Sayıştay, içme suyundaki ihmali ortaya çıkardı: 13 il suların kalitesini bildirmedi

Yusuf YAVUZ

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2020 yılı faaliyetlerine ilişkin Sayıştay denetçilerinin yaptığı denetimde tespit edilen bulgular arasında, içme sularının kalite kategorilerine ilişkin zorunlu olan bildirimlerin 13 ilde hiç yapılmadığı tespitine yer verildi. Aralarında Antalya, Aydın, Diyarbakır Gaziantep ve İstanbul’un da yer aldığı 13 ilin su ve kanalizasyon idarelerinin hiç bildirim yapmadığı, 10 ilin de yalnızca bir kez bildirimde bulunduğu tespitine yer verilen Sayıştay raporunda, “İçme sularının kaliteli sunumunun sağlanabilmesi amacıyla, suların dâhil olduğu kategoriye göre uygulanacak arıtma sınıflarının belirlenebilmesi için; gerekli olan içme sularının kalite parametrelere uygun olarak ölçümlenen su bilgilerinin zamanında temininin sağlanmasında yetersiz kalındığı anlaşılmaktadır” denildi.

YÖNETMELİĞE GÖRE 5 AYDA BİR BİLDİRİM YAPILMASI GEREKİYOR

Sayıştay raporunda, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine dayanılarak hazırlanan ‘İçme Suyu Temin Edilen Suların Kalitesi ve Arıtılması Hakkında Yönetmelik’in 12. Maddesinin, büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin içme ve kullanma suyunun kalite parametrelerindeki oranların izlenebilmesi amacıyla elde edilen verilerin 6 ayda bir Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirmeleri gerektiği, ancak bazı idarelerin bildirim yapmadıkları kaydediliyor. 

BAKANLIK VE BELEDİYELER SORUMLU

İlgili yönetmelik Tarım ve Orman Bakanlığının, içme ve kullanma suyu temin edilen veya temin edilmesi planlanan suların kalite kategorilerini belirlemekle, illerde belediyelere bağlı hizmet veren su ve kanalizasyon idarelerini de su teminine yönelik arıtma ve arıtma verimini takip etmekle yükümlü kılıyor. Yönetmeliğe göre illerdeki su ve kanalizasyon idareleri içme ve kullanma sularıyla ilgili her bir izlemenin sonucunu Bakanlık Ulusal Su Bilgi Sistemine kaydetmesinin yanında yazılı olarak da altı ayda bir Bakanlığa bildirmesi gerekiyor. Bakanlık ise gelen verilere göre suların kalite kategorilerini Yönetmelik ekinde yer alan kalite parametrelerini göz önüne alarak sulara uygulanması gereken arıtma sınıflarını belirleyerek ihtiyaç duyulması halinde ilgili idareye bildirmekle yükümlü. 

13 İLDEN HİÇ VERİ YOK, 10 İLDE İSE SADECE BİR KEZ BİLDİRİM YAPILMIŞ

Halk sağlığı yönünden oldukça önemli olan içme ve kullanma suyuna ilişkin düzenlemenin getirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmediği ortaya çıktı. Sayıştay denetçileri, Antalya, Aydın, Diyarbakır, Gaziantep, İstanbul, Kayseri, Kocaeli, Malatya, Ordu, Trabzon, Hatay, Tekirdağ ve Van Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüklerinin, zorunlu olan bildirimleri yapmadıklarını, Ankara, Balıkesir, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Mardin, Mersin, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa Su ve kanalizasyon idaresi genel müdürlüklerinin ise yılda bir defa veri gönderdiklerini tespit etti. 

