Bakanlık faydası olmayan, tarihi geçmiş "Favicovir" adlı ilaçta ısrarlı | "Kullanılması son derece sakıncalı"
Dünya Sağlık Örgütünün Kovid tedavi listesinden çıkardığı ‘Favicovir’ adlı ilacın kullanımına Türkiye’de devam ediliyor; üstelik tarihi geçmiş olanlar da dahil. TTB uyarıyor: "Kullanılması sakıncalı"
Fotoğraflar: Evrensel
Eylem NAZLIER
İstanbul
Türkiye’de Sağlık Bakanlığının Kovid-19 tedavisinde kullandığı ilaçlar gündemden düşmüyor. Salgının başında yoğun olarak Hidroksiklorokin’e yönelik itirazlar sonucu ilaç ancak 1 yıl sonra Sağlık Bakanlığı tedavi rehberinden çıkarılmıştı. Kovid-19 tedavisinde olumlu hiçbir etkisi olmadığı kanıtlanan favipiravir ilacı ise uzmanların tüm itirazlarına ve bilimsel kanıtlara rağmen hastalara verilmeye devam ediyor. Hem de tarihi geçmiş ilaçların üzerine etiketle yeni tarihler yazılarak.
‘BÜTÜN HASTALAR ŞİKAYETÇİ’ CEVABI
Elazığ’da yaşayan Ali Gündüz, tarihi geçmiş ilaç verilen yüz binlerce Kovid-19 hastasından biri. Kovid-19 testi pozitif çıktıktan sonra evine bırakılan ilaçların tarihinin geçmiş olduğunu fark eden Gündüz, “İlacı getiren sağlık görevlisine ilaçların tarihinin geçmiş olduğunu söyledim. Bunun üzerine hemşireden ‘Bütün hastalar senin gibi şikayet ediyor’ cevabını aldım” dedi. “Biz kobay mıyız neden bizim üzerimizde tarihi geçmiş ilaçları deniyorlar?” diye soran Gündüz, defalarca aramasına rağmen sağlık kuruluşlarından bir cevap alamadığını söyledi. Aradığı hiçbir yerden sonuç alamadığını dile getiren Gündüz “Yeni ilaç getireceklerini söylediler ama ondan da ses çıkmadı. Bu yaptıklarıyla aklımızla resmen dalga geçiyorlar” diye tepki gösterdi.
"DSÖ’NÜN ALGORİTMASINDA BU İLAÇ YOK"
Türk Tabipleri Birliği (TTB) 2. Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten, Sağlık Bakanlığı tarafından Kovid-19 hastalarına verilen Favicovir ilacının Dünya Sağlık Örgütünün tedavi algoritmasından çıkardığı bir ilaç olduğunu hatırlattı. Daha önce Hidroksiklorokin ilacının da hastalığın tedavisinde olumlu bir etkisi olmadığı itirazlarını hatırlatan Ökten “Dünya Sağlık Örgütü (DÖS) bu ilacı algoritmasından çıkarmasına rağmen ülkemizde uzun bir süre hastalara verildi” ifadelerini kullandı.
"BANDROLLER 2-3 KEZ DEĞİŞTİ"
Favicovir ilacının kullanım tarihinin geçtiğini ama üzerine yeni tarihli bandrol koyduklarını söyleyen Ökten, “Hatta bandroller 2-3 kez değişti. Ama iç kısımdaki o tarihi değiştiremiyorlar. Kovid-19 şikayetiyle gelen her hastaya daha test sonucu çıkmadan bu ilacı veriyorlar. Hatta test sonucu negatif veya pozitif çıkmış hiç önemli değil. Herkese veriyorlar. Bu anlamlı bir şey değil çok gereksiz. Bildiğim kadarıyla bir kutu Favicovir 10-12 dolar civarında. Ayrıca bu ilaçların kullanılması son derece sakıncalı” dedi.
