Kuruyan Akşehir Gölü artık uçtan uca otomobille gezilebiliyor

Hasan DÖNMEZ
Atilla MEMİŞ

Konya ve Afyonkarahisar sınırları içinde yer alan, geçmiş yıllarda onlarca balık türüne sahipliği yapan ve çevresindeki köylerdeki insanların geçim kaynağı olan Akşehir Gölü, bilinçsiz tarımsal sulama ve iklim değişikliği sonucu tamamen kurudu. Kuruyan gölde otomobille uçtan uca gezilebiliyor, köylüler büyükbaş hayvanlarını burada otlatıyor. Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahir Nalbantçılar, "Bu gölün artık git gide bize veda eder durumda olduğunu, bize el salladığını düşünmemiz gerekiyor" dedi.

"ARABAYLA GEÇİLEBİLECEK DURUMLA KARŞI KARŞIYAYIZ"

Prof. Dr. Tahir Nalbantçılar, Akşehir Gölü'nün İç Anadolu ve Türkiye'nin en önemli su kaynaklarından biri olduğunu söyledi. Ancak daha önce 5-6 metre su seviyesi bulunan gölün ortasında çatlamış toprak örtüsünün bulunduğunu belirten Nalbantçılar, "Akşehir Gölü'nün orta noktasında bugün yaya olarak dolaşabilecek, arabayla geçilebilecek durumla karşı karşıyayız" dedi.

Akşehir Gölü'nün yaklaşık 500 kilometrekarelik bir alana sahip olduğunu anımsatan Nalbantçılar, "Ekosistem, iklim, meyvecilik, balıkçılık ve birçok hayvan ve bitki türüne destek veren su kültesiydi. Bu su kütlesi, maalesef en derin noktasında, çatlamış toprakların üzerinde dolaşır hale gelmiş ve bugün itibarıyla da yüzlerce balıkçı işsiz kalmış. Sadece gölün belirli noktalarından çıkan otları yiyen hayvanlara dair bir fotoğrafla karşı karşıyayız" dedi.

"YAĞIŞLARDAN BAŞKA BİR KAYNAK SÖZ KONUSU DEĞİL"

Akşehir Gölü'nden geçmiş yıllarda da bu derece kuruyup tekrar su seviyesinin yükseldiğini hatırlatan Nalbantçılar, "Ancak içinde bulunduğumuz iklim değişikliği, küresel ısınmanın bir izini bugün Akşehir Gölü'nde de tespit etmiş bulunmaktayız. Netice itibarıyla bu göl, yüzeysel suların desteğiyle, yağışla beslenmekte ve suyu bu çevreden alabilmekte. Başka bir kaynağı söz konusu değil" dedi.

Bu gölü sadece iklimsel değişimin etkilemediğini vurgulayan Nalbantçılar, "Sulama amaçlı yapılan göletlerin, önemli derelerin önüne kurulan setlerin, tarımsal faaliyetleri destek amacıyla yapılan bu yapılarının bu göle gelen kılcal damarları da kuruttuğu ortada. İnsanoğlunun tarımsal faaliyetinin su ihtiyacı ve suya bağlı ürün artışlarını da gözeterek civardan son derece derin kuyularla su desteği alarak bu gölün bu hale gelmesine etkisi söz konusu olmuştur" diye konuştu.

"BİZE VEDA EDER DURUMDA"

Nalbantçılar, şöyle devam etti:

"Yıllar önce yaptığımız çalışmalarda gölün etrafındaki tarlalarda derin sondajların yapıldığı tespit etmiştik. O günlerde 20 metreden alınan sular, bugün artık değişik bölgelerde 100-150 metrelerden alınıyor. Akşehir Gölü gibi göl havzaları yer altı sularının da röntgenini ortaya koymaktadır. Çünkü yer altından destek alarak bu su kültesi yüzeyde durabiliyor ve direnebiliyor. Aksi takdirde de su kültesi git gide yerin altına, zemine doğru bir yok oluşa gitmekte. Köylülerimizin ifadesine göre, mayıs ayına kadar 1-2 parmaklık su seviyesi mevcuttu. Haziran ayı başından itibaren bir başından diğer başına istediğinizden noktadan araçla gezilebilir hale geldiğini görmekteyiz. Biz mevcut su kullanım rejimimizi değiştirmediğimiz takdirde, iklim değişikliğine bağlı olarak ortaya çıkan yağış sorununu aşamayacağımıza göre, bu gölün artık bundan sonra git gide bize veda eder durumda olduğunu ve bize el salladığını şimdiden düşünmemiz gerekiyor."

KONYA GÖLÜ HATIRLATMASI

Jeolojik tarihte Konya Gölü'nde olduğu gibi Akşehir Gölü'nün bulunduğu alanda da beton binalar yükselebileceğini ifade eden Nalbantçılar, şunları dile getirdi:

"Jeolojik tarihe baktığımızda Konya'nın bulunduğu yerin Konya Gölü olarak ifade edildiğini hatırlarız. Şu an bizler Konya Gölü üzerinde evlerimizi yapıp oturmaktayız. Benzer bir fotoğrafı bugün Akşehir Gölü içinde düşünmemiz mümkün olacaktır. Yarın 'Bizim oturduğumuz binanın altında göl varmış ve insanlar balık tutup satarmış' diyeceğiz herhalde" dedi.

Gölün kurtulması için önlemler alınmasının şart olduğunu belirten Nalbantçılar, "Birincisi vahşi olarak yer altından temin ettiğimiz suyu, bugün itibarıyla sonlandırdığımız takdirde bile belki onlarca yıl sonra faydasını göreceğimiz bir durum ortaya çıkacaktır. Yüzey sularının bu denli önünün tıkandığı ortamda onları artık gölü besler hale getirmeliyiz. Buraların yağışlı rejime dönmesini temenni etmekten başka çaremiz yok görünüyor" diye konuştu. (Konya/DHA)