Kovid-19’a karşı geliştirilen ilaçlarla ilgili son durum ne?

Kübra KIRIMLI
Ankara

Kovid-19 tedavisinde yeni gündem ilaç. Hem Pzifer’ın geliştirdiği Paxlovid hem de ABD’li ilaç tekeli Merck’in ürettiği Molnupiravir için kâr amacı gütmeyen The Medicines Patent Pool (MPP) ile gönüllü lisans anlaşmaları yapıldı. Patent tartışması nedeniyle aşıdakine benzer bir dağıtım adaletsizliğinin ilaçta yaşanıp yaşanmayacağı ilerleyen günlerde netleşecek. Şirketler formülü MPP ile paylaşmış olsa da ilaçların piyasa fiyatları çok yüksek. 

Aşı ve ilaçlar üzerindeki patentleri konuştuğumuz TTB Merkez Konseyi Üyesi Dr. Halis Yerlikaya, pandemi gibi olağandışı zamanlarda patentin kaldırılması gerektiğine bir kez daha dikkat çekerek, “Ne aşı ne de haplar, ilaç şirketlerinin tekelinde bulunuyor. İnsanlığın birikimi sonucunda, bilim hızlı cevap veriyor” dedi.

ŞİRKETLER DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKELER İÇİN FORMÜLÜ PAYLAŞSA DA İLAÇLARIN SATIŞ FİYATLARI ÇOK YÜKSEK

Kovid tedavisi için üretilen ilaçlardan biri Merck’e ait ‘Molnupiravir’. İlaca talep şimdiden yoğun. İlaç daha kullanım onayını almadan ABD 1.7 milyon, Japonya ise 1.6 milyon doz sipariş verdi. İngiltere ilacın kullanımına onay verirken ilacın diğer ilaçlar gibi eczanelerden temin edilebileceği bildirildi.

MPP ile yapılan anlaşmalar her iki ilacın jeneriklerinin üretilebilmesine olanak sağlıyor. Anlaşmaya göre Pzifer düşük gelirli ülkelerdeki muadil ilaç üretiminden telif almayacak. Muadil üreticiler, Molnupiravir’in 5 günlük doz fiyatının 20 dolar civarında olmasını bekliyor. ABD ise Merck’e 5 günlük doz için 712 dolar ödemeyi kabul etti. “Paxlovid”in 95 ülkede muadil üretiminin gerçekleşebileceği ve ilk etapta dünya nüfusunun yüzde 53’ünün ilaca erişim sağlayabileceği ifade ediliyor.

Her iki ilaç üzerindeki çalışmalar devam ederken ilk klinik deneyler sonucu ilaçların hastaneye sevk ve ölüm oranlarını düşürdüğü belirlenmişti. Pzifer ve Merck’in paylaştığı verilere göre semptomları bastırmada Paxlovid’in daha etkili olduğu belirtiliyor. Semptomların başlamasından sonraki 5 gün içinde kullanılması halinde Paxlovid’in hastaneye yatış ve ölüm oranlarını yüzde 89 azalttığı belirtildi. Bu oran Molnupiravir’in kullanımında ise yüzde 50.

“ARAŞTIRMALAR BİLİMİN ZAFERİDİR, PATENTLER ACİLEN KALDIRILMALI”

Koronavirüsle mücadelede ilaç üzerinden tartışmalar böyle iken, bilgisine başvurduğumuz TTB Merkez Konsey Üyesi Dr. Halis Yerlikaya, “Virüslere karşı çok etkili ilaçlarımız yoktu. Pandemide hızlı bir biçimde aşının üretilmiş olması bilimin zaferidir. Bu tabi hemen gerçekleşmiyor, sonuçta burada insanlığın bir birikimi söz konusu. Bu birikimin sayesinde hem aşı hem de diğer çalışmalar hızlıca sonuç veriyor. Hem Merk’in, hem de Pzifer’in ilaçlarının Covid-19’da etkili olduğunu açıklayan çalışmalar mevcut. Ancak şurası önemli; aşı ve hap ne Merck’in ne de Pzifer’ın tekelinde üretildi. Dolayısıyla insanlık tarihinin birikimi olan bu kazanımda patent kaldırılmalıdır. Çünkü pandemi yoksulu, az gelirli kişi ve ülkeleri etkilemektedir. Dolayısıyla pandemi gibi tüm dünya nüfusunu etkileyen normal olmayan koşullarda patentin tartışılmaması gerekir. Kâr amacının güdülmemesi gerekir” dedi

"AŞILAMADA BÖLGESEL EŞİTSİZLİKLER SÜRÜYOR"

Molnupiravir’e dair ön çalışma sonuçlarının henüz yeni olduğunu ifade eden Yerlikaya, “Hap, henüz yeni bir çalışma. Klinik sonuçlar da ön çalışma sonuçları gibi olursa elbette ilacın temininin sağlanması gerekir. Türkiye’de bakanlığın bu ilacın alımına dair henüz bir hazırlığının olup olmadığını bilmiyoruz. Türk Tabipler Birliği (TTB) olarak elimizde buna dair bir bilgi yok. Ancak bundan daha olan önemli şey, Bakanlığın hali hazırda kullanılan aşıya dair geniş ve etkili bir kampanya yürütmediğidir. Halen aşılamada bölgesel eşitsizlikler söz konusudur. Bu belki başka bir tartışmanın başlığı olabilir. Ancak halen Türk Tabipler Birliği (TTB) olarak önerdiğimiz biçimde aşı çalışmaları yapılmıyor. Haliyle bu da elimizdeki mevcut çözüm olan aşıya dair önemli bir sorundur” ifadelerini kullandı.

AB ilaç düzenleyicisi, Pfizer'in Kovid-19 ilacını değerlendirmeye aldı

Araştırma: Kovid-19 aşıları güvenli ve etkili

AB'de kullanılmayan yaklaşık 4 milyar avroluk Kovid-19 aşısı çöpe atıldı

Koronavirüsün yeni varyantı "BA.2.86" İsrail'de de tespit edildi

Pandemi döneminde 290 bin fazladan ölüm yaşandı | “Verileri gizleyerek üç yıl insanların ölümünü izlediler”