade eden Yavuz “Son günlerde vakalarda da bir yükseliş var. Ama ölüm sayıları son 6 haftadır artıyor. İki ay önce 21-27 Haziran’da günde ortalama 5533 vaka, 56 ölüm vardı. Ağustosun sonunda vakalar 18 bine, ölümler ise 4 katına çıktı. Günlük ortalama 240 ölüm var şimdi” dedi.
Kovid-19 Günlük Ölüm Sayıları Grafiği
PANDEMİYE VARYANTLAR DAMGA VURDU
Artan ölümler ve yeni varyantlar tehdidiyle sonbahara girdiğimizi hatırlattığımız Yavuz, aslında dünyada pandemiye varyantların damga vurduğunu söyledi. 2020’nin sonbahar ve kış aylarında görülen varyantların hızla yayılıp etkin hale geldiğini hatırlatan Yavuz “Türkiye’de her varyantın baskın hale gelmesiyle bir dalga yaşamış olduk. Ocak’ta alfa varyantı baskın hale geldi biz mart nisanda bir yükseliş yaşadık. Şimdi aşımız yeterli olmasa da var. Ama bu kez de Delta varyantı baskın hale geldi ve biz tekrar yükseliş yaşıyoruz” dedi.Her yeni varyantın aşılarla ilgili farklı özellikler göstermeye başladığı bilgisini veren Yavuz “Kolombiya’da ortaya çıkan Mu varyantının da aşılarla ilgili sıkıntı yaşatabileceği söylenen bir varyant. Bu varyant dünya genelinde yaygınlaşırsa yeni bir aşamaya geçmiş oluruz. Ama şu an bunu söylemek için erken” ifadelerini kullandı.
7 Günlük Ortalamalar
AŞI VE ÖNLEMLER BİRLİKTE OLMALI
Pandemiye karşı tek bir stratejiyle baş edemeyeceğimize vurgu yapan Yavuz “Aşı yapıp, bireysel önlemleri bırakarak rahat edemeyiz. Genel halk sağlığı tedbirlerini terk etmemeliyiz. Bu önlemleri birlikte kullanarak devam etmemiz gerekir. Tek başına aşılama belli bir yere kadar bizi korur. Varyantların hızlı bulaşması, aşılama ve aşılamanın zamanlamasıyla ilgili konuları da hayati hale getiriyor Elbette bunu toplumun ekonomik, sosyal ihtiyaçlarını karşılayarak yapabiliriz” dedi.
Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz | Fotoğraf, kişisel arşivinden alınmıştır.
‘DELTA HER ŞEYİ DEĞİŞTİRDİ’
Delta varyantı nedeniyle kapalı ve havalandırması olmayan yerlerde uzun süre kalmanın eskisine göre daha riskli olduğunu dile getiren Yavuz “Çok daha kolay ve hızlı bulaştığı için Delta varyantıyla girdiğimiz bu sonbahar geçmiş sonbahar gibi olmayacak. Biz şu ana kadar geçtiğimiz dönem verileriyle bakıyoruz. Oysa Delta her şeyi değiştiren bir varyant olarak Türkiye’de. Geçen yaz Türkiye’de dolaşan virüsle bu yaz dolaşan virüs birbirinden farklı. Bu yüzden önlemleri de Delta varyanta göre almak lazım” uyarısını yaptı.
AŞI EŞİTSİZLİĞİNİN ETKİLERİNİ GÖRECEĞİZ
Yeni varyantların yaygınlaşmasının dünyanın da önemli sorunlarından biri olduğunu ayrıca dünyada çok ciddi bir aşı eşitsizliği olduğuna işaret eden Yavuz “Zengin ülkeler var olan aşıların yüzde 75’ini almış ve vatandaşlarını aşılamış durumda. Ama yoksul ülkelerde aşılama oranları çok düşük. Hatta Afrika’da yüzde 1-2 seviyelerinde aşılama oranları. Yeni varyant tehlikeleri dünyada yayıldıkça bu aşı eşitsizliğinin de etkilerini göreceğiz” dedi. Özellikle zengin ülkelerin pandemiyi bitirmek değil yönetebilir hale getirmek amacında olduğuna dikkati çeken Yavuz “Pandeminin bitmesi için dünyanın alması gereken daha çok yol var. Yeni varyantların ortaya çıkması işi daha zor hale getiriyor. Pandemide 20. ayı geride bıraktık ve 2. yıla doğru gidiyoruz. DSÖ de yaptığı açıklamalarda ülkelerde vaka sayılarının artışa geçtiğini belirtti. Bu da varyant yayılımıyla aşılama oranın yüksek olduğu ülkelerde bile vaka, ölümler ve hastane başvurularında artışın olması çok temkinli ve dikkatli olmak gerektiğini gösteriyor” diye konuştu.
KIRMIZI KATEGORİDEYİZ
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin salgında ülkeler için iki kriteri olduğunu belirten Yavuz “İki kritere bakıyorlar.14 günlük yüz bin kişi başına düşen vaka sayısı ve test pozitiflik oranı. Bu iki kriter üzerinden ülkeleri yeşil, sarı, kırmızı diye sınıflandırıyorlar. Bu kriterlere bakıldığında Türkiye kırmızı kategoride. Bu nedenle bazı ülkeler de Türkiye’ye yönelik önlem almaya başladılar” ifadelerini kullandı.
