İklim zirvesinden geriye kaygı kaldı

İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılan 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) ‘hayal kırıklığı’ ile sona erdi. Anlaşmanın taslak metininde yer aldığı üzere kömür kullanımını “Aşamalı olarak sonlandırmak” taahhüdü için bir araya gelen ülkeler, kömür kullanımını “Aşamalı olarak azaltma” konusunda mutabık kaldı. Konferans sonrası açıklamalar yapan COP Başkanı Alok Sharma, “Hayal kırıklığını anlıyorum” diyerek konferans delegelerinden sürecin gelişme şeklinden dolayı özür diledi. BM Genel Sekreteri Guterres ise konferansın kapanış konuşmasında “Kırılgan gezegenimiz pamuk ipliğine bağlı. Hâlâ iklim felaketinin kapısını çalıyoruz” uyarısında bulundu.

COP26’da anlaşma metni yapılan değişikliğin ardından tüm katılımcı ülkeler tarafından imzalandı. Anlaşmanın fosil yakıtlara ilişkin bölümü “dilde anlaşmazlık” nedeniyle çıkmaza girdi. Müzakereler sonrası ifadede değişiklik yapıldı. Taslak metinde yer alan, ülkelerin “Azaltılmamış kömür enerjisi ve verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını aşamalı olarak kaldırmayı hızlandırmaları” gerektiği şeklindeki ifade, “Aşamalı olarak azaltmaları” şeklinde değiştirildi.

1,5 DERECE HAYAL OLDU

Alınan karar küresel iklim değişikliğine neden olan karbon salınımının yüksek seyretmesine neden olacak. Anlaşmaya varılan metinle küresel sıcaklık artışının 1,5 derece ile sınırlandırılması öngörülüyor. Uygulanması durumunda mevcut taahhütler ise küresel ısınmayı yalnızca 2,4 derece ile sınırlamakta. Bilim insanları ise küresel sıcaklıkların 1,5 dereceden fazla artmasından milyonlarca insanın etkileneceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Uzmanlar fosil yakıt kullanımına devam edilmesi durumunda 1,5 derece hayalinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını ifade ediyor.

ANLAŞMANIN ÖNE ÇIKAN YANLARI

Konferansta 1.5 derece hedefini ulaşılabilir kılmak adına gelecek yıl emisyon azaltma planları için yeniden bir araya gelinmesi kararı alındı. Mutabakat ile ilk kez uluslararası bir anlaşmada kömür kullanımını sınırlama taahhüdü verilmiş oldu. Mutabakata göre gelişmekte olan ülkeler için mali yardımlar da artacak.

"HAYAL KIRIKLIĞI" DEYİP İMZALADILAR

Bazı Avrupa ve ada ülkeleri; Çin ve Hindistan’ın yoğun itirazları sonucu yapılan değişiklik karşısında hayal kırıklıklarını dile getirse de metni kabul etti.

İsviçre Çevre Bakanı Simonetta Sommaruga, kömürle ilgili ifadenin değiştirilmesine ilişkin, “Kömür ve fosil yakıt sübvansiyonları konusunda anlaştığımız dilin şeffaf olmayan bir süreç sonucunda daha da yumuşatılmasından dolayı derin hayal kırıklığımızı ifade etmek isteriz” diye konuştu. Sommaruga bu durumun dünyayı 1,5 derece hedefine daha fazla yaklaştırmayacağını belirterek, “Bu, hedefe ulaşmayı zorlaştıracak” dedi.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, ise “Anlaşma ileriye doğru atılmış büyük bir. İlk kez kömür kullanımını azaltacak uluslararası bir anlaşmaya ve küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak için bir yol haritasına sahibiz. İleride COP26’ya sonun başlangıcı olarak dönüp bakacağımızı umut ediyorum. Bu amaçla da çalışmaya devam edeceğim” dedi.

Ada ülkesi Fiji delegasyonundan yapılan açıklamada da metinde yapılan değişikliğin küresel sıcaklık artışının 1,5 derece ile sınırlandırılması hedefini zora soktuğu vurgulandı.

Greenpeace Uluslararası İcra Direktörü Jennifer Morgan ise eksikliklerine rağmen anlaşmayı olumlu bulanlardan: “Kömür çağının sona erdiğine dair bir sinyal gönderildi ve bu önemli.”

COP BAŞKANI: ÜZGÜNÜM

COP Başkanı Alok Sharma, anlaşmaya varılmasının ardından yaptığı konuşmada, “Bütün delegelere bu sürecin gelişme şeklinden dolayı özür dilediğimi ve çok üzgün olduğumu söylemek istiyorum” dedi. “Derin hayal kırıklığını da anladığını” kaydeden Sharma, yine de anlaşmayı korumanın hayati önem taşıdığını savundu.

MUTABAKAT BM GENEL SEKRETERİNİ BİLE İKNA ETMEDİ

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, konferansın kapanış konuşmasında, “Kırılgan gezegenimiz pamuk ipliğine bağlı. Hâlâ iklim felaketinin kapısını çalıyoruz” dedi.

Konferansta önemli adımlar atıldığını savunan Guterres, “Ancak ne yazık ki kolektif siyasi irade bazı derin çelişkileri aşmaya yetmedi” ifadelerini kullandı. Küresel ısınmada 1.5 derece hedefini canlı tutmak için harekete geçmek gerektiğini söyleyen Genel Sekreter, fosil yakıt sübvansiyonlarının sona ermesi, kömürün aşamalı olarak kaldırılması ve gelişmekte olan ülkeleri desteklemek için 100 milyar dolarlık iklim finansmanı taahhüdünün yerine getirilmesi gerektiğini ancak konferansta bu hedeflere ulaşılamadığını söyledi.

"AZİMKAR NİYET BEYANLARINDA ANLAŞTILAR"

Zirvenin beklentileri karşılamadığını ifade eden Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, “Glasgow’da verilen sözlerin hepsi yüzde 100 gerçekleşse bile 2030’a geldiğimizde küresel ısınma 2 santigrat derecenin üstünde olacak” diyerek hedefin gerçeklikten uzak olduğunu ifade etti.

Sosyal medya hesabında paylaşım yaparak zirvenin sonuçlarını değerlendiren Türkeş, “Konferans Başkanı Glasgow’un başarısızlığını, kaçırılan büyük fırsatı ve duyulan hayal kırıklığını, açıklamasını yaparken tutmakta zorlandığı göz yaşlarıyla gösterdi” dedi. İklim Konferansına dair geçen iki ayda defalarca yazı yazdığını ve konuşmalar yaptığını ifade eden Türkeş, anlaşma sonuçlarının ne anlama geldiğini şöyle özetledi:

“Bolca süslü sözler, önemsemeler, vurgulamalı ya da destekleyici vb. paragraflar, ‘ciddi yorumlar’, içi boş sözler ya da bazı dolaylı ‘ilerlemeler’ bir yana bırakılırsa ülkeler Glasgow’da yaşamsal konular için önümüzdeki yıllarda ‘daha azimkar yükümlülükler ve hedefler’ ya da yeni ‘azimkar niyet beyanları’ belirlemek ve kabul etmek konusunda anlaştılar.” (HABER MERKEZİ)