03 Kasım 2021 10:04

CHP’den çalışma hayatına dair hak ihlali raporu: Borç, işsizlik, mobbing, güvencesizlik, iş cinayetleri...

CHP'nin hazırladığı "İşsizliğin Yıkıcı Etkisi- Çalışma Hayatında Hak İhlalleri Raporu", artan işsizliği, iş cinayetlerini, çocuk işçiliği, güvencesiz çalışmayı ortaya koydu.

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, "İşsizliğin Yıkıcı Etkisi- Çalışma Hayatında Hak İhlalleri Raporu"nu CHP MYK’ye sundu.

Türkiye’nin kriz boyutundaki işsizlik sorunu ile karşı karşıya kaldığı belirtilen raporda; iş cinayetleri ve çocuk işçiliği ile ilgili veriler yer aldı. Pandemide çalışma süreleri uzarken, ucuz ve güvencesiz işgücü temin etmek için iş hukuku ve ilgili yasal prosedürlerin çoğu üretim lehine esnetildi. Kapanma dönemlerinde işçiler çalışmaya devam ederken, mesai bitiş saatleri patronların inisiyatifine bırakıldı, özel izinlerle fabrikalar üretime devam etti. İSİG verilerine göre pandeminin 18. ayında Kovid-19 nedeniyle 1209 iş cinayeti yaşandı. Gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması nedeniyle 2021’in ilk 9 ayında 1674 işçi iş cinayetinde hayatını kaybetti. 2020 yılında en az 75 işçi intihar sonucu hayatını kaybetti.

TÜİK verilerine göre yüzde 70,6’sı erkek, yüzde 29,4’ü kız çocuğu olmak üzere 720 bin çocuk işçi bulunuyor. Sayıları 1,5 milyonu bulan çırak, stajyer ve meslek eğitimi gören öğrenci TÜİK verisinde yer almıyor. Türkiye’de en az 2 milyon çocuk işçi bulunduğu düşünülüyor. İSİG verilerine göre 2021’in ilk 6 ayında 19 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

"İşsizliğin Yıkıcı Etkisi- Çalışma Hayatında Hak İhlalleri Raporu"ndan öne çıkan bazı başlıklar şöyle:

İŞ KAZASI MI? İŞ CİNAYETİ Mİ?

Ağır çalışma kolunda yer alması gereken bazı işkollarının hala orta çalışma kolunda yer alması ve yine ağır iş kolundaki işlerde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmıyor olması da iş cinayetlerine zemin hazırlıyor. Gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı ile ilgili yeterli denetimlerin yapılmıyor oluşu ile birlikte bilerek ve isteyerek adeta iş kazalarına davetiye çıkarılıyor.
Koronavirüs döneminde de çeşitli kısıtlamalar ile mücadele edilmeye çalışılırken onlarca madde istisna belirlenmiş ve işçi sınıfının neredeyse tamamının işe gitmeye devam ettiği görüldü. “Çarklar dönsün” şeklinde özetlenebilecek, uluslararası rekabeti teşvik eden ve buna göre iç pazarda üretimi yoğunlaştıran salgın tedbirleri, işgücü piyasasının yeniden düzenlenmesini beraberinde getirdi.
Emek yoğun sektörlerde toplam çalışma süreleri uzarken, ucuz ve güvencesiz işgücü temin etmek için iş hukuku ve ilgili yasal prosedürlerin çoğu üretim lehine esnetildi. Kapanma dönemlerinde işçiler çalışmaya devam ederken, mesai bitiş saatleri patronların inisiyatifine bırakıldı, özel izinlerle fabrikalar üretime devam etti.

2021'İN 9 AYINDA 1674 İŞÇİ HAYATINI KAYBETTİ

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre; 2021’in ilk 9 ayında 1674 işçi hayatını kaybetti.

Ocak ayında en az 203 işçi,
Şubat ayında en az 142 işçi,
Mart ayında en az 144 işçi,
Nisan ayında en az 258 işçi,
Mayıs ayında en az 239 işçi,
Haziran ayında en az 180 işçi,
Temmuz ayında en az 155 işçi,
Ağustos ayında en az 178 işçi,
Eylül ayında en az 175 işçi iş cinayetlerine hayatını kaybetti.