"İLGİLİLER İLAN EDİLMELİ YA DA İDARİ PARA CEZASI UYGULANMALI"

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2020 yılı faaliyetleriyle ilgili hazırlanan Sayıştay raporunda, “İçme sularının kaliteli sunumunun sağlanabilmesi amacıyla, suların dâhil olduğu kategoriye göre uygulanacak arıtma sınıflarının belirlenebilmesi için; gerekli olan içme sularının kalite parametrelere uygun olarak ölçümlenen su bilgilerinin zamanında temininin sağlanmasında yetersiz kalındığı anlaşılmaktadır. Yasal dayanağı olmaması nedeniyle Yönetmelik’te bu hususta herhangi bir müeyyideye de yer verilemediği anlaşılmaktadır. Bu itibarla içme sularının kalite parametrelerine uygun olarak ölçümlenen su bilgilerinin zamanında temin edilmesi için gerekli olan idari para cezası veya ilgililerin ilan edilmesi gibi sair yaptırımların yasal düzenlemelerle ihdas edilmesine ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmektedir” ifadelerine yer verildi. 

BAKANLIK İÇME SUYU GÜVENLİĞİ PLANINI DA HAZIRLAMAMIŞ

Yapılan denetimlerde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sorumluluğunda bulunan ‘İçme Suyu Güvenliği Planının Hazırlanmasına Yönelik Usul ve Esaslar’ın belirlenmemiş olduğu tespitine de yer verilen Sayıştay raporunda, “Yapılan incelemede, Bakanlık tarafından İçme Suyu Güvenliği Planının hazırlanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmediğinden ilgili idarelerce (Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleri) içme suyu güvenliği planları hazırlanamamıştır. Bu itibarla, Bakanlık tarafından içme suyu güvenliği planlarının hazırlanması ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi gerekmektedir” uyarısına yer verildi. 

KARACAÖREN BARAJI YİNE GÜNDEMDE

Sayıştay’ın raporunda da yer verilen içme ve kullanma sularıyla ilgili bulgular, Antalya için içme suyu olarak ayrılan ancak yoğun kirlilik taşıdığı gerekçesiyle kent kamuoyunda eleştiri konusu olan Karacaören Barajını bir kez daha gündeme getirdi. Isparta kent merkezi ile deri organize sanayiinin atık sularının yıllardır biyolojik arıtma yapılmadan Karacaören Barajına dökülen Isparta Çayına deşarj edilmesi tartışmaların odağından en önemli konulardan biri. 

DSİ Genel Müdürlüğü, Karacaören Barajından Antalya’ya içme ve kullanma suyu teminini sağlayacak projenin ihalesini 26 Şubat 2021 tarihinde gerçekleştirdi. Yaklaşık 700 milyon liralık projeyle ilgili ihalenin ardından ise Karacaören Barajının su toplama havzasındaki su kirliliğine yönelik ölçümlerden elde edilen sonuçların hangi nitelikte olduğuna yönelik ilgili kurumlara CİMER üzerinden yapılan bilgi edinme başvurusu yanıtsız kalmıştı. 

Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Isparta Belediyesinin halen yanıt vermediği 16 Mart 2021 tarihli bilgi edinme başvurusunda, "Karacaören Barajı'nın mevcut haliyle Türkiye'nin vitrini konumunda olan turizm kenti Antalya için içme suyu rezervi olarak kullanılmasına yönelik endişeler ilgili kurumlar tarafından henüz giderilmiş değildir. Isparta Belediyesi'nin arıtma tesisinin Karacaören Özel Hükümleri doğrultusunda çalışıp çalışmadığı, Antalya Büyükşehir Belediyesi (ASAT) tarafından baraj gölünün su toplama havzasındaki su kirliliğine yönelik ölçümlerden elde edilen sonuçların hangi nitelikte olduğu, DSİ Genel Müdürlüğü'nün 26 Şubat 2021 tarihinde gerçekleştirdiği ihalenin ne aşamada olduğu ve Karacaören İçme Suyu Projesi'ne bir alternatif düşünülüp düşünülmediği hususunda” ifadelerine yer verilmişti. 

Sayıştay raporu ortaya çıkardı: AKP’li Kayseri Büyükşehir Belediyesinde sınava dahi girmeden müfettiş oldular

Sayıştay, iktidara liyakat hatırlatması yaptı

Kişiye özel akademik kadro ilanları Sayıştay raporlarına yansıdı

HDP'li Ersoy, hangi şirketlere lisans almadan faaliyet izni verildiğini sordu