Dr. Mühdan Sağlam, BAE Lideri Nahyan’ın ziyaretini değerlendirdi: Dış politikadaki sıkışmışlık BAE’ye kapıları açtı
Dr. Mühdan Sağlam, BAE Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid el Nahyan'ın Ankara ziyaretini Evrensel'e değerlendirdi: Dış politikadaki sıkışmışlık BAE’ye kapıları açtı.
Fotoğraf, Mühdan Sağlam'ın kişisel arşivinden alınmıştır.
Şerif KARATAŞ
İstanbul
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid el Nahyan, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine Ankara’ya geldi. Dr. Mühdan Sağlam, AKP’nin dış politikadaki sıkışmışlığını işaret ederek, “Dış politikadaki sıkışmışlık BAE’ye kapıları açtı” değerlendirmesinde bulundu.
BAE ile ilişkiler Mısır’da Müslüman Kardeşler iktidarına yönelik darbeyi desteklemesi gerekçesiyle bozulmaya başlamış, Erdoğan yönetimi BAE’yi temmuz 2016 darbe girişimini desteklemekle de suçlamış, Libya ve Doğu Akdeniz’deki güç çatışması ve son olarak da İsrail ile normalleşme anlaşması gerekçesiyle ilişkiler daha da gerilmişti.
U DÖNÜŞÜNÜN İZLERİ YENİ ŞAFAK’TA
Ancak ağustos ayında başlayan ikili görüşmelerle ilişkilerdeki u dönüşünün ilk sinyalleri verildi. Hükümete yakın Yeni Şafak gazetesinin bir yıl önce BAE için “Şerefsiz bunlar!” manşetini atarken, Erdoğan’ın daveti üzerine Zayid el Nahyan’ın dünkü Ankara ziyaretini “Körfez’le yeni dönem” başlığıyla birinci sayfasından yer vermesi de dönüşteki keskinliğe işaret etmesi açısından önemli bir gösterge oldu.
Son olarak en üst düzeyde dün gerçekleşen ziyareti ise Dr. Mühdan Sağlam, gazetemize değerlendirdi. Türkiye yönetiminin dış politikada sıkışmışlığının Mısır’la ilişkilerinde görüldüğü gibi Körfez hattını da yeniden gözden geçirmesine neden olduğuna dikkat çeken Sağlam, “Buysa Katar gibi aktörlerin dışında Birleşik Arap Emirleri ile yeniden görüşmelerin kapısını açtı. İki ülke arasında ağustos 2021’den beri temaslar artmış durumda. Söz konusu ziyaret önemli ve bu nedenle Türkiye’nin yeni dış politika adımları açısından dikkatle izlenmeli” dedi.
“EMEĞİ UCUZLAŞTIRMA POLİTİKASININ İŞLEDİĞİ SÖYLENECEK”
Ziyaretin TL’nin dolar karşısında hızla değer kaybettiği ve ekonomik krizin giderek derinleştiği bir dönemde yapılmasını da yorumlayan Sağlam şunları söyledi: “Birleşik Arap Emirlikleri’nin dünyanın pek çok ülkesinde yatırımı var. BAE’nin Türkiye’de de yatırımları var, ancak iki ülke arasında son yıllarda yaşanan gelişmeler burada akışa engel olmuştu. Basında 20 milyar dolarlık yatırımdan bahsediliyor. Yatırım önemli, ancak unutulmaması gereken Körfez ülkeleri yatırım yaptıklarında, her yatırımcı gibi, karşılığını almak ister. Bu noktada yatırımın miktarı ve sektörleri önemli. Bir de şu akılda tutulmalı. Hiçbir yatırımcı ekonomisinde öngörü sorunu olan bir ülkeye yatırım yapmak istemez en azından acele etmez. Bu açıdan BAE’nin de yavaş hareket edeceği söylenmeli. Türkiye için BAE’nin yatırım yapması önemli, zira bunun dünyaya 'bakın yabancı yatırım için güvenli limanız' olarak servis edileceği söylenebilir. İç kamuoyu içinde şu an halkın feveran ettiği ekonomi modelinin, emeği ucuzlaştırma politikasının işlediği söylenecek.”
“SUUDİ ARABİSTAN ZİYARETİ DE SÜRPRİZ OLMAZ”
Sağlam, ziyaretin iki ülke ilişkisine ve bölgeye yansımasına dair de, “Körfez ve bölge ülkeleri elbette ziyareti yakından izliyor, ancak Arap basını ziyaretin ekonomik eksenine vurgu yaptı. Türkiye’nin ekonomik koşulları dikkate alındığında, Suudi Arabistan ziyareti de sürpriz olmaz” ifadelerini kullandı.