KOVID-19 SONUCU İŞÇİ ÖLÜMLERİ

Covid-19 pandemisi döneminde bile işe gitmek zorunda bırakılan hiçbir önlemin alınmadığı yeterli denetimlerin yürütülmediği çalışma koşullarında çalışmak zorunda bırakılan işçilerden;

2020 yılında

Mart ayının son yirmi gününde en az 14 işçi, Nisan ayında en az 105 işçi, Mayıs ayında en az 30 işçi, Haziran ayında en az 13 işçi, Temmuz ayında en az 16 işçi, Ağustos ayında en az 57 işçi, Eylül ayında en az 52 işçi, Ekim ayında en az 53 işçi, Kasım ayında en az 162 işçi, Aralık ayında en az 242 işçi (toplam 744 işçi) Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.

2021 yılında

Ocak ayında en az 81 işçi, Şubat ayında en az 38 işçi, Mart ayında en az 36 işçi, Nisan ayında en az 136 işçi, Mayıs ayında en az 121 işçi, Haziran ayında en az 15 işçi, Temmuz ayında en az 3 işçi, Ağustos ayında en az 22 işçi ve Eylül ayının ilk on gününde en az 13 işçi (toplam 465 işçi) Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Pandeminin 18. ayında Kovid-19 nedeniyle 1209 iş cinayeti yaşandı.
İSİG raporları incelendiğinde; Covid kaynaklı ölümlerin en çok; sağlık emekçileri, öğretmenler, büro çalışanları, esnaflar, belediye işçileri, güvenlik emekçileri ve fabrika işçileri arasında olduğu görüldü.

İNTİHARLAR

Türkiye’deki işçi intiharlarının nedenlerine bakıldığında en çok öne çıkan konuların; borç, işsizlik, mobbing olduğu görüldü.

2013 yılında en az 15 işçi,
2014 yılında en az 25 işçi,
2015 yılında en az 59 işçi,
2016 yılında en az 89 işçi,
2017 yılında en az 86 işçi,
2018 yılında en az 73 işçi,
2019 yılında en az 80 işçi,
2020 yılında en az 75 işçi intihar sonucu hayatını kaybetti.

Yaş dağılımı incelendiğinde 6 işçinin 15-17, 77 işçinin 18-27, 330 işçinin 28-50, 68 işçinin 51-64 yaşları arasında, 5 işçinin ise 65 yaş üstünde olduğu görülmektedir.

ÇOCUK İŞÇİLİĞİ

Son 4 yılda 8 milyon artarak 160 milyona ulaşan çocuk işçi sayısının önlem alınmadığı takdirde hızla yükselişe geçeceği tahmin ediliyor. Türkiye’de ise çocuk işçiliği üretimi ayakta tutan bir olgu olarak varlığını sürdürüyor.

TÜİK verilerine göre yüzde 70,6’sı erkek, yüzde 29,4’ü kız çocuğu olmak üzere 720 bin çocuk işçi bulunmaktadır. Ancak bu istatistiklerde sayıları 1,5 milyonu bulan çırak, stajyer ve meslek eğitimi gören öğrencilerin bulunmadığını hatırlatmak gerekmektedir. Bütün bu sayılar birleştirildiğinde Türkiye’de en az 2 milyon çocuk işçi bulunduğu düşünülüyor.

ÇOCUK İŞÇİ CİNAYETLERİ EN ÇOK TARIM İŞKOLUNDA

Çocuk işçilik giderek daha çok ağır ve tehlikeli işlere doğru kayıyor. Türkiye’de çocuk işçilerin yüzde 30,8’i tarım, yüzde 23,7’si sanayi ve yüzde 45,5’i ise hizmet sektöründe çalışıyor.

Çocuk işçiliğin en kötü biçimleri arasında sayılan tarım işlerinde, tarım işçisi çocukların yüzde 64’ü 5-14 yaş arası çocuklardan oluşuyor. Dolayısıyla da çocuk iş cinayetleri de ağırlıklı olarak çocuk istihdamının yüksek olduğu ve kötü çalışma koşullarından dolayı tarım işkolunda yoğunlaşıyor.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre;

2014’te 54
2015’te 63
2016’da 56
2017’de 60
2018’de 67
2019’da 67
2020’de 68
2021’in ilk 6 ayında 19 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

14 yaş altında ölüm sayısı 169 iken 15-17 yaş arası ölüm sayısı 344 oldu.

Resmi rakamlarda yüzde 13 civarlarında gösterilen işsizlik oranlarının gerçekte yüzde 20-25’lere yükseldiği belirtilen raporda, açlık sınırının altında asgari ücretlerle çalışmaya zorlanan işçilerin çalışma haklarının ve sosyal haklarının da her gün ihlal edildiği vurgulandı.

Raporunda değerlendirme kısmında iktidarın sorumluluklarını yerine getirmedeki başarızlığı dile getirildi, Anayasası’nın “Çalışma hakkı ve ödevi” başlıklı 49 maddesi hatırlatıldı: "Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.” (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)