Kimyasal atık barajı patladı, köylü kaderiyle baş başa bırakıldı

Özer AKDEMİR

Giresun'a bağlı Şebinkarahisar İlçesi Yedikardeş Köyü yakınlarındaki kurşun-çinko-bakır madeninin atık havuzunun patlaması sonrası kimyasal atıklar dereye karıştı. Köyün dere kenarındaki bahçelerini kaplayan kimyasal atıklar yakınlardaki Kılıçkaya barajına da ulaşırken köylüler şu ana kadar hiçbir yetkilinin gelmediğini, kaderleriyle baş başa kaldıklarını söylediler.

"HAVUZ PATLADI, DEPREM OLUYOR SANDIK"

Konuyla ilgili görüştüğümüz Yedikardeş köylülerinde Arif Çiftçi Nesko Madencilik tarafından köy yakınlarında yaklaşık 15 yıldır kurşun madeni üretimi yapıldığını belirterek, "15 yılda çok büyük zararını gördük bu madenin. Ürünlerimiz yetişmez oldu, ağaçlarımız hep kurudu, sularımız kirlendi" dedi. Madende yaklaşık bir aydır üretim faaliyetlerinin arttığını belirten Çiftçi, meydana elen havuz patlaması ile ilgili şunları söyledi; "Önceki gece madenin atıklarını döktüğü havuzlardan birisi patladı. Çok büyük bir gürültü geldi maden tarafından. Biz deprem oluyor sandık. Cevher zenginleştirmede kullanılan kimyasal maddelerle kirlenmiş çamurlar köyümüzün altındaki dereye, oradan da Kılıçkaya barajına aktı. Derenin etrafındaki bütün bağımız bahçemiz mahvoldu. Hep çamurla kaplandı."

KOKUDAN İNSANLAR DA ETKİLENDİ

Madenin yıllardır atıklarını dağ gibi biriktirdiğini ve atık havuzları yaptığını aktaran Çiftçi, kazanın ardından devlet görevlilerinden gelin gidenin henüz olmadığın söyledi. Çiftçi, "Şu ana kadar barajdaki balık çiftliklerinden görevliler dışında gelen giden olmadı. Tam bir çevre felaketi yaşıyoruz ancak kaderimizle baş başa bırakıldık. Daha önce de böyle bir olay olmuştu ama bu kadar büyük değildi o. Çok kötü bir koku yayıldı patlamanın ardından. İnsanlardan da etkilenenler oldu. Hayvanlarımız mevsim itibariyle ahırlarda olduğu için onlarda bir etkilenme görülmedi" diye konuştu. Konuya dair bilgi almak istediğimiz köy muhtarı Süleyman Çiftçi ise "Gerekli tüm bilgileri devletin ilgili kurumlarına ilettik" demekle yetindi.

November 20, 2021

DERNEK: TÜM UYARILARIMIZA RAĞMEN ÖNLEM ALINMADI

Konuyla ilgili önceki gün Şebinkarahisar Yedikardeş Köyü Derneği'nin sosyal medya hesabından şu açıklama yapıldı:

"Köyümüzün hemen yakınında ve doğa harikası Çağlayan Şelalesinin hemen altında bulunan Nesko Madencilik AŞ ye ait, maden işlemede kullanılan zehirli atıkların depolandığı flatasyon tesislerinde dün gece, zehirli atıkların depolandığı havuzların tamamı patlamış ve depolanan tüm zehirli atıklar, tesisin hemen altında bulunan dereye kontrolsüz bir şekilde sel oluşturarak akmıştır. Bu atıkların tamamı derenin devamında bulunan Kılıçkaya Barajımıza karışmış durumdadır. Bu konuda geçmişten bugüne kadar yöre halkı, sivil toplum kuruluşları ve tüm çevre bilincine sahip olan duyarlı insanlarımız tarafından yapılan sözlü ve yazılı uyarılar, tüm yazılı başvuruların dikkate alınmaması sonucu bu çevre felaketine sebebiyet verilmiştir. Çevre Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine riayet etmeden yapılan kontrolsüz madencilik ve kontrolsüz cevher işleme ve kontrolsüz, bilinçsiz depolama sonucu bu felaketin geleceği açıkça ortada olduğu halde görevli, yetkili ve sorumlular gereğini yapmadıkları için bölgedeki tüm flora, fauna zarar görmüş ve topraklarımız, bitki örtümüz ve sularımız zehirlenmiştir."

MADEN HAVUZLARI HAZIR BİR BOMBA GİBİYDİ

Bu duruma sebep olanlar hakkında yasal girişimlerin sonuna kadar yapılacağının belirtiliği açıklamada; "Sadece ilçemizdeki madenlerin işlenmesinden oluşan atıkların değil, Giresun’un diğer ilçelerindeki madenlerin atıklarının da taşınarak depolandığı bu tesislerin patlamaya hazır bir bomba haline geldiği açıkça ortadayken büyük bir hırsla ve vahşice yapılan bu depolamaya göz yumanlar bölgede bu felaketten etkilenen tüm canlıların vebalini taşıyacaklardır" ifadelerine yer verildi.