"NEDEN HÂLÂ ISRAR EDİLİYOR"
“Bu ilacın tarihinin geçmesinden öte kullanılması önerilmiyor” diye konuşan Ökten, Sağlık Bakanlığı tarihi geçmiş olan ilacı neye dayanarak tarihini uzatıyor diye soran Ökten “Bakanlık bu konuda tatmin edici açıklama da yapmıyor” dedi. Türkiye’de yapılan araştırmaların da bu ilaçların hastalığı tedaviye yönelik hiçbir faydası olmadığını ortaya koyduğuna dikkati çeken Ökten “Favicovir bir süre kullanıldı ama sonradan bunun hastalığa herhangi bir faydası olmadığı anlaşılınca dünyada kullanımdan çıkarıldı. Bizde ise ilaç ısrarla kullanılmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.
"HALK SAĞLIĞI DEĞİL FİRMANIN KAZANCI DÜŞÜNÜLÜYOR"
“Bu ısrarın altında muhtemelen bir firmayla yapılan anlaşmalar var” diye konuşan Ökten, bakanlığın elinde çok fazla ilaç stoku olduğunu düşündüğünü belirterek şunları söyledi: “Test yaptırıp sonucu çıkmamış kişilere bile bu ilacı veriyorlar. Çünkü ellerindeki stoku tüketmek istiyorlar. Burada hangi firmayla anlaşma yapıldığı, ne kadar ilaç alındığı ve anlaşmanın miktarını sorgulamalıyız. Bu kadar ısrarın nedeninin altında ticari bir kaygı var gibi gözüküyor. Şu anda halkın sağlığı değil firmanın kazancı düşünülüyor.”
SAĞLIK BAKANLIĞINA SORULAR
Ökten, Sağlık Bakanlığına şu soruları yöneltti: “Sağlık Bakanlığı tarihi geçmiş ilacın üzerindeki bandrolü değiştirmekte neden bu kadar ısrarcı? Dünya Sağlık Örgütü bu ilacı algoritmasından çıkardı. Türkiye’de neden hâlâ bu ilaç hastalara veriliyor?”
FAYDASI OLMADIĞI BİLİMSEL OLARAK KANITLANDI
Sağlık Bakanlığının tüm Kovid-19 hastalarının evlerine bıraktığı favipiravir etken maddeli ilacın Türkiye’de de yapılan bilimsel araştırmalarda tedaviye yönelik bir etkisi olmadığı ortaya konuldu. Hatta bazı hastalarda kalbi yorduğu, karaciğere zarar verdiği görüldü.Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Önder Ergönül ve ekibinin 5 ay süren ve sonuçları Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları dergisinde yayımlanan meta analiz çalışması, ilacın tedavide etkisinin olmadığını kanıtladı. Araştırmanın sonuçlarını aylar önce Twitter hesabından paylaşan Prof. Dr. Ergönül “İlaç etkisiz. Bu ilacı almakla solunum desteğini azaltmıyorsunuz. Gelişmiş ülkeler 1 yıldır kullanmıyor ama biz ısrar ediyoruz” ifadelerini kullandı. Ergönül’ün Twitter sayfasında sabitlenmiş tweet olarak yer alan 4 Ağustos 2021 tarihli bir diğer paylaşımda ise 2. meta analizine yer verilerek şu ifadelere yer verildi: “Yeni yayımladığımız meta-analize göre favipiravir Kovid-19’da etkili değil. Favipiravir ölümü ve mekanik ventilasyon kullanımını azaltmıyor. Yılbaşından itibaren ifade etmiştik.” Ayrıca Japon bir şirketin ürettiği ilaç Japonya’nın Kovid-19 rehberinde yer almıyor.
BAKANLIKTAN RUTİN İŞLEM SAVUNMASI
Kamuoyunda Kovid-19 tedavisinde kullanılan ‘favipiravir’ etken maddeli ilacın son kullanma tarihinin geçtiği ve yeni etiket yapıştırılarak hastalara verildiği şikayetleri artınca Sağlık Bakanlığına bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 27.07.2021’de bakanlık sitesinde bir açıklama yayımlamıştı. Açıklamada ilacın faydası olup olmadığına ilişkin herhangi açıklama yapılmazken tarihi geçmiş ilaçlar konusunda şu ifadelere yer verilmişti: “Tarihlerin güncellenmesi rutin bir işlemdir. Yeni tarihler; kurumumuzun bilgisi ve onayı ile firmalar tarafından ilaçlara etiket yapıştırılmak suretiyle güncellenmiştir."