İLİŞKİLER NEREDEN NEREYE?
BAE ile 2013 yılında Mısır darbesi sonrası bozulmaya başlayan ilişkilerde önem bir kavşak ağustos 2020’de Zayed el Nahyan’ın önde gelen danışmanlarından Muhammed Dahlan hakkında 15 Temmuz darbe girişimini finanse etmek, anayasal düzeni zorla değiştirmeye teşebbüs etmekle suçlanması ve Uluslararası Polis Teşkilatından (Interpol) “kırmızı bülten” talebinde bulunulması oldu. İki yönetim Libya ve Doğu Akdeniz politikalarında da karşı karşıya geldi. Türkiye’den gönderilen askeri birliklerin kontrolündeki Vatiyye Hava Üssüne 2020’de düzenlenen hava saldırısının BAE tarafından organize edilerek uygulandığı iktidar yanlısı basınında sıkça yer aldı. BAE’nin Yunanistan ve Güney Kıbrıs’la ilişkileri ve askeri tatbikatları da Ankara’da rahatsızlık yarattı. Son olarak BAE’nin İsrail ile normalleşme anlaşması imzalaması hedefe kondu. Bir cuma namazı çıkışı gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, BAE ile diplomatik ilişkileri kesebileceklerini söyledi. Erdoğan, “Dışişleri Bakanıma talimatı verdim. Dedim ki, ‘Abu Dabi yönetimiyle özellikle diplomatik ilişkileri askıya almak veyahut da bizim de büyükelçiyi geri çekme gibi bir adımımız olabilir. Çünkü biz Filistin halkının yanındayız” demişti. Ancak bu söylenen gerçekleşmedi.
TÜRKİYE’Yİ BAE’YE ‘PAZARLAMA’ TOPLANTILARI
BAE Liderinin Ankara ziyareti öncesi Dubai’de Türkiye-Birleşik Arap Emirlikleri Karma Ekonomik Komisyonu toplantısı ve Birleşik Arap Emirlikleri-Türkiye İş Forumu düzenlendi. Yapılan açıklamalarda BAE’den daha fazla yatırım talep edildi.
Ekonomik Komisyon toplantısıyla ilgili konuşan BAE Ekonomi Bakanı Abdullah bin Tuk el-Mari, “Bugün iki ülke arasında sürdürülebilir ekonomik ortaklıkta yeni bir dönem başlatıyoruz” dedi. AA’nın haberine göre, iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2020 yılında 2019’a göre yüzde 21, 2021’in ilk yarısında da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 100 arttı.
Bir açıklama da BAE-Türkiye İş Forumu sonrası Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak’tan geldi. Olpak, “Ortadoğu, Körfez ve Afrika için önemli bir ticari ortağımız BAE ile aramızda 8 milyar dolar seviyesinde bir ticaret hacmi bulunuyor. BAE’nin ithalatında aldığımız pay önceki iki yılda yüzde 1.3 seviyesindeydi. 2020’de yüzde 1.6’ya yükseldi. Ancak bu rakamın yeterli olduğunu düşünmüyorum ve en kısa zamanda dengeli bir şekilde yükseltmemiz gerektiğine inanıyorum” dedi.
Olpak, Türkiye’de faaliyet gösteren 547 BAE sermayeli şirketin Türkiye’ye yatırım stokunun 4.8 milyar dolar civarında olduğunu kaydederek, bunun artırılmasını beklediklerini belirtti: “BAE ile başta Afrika olmak üzere 3. ülkelerde iş birliği yapmaya hazır olduğumuzu da özellikle ifade etmek istiyorum. Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki dostlarımızla aramızdaki yakınlıktan aldığımız destekle, karşılıklı ticaret ve yatırımlarımızı güçlendirmek için daha fazla çalışacağız” değerlendirmesinde bulundu.
Dubai’deki toplantılarla ilgili konuşan Ticaret Bakanı Mehmet Muş da “Bölgede önemli potansiyel arz eden Türkiye ve BAE’nin ticari ve ekonomik ilişkilerini çok yönlü olarak derinleştirmesi her iki ülkenin de çıkarınadır. Birçok farklı sektöre yönelik yatırım imkanları ve potansiyeliyle hem bölgemiz hem de dünyada müstesna bir yere sahip olan ülkemize siz Birleşik Arap Emirlikleri’nden iş insanlarını daha çok yatırım yapmaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı.