NESKO 2008 YILINDA YILDIZLAR HOLDİNG'E KATILDI

Bakır, çinko ve kurşun üretimini 1987 yılından bu yana sürdüren Nesko Madencilik Haziran 2008 yılında Eti Gümüş, Yıldızlar bakır, 3 S Madencilik gibi büyük madencili ve enerji şirketlerini bünyesinde bulunduran Yıldızlar SSS Holdinge katıldı. Şirket Çanakkale/Yenice, Balıkesir/İvrindi, Ordu/Kabadüz, Giresun/Şebinkarahisar, Yozgat/Akdağ madeni işletmelerinde yılda toplam 100.000 ton/yıl kurşun, çinko ve bakır konsantresi üretimi yapılıyor.

​​

MADEN BU AY KAPASİTE ARTIŞINA GİDİYOR

Nesko bu ay içerisinde Şebinkarahisardaki tesisleri için alan ve kapasite artışı için proje tanıtım dosyası hazırlamış. Bu proje ile Hali hazırda üretim çalışmaları devam eden yer altı maden ocağının 252.010 ton(kurşun-çinko-bakır) olan yıllık üretim kapasitesinin 600.000 tona çıkarılması ve mevcut galeri girişlerine, 1 adet galeri girişi ilave edilmesi planlanıyor. Proje, mevcut 6,37 hektarlık alanda yıllık 50.000 ton üretim miktarına sahip açık ocak üretim kapasitesinin de üç kat artırılarak yıllık 150.000 tona çıkarılması ve 6,37 hektarlık üretim alanına 4,42 hektarlık(44.222,82 m2) alan ilave edilmesi öngörülüyor. Bu kapasite artışı sonrası açık ocak üretim faaliyetlerinden oluşacak pasa/hafriyat malzemesinin depolanması için de 13 ayrı lokasyonda toplam 9,97 hektarlık(99.705,53 m2) pasa depolama alanı oluşturulması planlanıyor.

ORDU'DA ÇED İPTALİ SAĞLANMIŞTI

Geçmişte benzer sorunlar Ordu'da da yaşanmıştı. Zamantı Maden'in, Ordu'nun Kabadüz ilçesi Melet ırmağı yakınındaki işletmesinden yağışlı havalarda kirli suyu ırmağa vermesi nedeniyle Ordu belediyesi Melet irmagindan su alımını durdurarak su kesintisine gitmişti. Ordu Çevre Derneği verdiği mücadele ile yeni yavuz için yapılacak olan ÇED'i iptal ettirdi.

"RUHSATLARI İPTAL EDİLSİN EKOLOJİK YIKIMDAN DOLAYI CEZALANDIRILSIN"

Konuya ilişkin açıklama yayımlayan Ekoloji Birliği, zehirli kimyasalların etrafa yayıldığı tarlalara, baraj gölünde ve bağlı olduğu Kelkit Çayı’nda hangi canlılara, kaç tane  balığa zarar verdiği henüz bilinmediğini ifade etti. Şirkete ait söz konusu tesislerde daha önce de kaza meydana geldiği ve balık ölümleri yaşandığı hatırlatılan açıklamada  şu ifadelere yer verildi:

"Şirketin ayrıca Trabzon Yomra-Sürmene Maden İşletmesi, Balıkesir İvrindi Cevher Zenginleştirme Tesisi,  Çanakkale Yenice Maden İşletmesi,  Çanakkale Kocayayla Maden Ocağı var.

NESKO’nun bağlı bulunduğu Yıldız Holdingin Kütahya’daki Eti Gümüş tesislerinin atık barajındaki 7 Mayıs 2011’deki yıkılma sonrası tonlarca siyanürlü atık suya ve toprağa karışmış, siyanür zehirlenmeleri yaşanırken, çok sayıda da hayvan telef olmuştu. Gümüşhane’deki maden ocağında temmuz 2020’de atık borusu patlamış ve şirket Valilik tarafından 400 bin TL para cezasına çarptırılmıştı."

"EMEK SÖMÜRÜSÜNDEN DE İYİ TANIYORUZ"

"Söz konusu şirketi kazalarının yanı sıra emek sömürüsünden de iyi tanıyoruz. 2019’da Gümüşhane’de, 2020’de Yenice’deki madenlerinde maaşlarını aylardır alamayan işçiler işi bırakarak haklarını almak için direniş gerçekleştirmişti.

Maden kazaları ve işçi grevleri ile ünlü olan doğa ve emek düşmanı şirketin faaliyet ruhsatlarının iptal edilmesi ve kazanın yol açtığı zararın araştırılması ve yarattıkları ekolojik yıkımlardan dolayı cezalandırılması konusunda tüm ilgili resmi kurumları göreve çağırıyoruz!"